İspermeçet balinalarının çıkardıkları sesler insan diline en çok benzeyen şey olabilir

Deniz memelileri iletişim yetenekleriyle ünlü canlılardır. Yunusların ıslıkları, kambur balinaların şarkıları okyanusun büyülü sesleridir. İspermeçet balinalarının da iletişim kurduğu biliniyor. Nature Communications’da yayınlanan yeni bir çalışma ispermeçet balinalarının çıkardıkları seslerin sandığımızdan çok daha karmaşık olduğunu gösteriyor. Öyle ki onların iletişim sistemi şimdiye kadar insan diline en çok benzeyen sistem olabilir.

İspermeçet balinaları oldukça sosyal hayvanlar ve yaklaşık 15-20 balinadan oluşan sürüler halinde yaşıyorlar. Birbirleriyle “coda” denen sesler aracılığıyla iletişim kuruyorlar. Çıkardıkları seslerden kimin konuştuğunu anladıkları ve farklı sürülerin farklı lehçelere sahip olduğunu biliyoruz. Ancak bu konuda yapılan araştırmalar yeterince bilgi sahibi olmamıza yetmiyor. 

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden Daniela Rus “Birlikte dalıyorlar, karınlarını doyuruyorlar, avlanıyorlar. Çok fazla işbirliği içindeler ve tüm bu faaliyetleri yaparken seslerini duyuyoruz. O halde şu soruyu sormamız gerekiyor: Çıkardıkları sesler ne anlama geliyor?

Rus ve ekibi 2014’ten 2018’e kadar yürüttükleri bir projede hayvanların vantuzlarına yapıştırılan cihazlar sayesinde kaydettikleri 9000 kadar sesi analiz etti. Önceleri bu balina grubunun 21 farklı ses çıkardığı düşünülüyordu. Son analizde 18 temel ses çıkardıkları görüldü ama bir fark vardı; ispermeçet balinaları ses çıkarırken bunlara ritim, tempo gibi eklemeler yapıyordu.

Örneğin bazen bir codanın başına ya da sonuna fazladan bir ses ekleniyordu. Bu konuşma sırasının dinleyen balinada olduğunu gösteriyordu. Bir başka örnek ise seslerin uzatılmasıydı. En ilginç bulgulardan biri de balinaların farklı codaları birleştirerek çıkardıkları sesi karmaşık hale getirmesiydi. Bunu bir şeye benzetecek olsak, insan dilindeki farklı harflerin yan yana gelmesini örnek gösterebiliriz.

Araştırmacılar bulgularına dayanarak codaların çıkardıkları farklı seslerin en az 156 olduğu sonucuna vardı. Bunun sadece veri tabanındaki örneklerden faydalanarak çıkarıldığını belirtmek gerekiyor. Yani çok daha fazla ses çıkarıyor olabilirler. Araştırmacılar bunu da göz önünde bulundurarak gelecekteki kayıtları sınıflandırmalarına yardımcı olsun diye ispermeçet balinalarına özgü  “fonetik alfabe” hazırladı.

Rus “Bu gezegende başka bir türün iletişim kapasitesine sahip olma olasılığını görmek gerçekten ilginç. Eskiden yalnızca biz insanların iletişim kurduğuna inanırdık” diyor.

Primatlar dahil bazı türler, birbirlerine seslenerek ya da vücut dilini kullanarak iletişim kurabiliyor. Örneğin bazı maymunlar birbirini leopar, yılan ve kartal gibi avcılara karşı uyarmak için farklı seslenme şekillerinden faydalanıyor. Ancak dil, düşüncelerin sınırsız şekilde ifade edilmesi olarak tanımlanıyor ve maymunların çıkardığı sesler dil olarak sınıflandırılamayacak kadar sınırlı.

Balinaların menopoza girmeleri yaşam sürelerini uzatıyormuş