11 yaşındaki küçük kız 25 metrelik deniz sürüngeni fosili buldu

Fosil toplama hobisi olan baba-kız İngiltere’nin Somerset sahilinde devasa bir çene kemiği buldu. Deniz sürüngenlerine ait fosiller çok sık bulunuyor, bunda ne var ki diyorsanız demeyin. Çünkü keşif muhtemelen şimdiye kadarki en büyük deniz sürüngenine ait ve bizim daha önce bu canlıdan haberimiz yoktu.

Dünyanın en büyük hayvanı 33,5 metre ile mavi balina. En azından bilim insanları şimdilik böyle düşünüyor. Ancak deniz kertenkelesi olarak da bilinen 202 milyon yaşındaki ihtiyozor ona rakip olmaya aday.

İhtiyozorun çene kemiği uzun, kavisli bir kemik ve iki metre uzunluğunda. Araştırmacılar “Severn’in dev deniz kertenkelesi” olarak da adlandırdığı yaratığın 25 metre uzunluğunda olduğuna inanıyor ki bu, iki İETT otobüsü boyunda olduğu anlamına geliyor. İlginç olan kemik büyümesinin henüz tamamlanmamış olduğunun saptanması. Yani eğer hayvan ölmemiş olsaydı muhtemelen 25 metreden de büyük olacaktı.

Bilim insanlarının “olağanüstü” olarak nitelediği bu keşif tarih öncesinde yaşamış bu devin evrimsel tarihteki rolüne ve evi olan okyanus ekosistemine daha fazla ışık tutabilir.

Soldan sağa Dean Lomax, Ruby Reynolds, Justin Reynolds ve Paul de la Salle. Önlerinde de dev çene kemiğinin parçaları var. Fotoğraf: PLOS One

Justin ve Ruby Reynolds İngiltere’nin Braunton kentinde yaşıyor. Çene kemiğinin ilk parçalarını 2020’nin mayıs ayında Somerset’teki Blue Anchor sahilinde fosil ararken buldular. İlk parçayı o zamanlar 11 yaşında olan Ruby fark etti. Sonra aramaya devam ettiler ve diğer parçaları buldular.

Bulunan fosilin önemli olabileceğini düşünen Reynoldslar heyecanlanmış ve hemen Manchester Üniversitesi paleontologu Dean Lomax ile iletişime geçmişler. Fosilden etkilenen Lomax Mayıs 2016’da buna çok benzeyen dev bir ihtiyozora ait çene kemiği bulan fosil koleksiyoncusu Paul de la Salle ile temasa geçmiş.

Plos One’da çıkan çalışmayı birlikte yazan Lomax ve de la Salle daha önce Nisan 2018’de birlikte yazdıkları başka bir makalede bilinmeyen bir ihtiyozor türüyle ilgili şüphelerini yazmışlardı ama o zaman kanıtları yetersizdi. Reynoldsların keşfi de la Salle’ın bulgularıyla birleşince araştırmacıların iddiası daha da güçlenmiş oldu. Bu kez cümbür cemaat Reynoldsların kemikleri buldukları yere geri dönen ekip birbirine mükemmelen uyan başka parçalar daha buldu.

Kanada ve Çin’de bulunanlardan daha eski

Bunlar 2020’de yaşandı ama araştırmacıların çene kemiğini birleştirmesi 2022’nin ekim ayını buldu. Yeni keşfedilen çene kemiği de la Salle’ın keşfettiği ilk kemiklere göre daha iyi korunmuştu. Peki ya bu çene kemiği bize ne anlatıyordu?

Daha önce Kanada ve Çin’de bulunan farklı türlere ait ihtiyozor fosillerinden 13 milyon yıl daha yaşlı bir kere. Modern yunusları andıran ihtiyozorlar ilk olarak 250 milyon yıl önce ortaya çıktı. Bazıları zamanla daha büyük boyutlara sahip olacak şekilde evrimleşti, 202 milyon yıl önce severnensis gibi okyanus devleri muhtemelen en büyük deniz sürüngenleriydi.

Bu canlılara ait bazı fosillere İsviçre Alpleri’nde rastlansa da yaklaşık 200 milyon yıl önce meydana gelen okyanus asitlenmesi olayı sırasında ortadan kayboldular. Hayatta kalmayı başaranlarıyla bir daha asla o boyutlara ulaşamadılar ve zaten onlar da 94 milyon yıl önce yok oldular. Araştırmacılar severnensin büyüklüğünü tam olarak öğrenmek için daha fazla kanıta ihtiyaç duyuyor. Ama gelecekte tam kafatası ya da iskelet bulunabileceği konusunda umutlular.

📌İlk ihtiyozor fosilini 1811-12 yılında 12 yaşındaki Mary Anning ve ağabeyi Joseph tarafından keşfedilmişti. Tabii o zaman dinozor kelimesi henüz literatürde yoktu. O zamandan bu zamana dünya genelinde 100’den fazla ihtiyozor türüne ait fosil tespit edildi.

Balinaların menopoza girmeleri yaşam sürelerini uzatıyormuş