O eski halinden eser yok şimdi: Antarktika 40 yılda 10 kat yeşillenmiş!

Kendimizi bildik bileli Antarktika bizim için karlarla ve buzlarla kaplı bir yerdir. Oysa yeni araştırmalar, bizim buzlarıyla hatırladığımız Antarktika’nın bazı kısımlarının endişe verici bir hızla yeşillendiğini gösteriyor. Beyazlığın yerini yeşilliğin aldığı bölgedeki bu alışık olmadığımız manzara doğanın bize verdiği son uyarı.

Bilim insanları uydu görüntülerinden elde ettikleri verileri kullanarak Antarktika Yarımadası’ndaki bitki örtüsü seviyelerini analiz ederek görünenin ötesini inceledi. Antarktika Yarımadası, Güney Amerika’nın ucuna doğru uzanan bir dağ zinciri. Burayı ilginç yapan sadece buzlu manzarası değil, dünya genelinden çok daha hızlı ısınması.

İngiltere’deki Exeterve Hertfordshire Üniversiteleri ile British Antarctic Survey’den bilim insanlarının Nature Geoscience dergisinde cuma günü yayınladıkları çalışmaya göre, yaşamın zor olduğu bu ortamda bitki yoğunluğu, özellikle de yosunlar, son 40 yılda 10 kattan fazla artmış!

2017’de yapılan başka bir çalışma, yosunların büyüme oranının arttığını göstermiş ama ne kadarlık bir alanın yosunla kaplı olduğu değerlendirilmemişti. 2022’deki diğer bir çalışma Antarktika’da çiçekli iki bitkinin Antarktika’nın kuzeyindeki Signy Adası’nda büyüdüğünü göstermişti. Yarımadadaki eriyen buzun üstünde yeşil algler de ortaya çıkıyor.

Fotoğraf: Matt Amesbury

1986 yılında Antarktika Yarımadası’nın bir kilometre kareden daha az bir alanı kaplayan bitki örtüsü, 2021 yılında neredeyse 12 kilometrekareye ulaşmıştı. Bölgenin 40 yıldır yeşillenme hızı da artıyor. 2016 ile 2021 yılları arasında yüzde 30’luk bir artış söz konusuydu.

Exeter Üniversitesi’nde çevrebilimci ve çalışmanın yazarlarından olan Thomas Roland, Antarktika’daki manzaranın neredeyse hâlâ kar, buz ve kayadan oluşmasına rağmen yeşil alanın 1980’lerin ortalarından bu yana çarpıcı şekilde arttığını söylüyor. Roland CNN International’a “Bulgularımız insanların neden olduğu iklim değişikliğinin sonuçlarının bir sınırı olmadığını doğruluyor. En uzağımızdaki izole Antarktika Yarımadası’nda bile manzara değişiyor ve etkileri uzaydan görülebiliyor” dedi.

Dünya üstündeki en soğuk yer olan Antarktika, son zamanlarda aşırı sıcaklarla boğuşuyor. Bu yaz kıtanın bazı yerlerinde rekor kıran sıcak hava dalgaları görüldü. Temmuz ortasından itibaren sıcaklıklar 10 dereceye kadar çıktı. İki yıl önce mart ayında kıtanın bazı yerlerinde sıcaklıklar normalin 21 derece üstüne çıkmıştı. Bu, Antarktika’nın o kesiminde görülen en yüksek sıcaklık olmuştu.

Fotoğraf: Dan Charman

Bilim insanları fosil yakıt kirliliği dünyayı ısıtmaya devam ettikçe Antarktika’nın da ısınmaya devam edeceğini ve yeşillenmenin hızlanacağını tahmin ediyor. Yarımadanın yeşillenmesi demek yeni canlı türlerinin istila edebileceği alanlar demek. Bu da buzullar varken dahi bölgede varlık sürdüren canlılar için tehdit oluşturacak.

Roland tohumların, sporların ve bitki parçalarının çeşitli yollarla Antarktika’ya taşınabileceğini söylüyor. Buna önayak olacak şeyler de turistler, araştırmacılar, göçmen kuşlar ve hatta rüzgarlar.

Yeşillenmenin yaratacağı bir diğer sorun da yarımadanın güneşten gelen radyasyonu geri yansıtma yetisini azaltması. Çünkü daha koyu yüzeyler daha fazla ısı emer. Isının emilmesi sıcaklığın daha da artmasına ve sonuç olarak yeşillenmenin artmasına neden olur.

Antarktika bu yıl Arjantin büyüklüğünde deniz buzu kaybetmiş