‘Gemi katili’ Gaemi: Tayvan’da son sekiz yılın en şiddetli tayfunu olabilir

Tayvan ve daha genel olarak Güney Çin Denizi için en büyük tehlike Çin olarak görülüyor ama doğal bir tehlike iki gemiyi batırırken üçünün karaya oturmasına neden oldu. Seller nedeniyle üç kişi ölürken 200 kişinin de yaralandığı öğrenildi. Şimdi fırtına Çin’e ulaştı, geçen yıl Çin’i vuran Doksuri’nin bir benzerinin yaşanıp yaşanmayacağı merak konusu.

Filipinli yetkililer 500 ton petrol taşıyan bir tankerin Manila Körfezi’nde alabora olduğunu açıkladı. Gemi petrol taşıdığı için yetkililer hemen teyakkuza geçerek olası bir çevre felaketinin önüne nasıl geçebileceklerini bulmaya çalıştı. MT Terra Nova adındaki tanker Filipinler’in Bataan eyaletine bağlı Limay Belediyesi’nin yaklaşık 7 kilometre açığında battı. Geminin Iloilo şehrine gidiyordu. 17 kişilik mürettebatından bir kişi öldü.

Filipin Sahil Güvenlik Sözcüsü Tuğamiral Armando Balilo “zamana karşı yarış halinde” olduklarını söyledi ve petrol sızıntısı gerçekleşirse bunun Filipinler tarihindeki en büyük sızıntı olacağını açıkladı. Böyle bir sızıntı başkent Manila’nın kıyı şeridi için de tehdit oluşturur. Yetkililer tankerin alabora olma sebebini doğrudan tayfunla ilişkilendiremeyeceklerini ama yakınlarda kötü havanın etkili olup olmadığını araştırdıklarını söyledi.

Karaya vuran Iriana. Fotoğraf: Tayvan Sahil Güvenlik

8,500 kişi tahliye edildi

Filipinliler kötü havayı araştıradursun, Tayvan’ın güneydoğudaki sahilleri kötü hava koşullarının etkisi altında. Dokuz Myanmarlı mürettebatı taşıyan Fu Shun adlı Tanzanya bandıralı kargo gemisi de battı. Gemilerin dertleri burada bitmedi.

Dümenindeki sorunu çözmek için yol kesen Endonezya bandıralı Triana adındaki gemi bu kez de kötü hava nedeniyle Pingtung’da karaya oturdu. Yetkililer gemideki 20 kişilik mürettebatın güvende olduğunu ve petrol sızıntısı riski olmadığını söyledi. Pingtung’da karaya oturan bir diğer gemi de Moğolistan bandıralı Basia’ydı. Portekiz bandıralı Sopfia adlı gemi ise Tainan açıklarında karaya oturdu.

Afet yetkilileri çarşamba akşamına kadar 270’ten fazla kişinin yaralandığı, 290 binden fazla evin elektrik kesintileriyle karanlığa gömüldüğünü söylüyor. Seller de cabası. Tayvan’ın birçok şehrinin tehlike altında olduğu söylense de Penghu, Kinmen ve Matsu gibi bazı adalar öne çıkıyor.

As Typhoon #Gaemi batters Taiwan, it has also brought torrential rain and devastating flooding to the Philippines, where the typhoon is known as #CarinaPH.

This is Quezon City 🌊 pic.twitter.com/CFR62ZJF4W

— Zoom Earth (@zoom_earth) July 24, 2024

Hükümetten gelen açıklamaya göre bu yıl Tayvan’da karayı vuran ilk tayfun olan Gaemi son sekiz yılın en güçlü tayfunu olmaya aday. Yetkililer heyelan riskinin yüksek olduğu dağlık Hualien bölgesi dahil Tayvan genelinde 8500’i aşkın insanı tahliye etti. Tayvan bu dönemler tropik fırtınalar yaşamaya alışık olsa da uzmanlar iklim değişikliği nedeniyle fırtınaların şiddetinin arttığını söylüyor. Ayrıca tayfunlardan en çok etkilenenler riskli bölgelerde yaşayan kişiler oluyor.

Tren ve feribot seferleri askıya alınırken uluslararası ve iç hat uçuşları da iptal edildi. Adanın büyük bölümünde iş yerleri ve okullar tatil edildi. Süpermarketlerde büyük kalabalıklar oluştu. Birçok yer kapansa da dünyanın en büyük çip üreticisi TSMC normal üretimini sürdüreceğini ve tüm üretim tesislerinde “rutin tayfun alarmını devreye sokacağını” söyledi.

Olası bir Çin işgaline karşı her yıl düzenlenen Han Kuang tatbikatlarından bazıları iptal edildi. Bununla birlikte ülkenin batısındaki Penghu’da çarşamba sabahı tatbikatlar planlandığı gibi yapıldı. Tayfunun etkisinin yarın da sürmesi bekleniyor.

Yeni hedef Çin

Gaemi’nin yeni hedefiyse Çin. Kuzey Çin’de fırtınanın etki göstermesi birkaç gün alacak. Ama birçok kişinin aklında yeni bir Doksuri’nin yaşanıp yaşanmayacağı sorusu var. Çünkü geçen yıl Çin’in başkenti Beijing ve Hebei’yi vuran bu fırtına, büyük bir felakete yol açmıştı. Sadece Beijing’de 140 yıllık yağış rekorunun kırılmasına neden olan fırtına bölgede en az 20 kişinin ölümüne neden olmuştu.

Çinli yetkililer Gaemi’nin de Doksuri’yle aynı rotaya izleyebileceğini, hafta sonuna kadar da başkent çevresindeki etkisini hissettirebileceğini söylüyor.

Etiyopya’da heyelan, 229 ölü: Toprak altındakileri kurtarmaya çalışanlar da hayatını kaybetti