Bonobolar gerçekten de primatların ‘hippi’si mi? Yeni çalışmaya göre değiller

Bonobolar şiddet yanlısı şempanze kuzenlerinin aksine barış ve sevgi pıtırcığı tavırlarıyla büyük maymunlar arasındaki en soğukkanlı canlılar olarak bilinir. Ancak Current Biology’de yayınlanan yeni bir çalışma erkek bonoboların erkek şempanzelerden daha agresif olduğunu ortaya koydu.

Araştırmacılar Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki Kokolopori Bonobo Rezervi’ndeki üçü bonobo grubu ile Tanzanya’daki Gombe Ulusal Parkı’ndaki iki şempanze topluluğunu incelemiş. Toplam 12 bonobo ve 14 şempanzeye odaklanılmış, hareketleri takip edilerek ne sıklıkla saldırgan tavır sergiledikleri izlenmiş. Çevrelerindeki diğer canlılarla etkileşimlerinin ne kadarının fiziksel olduğu, ne kadarının kavga içerdiği not edilmiş.

Bilim insanları beklediklerinin tam aksi bir sonuçla karşılaşmış. Erkek bonobolar şempanzelere kıyasla 2,8 kat daha fazla saldırganmış ve çevrelerindekilerle üç kat daha fazla fiziksel etkileşime giriyorlarmış. Dişilerle erkekler arasında ve erkeklerle erkekler arasındaki saldırganlık oranları da yine şempanzelere göre daha yüksekmiş.

Tek fark erkek bonoboların daha çok diğer erkek bonobolara karşı saldırgan davranmasıymış. Erkek şempanzelerin saldırganlığı ise daha çok dişilere yönelikmiş. Bu arada fark edilen bir diğer şey erkek şempanzelerin gruplar halindeyken daha saldırgan olmasıymış. Araştırmacılar bu nedenle bonoboların daha saldırgan çıkmış olabileceğini düşünüyor.

Şempanzelerin koalisyon denen bu erkek gruplarının diğer tehditlere karşı sürüyü zayıflatma ve daha fazla zaiyata yol açma potansiyeli olduğu belirtiliyor. Halbuki bonobolar tam tersine teke tek etkileşimlere giriyor. Ama hiçbir zaman birbirlerini öldürmeye ya da bölge için kavga etmeye çalışmıyorlar. Araştırmacılar şempanzelerle bonoboların saldırganlığının belli nedenlerle farklı şekillerde olduğunu söylüyor.

Hem şempanzelerde hem de bonobolarda erkeğin ne kadar saldırgan olursa çiftleşmede de o kadar başarılı olduğu görülmüş. Çok farklı sosyal yapılara sahip oldukları için her iki türde de bunu görmek ekstra şaşırtıcı olmuş. Şempanzeler erkek egemen bir topluluk ve dişiler genelde çiftleşmeye zorlanıyor. Halbuki bonobolarda dişiler erkeklerden daha baskın. Araştırmacılara göre Kokolopori bonobolarında en saldırgan iki erkek bonobonun yavruların yüzde 80’ine babalık yaptığı görülmüş.

Ayrıca bilim insanları esas amaçlarının bonoboların barışçıl canlılar olduğu imajını yıkmaya çalışmak değil, her iki türün de çok daha karmaşık olduğunu göstermek olduğunu belirtiyor.

Şempanzelerin zihnine yolculuk: Yakınlarının yüzünü yıllar sonra bile hatırlıyorlar