Suudi Arabistan gelirlerinin sadece petrole dayanmaması için elinden geleni yapıyor. Spordan turizme uzanan yatırımlardan teknolojinin de payını almaması mümkün değil. Bunun bir yansıması olarak Google, Amazon, TikTok gibi dev şirketlerin yöneticileri dahil 200 binden fazla kişi Leap adı verilen teknoloji etkinliği için Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’a akın etti.
Etkinliğe katılanlar arasında veri merkezleri ve yapay zeka teknolojisi için Suudi Arabistan’a 5.3 milyar dolarlık yatırım yapacağını açıklayan Amazon’un bulut biriminin yöneticisi Adam Selipski, IBM CEO’su Arvind Krishna, TikTok CEO’su Shou Chew de vardı. Suudi Arabistan basınına göre fuarda teknoloji şirketleriyle Suudi Arabistan arasında 10 milyar doları aşkın anlaşma yapıldı.
Teknoloji şirketlerinin yüzünü Suudi Arabistan’a çevirmesi tuhaf değil. Riyad bu yıl yapay zeka ve diğer teknolojilere yatırım yapmak üzere 100 milyar dolarlık fon oluşturdu. İddialara göre yapay zeka şirketlerine ek 40 milyar dolarlık yatırım için girişim sermayesi şirketi Andreesseen Horowitz ile görüşmeler yapıyor. Ayrıca hükümet mart ayında yapay zeka girişimcilerini Riyad’a çekmek için Silikon Vadisi’ne benzer bir start-up hızlandırma programına bir milyar dolar yatırım yapacağını söyledi.
Suudi Arabistan’ın yatırım atakları çok daha büyük bir projeden kaynaklanıyor: Vizyon 2030. Projenin ana hatları 2016 yılında Veliaht Prens Muhammed bin Salman tarafından çizildi; şimdiye kadar proje kapsamında futbol yıldızı Cristiano Ronaldo ve çölün ortasında aynalı gökdelen için 200 milyon dolardan fazla para harcadı.
Teknoloji sektörü Suudi Arabistan’ın daima yatırım yaptığı bir alan oldu ama krallık şimdi petrol zenginliğini yerli teknoloji sektörü kurmak için harcıyor. Yani uluslararası şirketler Riyad’ın parasını istiyorsa Suudi Arabistan’da kök salmak zorunda. Prens Muhammed başarılı olursa ABD, Çin ve Fransa gibi üretken yapay zeka alanında atılımlar yaşayan diğer ülkelerle yarışın tam ortasına yerleşebilir.
ABD-Çin çekişmesi artık Suudi Arabistan’da
ABD tarafında Suudi Arabistan’ın teknoloji çıkışı pek olumlu karşılanmadı. Bazıları Riyad’ın bilgi işlem gücünü Çinli araştırmacılar ve şirketlerden yana kullanmasının Washington’un çıkarlarına ters düşeceğini düşünüyor. Çin için Körfez büyük bir pazar demek; cebi dolu yatırımcılara ulaşabileceği gibi ABD ile müttefik ülkelerde de nüfuz sahibi olabilir. Bir taşla iki kuş yani.
Kral Abdullah Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (KAUST) tam da ABD ve Çin bilimsel hesaplaşmasının merkezi haline geldi. Caltech’i kendine örnek alan KAUST’un başına yabancı yapay zeka liderleri getirildi, kurum yapay zeka araştırmaları için merkez haline dönüştü. Ama yurtdışından getirilenlerin büyük kısmının Çinli olması Amerikalı yetkilileri endişelendiriyor. Bu endişenin sebebi Çin’in KAUST aracılığıyla ABD yaptırımlarından kaçabilmesi. Malum, ABD çip konusunda Çin’e kök söktürüyor.
Halbuki KAUST bölgenin en hızlı süper bilgisayarını geliştirmek için Nvidia’dan 100 milyon dolarlık çip istedi. Ne var ki satış için izin vermesi gereken ABD hükümetinin incelemeleri nedeniyle sipariş gecikiyor.
Ayrıca Suudi Arabistan gerçekten küresel teknoloji merkezi olabilir mi? Krallık insan hakları ihlalleri, eşcinselliğe karşı hoşgörüsüzlük ve yakan sıcağıyla eleştirilerin hedefinde. Yıllar önce İstanbul’daki Suudi Arabistan büyükelçiliğinde öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı da henüz unutulmadı. Batı Kaçıkçı’nın ölümünden Prens Muhammed’i sorumlu tutuyor. Gerçi milyarlarca dolarlık anlaşmalarla başı dönen teknoloji şirketleri için bu sorunlar arka planda kalıyor. Ki zaten Beijing ve Washington’un da insan hakkı ihlallerini çok umursamadığı yok.
Suudi Arabistan’ın parası azaldı, çölde yapılacak dev bina projesi küçülüyor
Yapay zeka vagonuna Suudi Arabistan da katıldı: 40 milyar dolarlık yatırım
Suudi Arabistan'ın Leap etkinliğinden. Fotoğraf: Leap 
Oyunlar ve Bulmacalar