Vanuatu’dan tarihi bir kararı tetikleyecek soru: İklim krizi için harekete geçmeyen ülkeler dava edilebilir mi?

300 bin nüfuslu Pasifik ada ülkesi Vanuatu, dünyanın en yüksek mahkemesinden, kritik bir soruyu değerlendirmesini istedi, peşine de tüm ülkeleri taktı. Birleşmiş Milletler’de 193 ülkenin oybirliğiyle kabul ettiği ve Uluslararası Adalet Divanı’nın değerlendirmesini istediği soru şu: Ülkeler iklim değişikliğini yavaşlatmadıkları için uluslararası hukuk kapsamında dava edilebilir mi?

Bu hikâye Pasifik ada ülkelerinden bir grup hukuk öğrencisinin Uluslararası Adalet Divanı’na mevcut uluslararası hukukun gelecek nesilleri korumak için kullanılıp kullanılamayacağını sormayı önermesiyle başlıyor.

Vanuatu’dan gelip Türkiye’de konut alan yabancılar var

Gelinen noktada da Birleşmiş Milletler’de kabul edilen sorunun amacı şunu içeriyor: Hükümetlerin insanları iklim tehlikelerinden korumak için yasal yükümlülükleri var mı ve bu yükümlülükleri yerine getirmemeleri halinde yasal sonuçlarla karşılaşabilirler mi? Uluslararası Adalet Divanı’nın görüş bildirmesi isteniyor. Bu görüş bağlayıcı bir karar olmayacak ancak verilecek cevap ülkelere yapılacak kamuoyu baskısı hakkında belirleyici olacak.

Bu teklifi kasım ayında yapan Vanuatu, iklim krizinin etkilerini yoğun hisseden adalardan birisi. İklim değişikliğinin işareti olan yükselen deniz seviyesi, su kaynaklarını içilemeyecek kadar tuzlu hale getirdi. Bu nedenle dört adasında altı köyün yeri değiştirildi. En değerli ürünü ton balığı olan ada ülkesi, okyanuslar ısındıkça karasularından uzaklaşan balıklar nedeniyle bu ürünü elde etmekte zorlanıyor.