Tam bir ay sonra: NASA, irtibatın kesildiği Japon uzay aracının kalıntılarını buldu
Dune’dan ilhamla: İdrarı içme suyuna dönüştüren astronot giysisi yaptılar
Bilimkurgu klasiklerinden 'Dune'dan ilhamla gelecekteki Ay görevlerinde astronotların işini kolaylaştırabilecek bir uzay giysisi geliştirildi. İdrarı içilebilir suya dönüştüren giysi sayesinde astronotlar uzun Ay yürüyüşlerine çıkabilecek.
Sistem yaklaşık sekiz kilo ağırlığında, iki ana parçadan oluşuyor. Bilimkurgu severler ‘Dune’daki ‘stillsuit’ adı verilen giysileri bilir. Giyenin idrar dahil vücut sıvılarını toplayarak içilebilir suya dönüştürür. Bu giysi artık bilimkurgu değil gerçek.
Astronotlar için tasarlanan giysi idrarı beş dakika içinde temizleyerek içme suyuna dönüştürüyor ve bir boru aracılığıyla astronotlar tarafından içilebiliyor.
Prototip aşamasında olan giysinin yaratıcıları ABD’nin Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Artemis programına yetişmesini umuyor.
Giysinin mucidi ekipte yer alan Cornell Üniversitesi’nden Sofia Etlin giysinin vakum temelli bir harici bir kateterle çalıştığını, astronotların güvenliği için güvenlik mekanizmalarına sahip olduğunu anlattı.
NASA 2026’da gerçekleşmesi planlanan Artemis III görevi için çalışmalarını sürdürüyor. Amaç Ay’ın Güney Kutbu’na bir ekip göndermek, bu, 2030’larda Mars’a insanlı araç gönderme görevine hazırlık işlevi de görecek. Uluslararası Uzay İstasyonu’nda hali hazırda idrar ve ter geri dönüştürülüyor ancak Etlin aynı sisteme astronotlar sahada keşif yaparken de ihtiyaç duyulduğunu söylüyor: “Astronotların mevcut giysisinde yalnızca bir lire içme suyu var. Bu, planlanan 10 saate hatta acil bir durum olursa 24 saate kadar sürebilecek uzun süreli ay yürüyüşleri için yetersiz.”
Guardian’ın aktardığına göre astronotların mevcut atık yönetimi çözümüyle ilgili de şikayetleri var. Bir tür yetişkin bezi gibi olan bu giysilerin sızdırma eğilimi olduğu, rahat ve hijyenik olmadığı, bu nedenle bazı astronotların uzay yürüyüşü öncesi yemek-içme miktarlarını kısıtlı tuttuğu söyleniyor. İdrar yolları enfeksiyonundan şikayetçi olanlar bile var.
Giysiyi tasarlarken astronotlarla görüşen Etlin “NASA’ya milyon dolarlar yatırınca astronot giysisinde bez gibi bir şey olmasını beklemezsin” diyor. Astronotların görev bilinciyle bazı tatsız durumlara katlanabildiğini söyleyen Etlin gelecekte planlanan ticari uzay uçuşlarındaki yolcularının bu çileye katlanmak istemeyeceği görüşünde.
Sıradaki adım New York’ta bir grup gönüllüyle sonbaharda giysinin işlevselliğini ve rahatlığını test etmek.
Oyunlar ve Bulmacalar