ABD’de F-16 denklemi: Senatörler karşı çıkıyor, Blinken, ‘Bizim de çıkarımıza’ dedi

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonuçlanmasının ardından Türkiye ve ABD arasındaki temaslar arttı. Bir yanda Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S-400’ler sebebiyle çıkarıldığı F-16 programına geri alınması meselesi, diğer yanda ise İsveç’in NATO üyeliğine kabul edilmesinde Türkiye’nin bir engel teşkil etmesi gibi sorunlar mevcut.

Bu çerçevede Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD’li mevkidaşıyla telefonda görüştü. Bu görüşmede ABD’nin Türkiye’nin F-16 alması ile İsveç’in NATO’ya katılımı arasında bir bağ kurmadıklarının altı çizildi.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller’ın görüşmeye dair anlattıklarına göre, öncelikle Erdoğan’ın seçimleri bir kez daha kazanmasını tebrik eden Blinken, ABD’nin Türkiye ile ilişkilerine verdiği önemi vurguladı.

İsveç’in NATO üyeliğini onaylamaya çağırdı

Görüşmede İsveç’in NATO üyeliği de gündeme geldi. Blinken, ‘İsveç’in NATO’ya katılmaya hazır olduğuna ilişkin güçlü inancını’ yineledi. Rusya’nın Ukrayna işgalinin ardından İsveç ve Finlandiya sınır güvenliklerinin tehlikeye girdiğini öne sürerek NATO’ya katılma kararı almıştı.

NATO üyesi olan Türkiye ise iki ülkenin üyeliğini kabul etmek için terörle somut mücadele örneği göstermelerini şart koşmuştu. İlerleyen zamanlarda üçlü mekanizma oluşturulmuş ancak bu da aşırı sağcı siyasetçi Rasmus Paludan’ın İsveç’in başkenti Stockholm’de gerçekleştirdiği Kuran yakma eylemlerinin ardından askıya alınmıştı. Türkiye, İsveç’in yeterince çaba göstermediğini belirterek, sadece Finlandiya’nın birliğe üyeliğini onaylamıştı.

Çavuşoğlu ile telefon görüşmesinden kısa bir süre sonra İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile İsveç’te görüşen Blinken, ortak basın toplantısında, İsveç’in NATO’ya katılımının bir sonuca vardırılması gerektiğini vurguladı.

“Her NATO üyesi, diğer üyelere saldırıya uğramaları halinde savunmalarına yardım edeceklerine dair ciddi bir taahhütte bulunur” sözleriyle NATO’nun kuruluşundaki anlaşmanın beşinci maddesine atıfta bulunan Blinken, Türkiye’nin de yeni üyelerin kabulünde endişelerini dile getirmeye hakkının olduğunu belirtti.

Bununla birlikte İsveç’in birliğe katılımının zamanının geldiğine inandıklarını belirten Blinken, “Hem Türkiye’yi hem de Macaristan’ı İsveç’in üyeliğini en kısa sürede onaylamaya çağırıyoruz” dedi.

‘Bizim de çıkarımıza’

Blinken’a, ABD Başkanı Joe Biden ile Erdoğan arasında gerçekleşen görüşmede, Erdoğan’ın F-16 meselesini, Biden’ın ise İsveç’in NATO üyeliğini gündeme getirmesi arasında bir bağ olup olmadığı soruldu.

Türkiye’nin F-16’ların güncellenmiş versiyonlarına sahip olmasının önemli olduğunu düşündüklerini belirten Blinken, “Bu ABD’nin de çıkarına ve o nedenle değerlendirmeye aldık” dedi. Bununla birlikte bazı senatörlerin iki olay arasında bağlantı kurduğunu belirten Blinken, “Kongre hükümetin tamamen eşit ve bağımsız bir organı. Bu gibi kararlarda onların görüşü ve oyları elbette çok önemli. Bize göre her ikisi de mümkün olan en kısa sürede ilerlemeli” dedi.

Biden, Erdoğan’ı kutladı, İsveç’in NATO üyeliği ve F-16’lar masada

‘Türkiye, davranış değişikliğine gitmeli’

Türkiye’nin F-16 almasına karşı olan senatörlerden biri ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Bob Menendez. Salı günü yaptığı açıklamada F-16’nın satışına izin vermesi için öncelikle Erdoğan’ın NATO müttefiklerine ve komşularına karşı ‘daha az kavgacı’ bir tutum takınmasını şart koştu.

“Şu anda önemli olan Erdoğan’ın Türkiye ile geleceğini nasıl kurmak istediği. Eğer rotasını değiştirmek isterse bunu görmeyi sabırsızlıkla beklerim” diyen Menendez sözlerine, “Eğer daha önce gördüğümüz gibi davranırsa ya da bu davranışını ileriye götürürse o zaman daha önceki tutumuma devam edeceğim” diyerek devam etti.

Başta Menendez olmak üzere bir grup senatör, ‘Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğini onaylamamasına, gazetecilerin hapse atılmasına, diğer insan hakları ihlalleriyle ilgili endişeleri ve Türkiye’nin Yunan hava sahasını ihlal etmesi’ gibi konuları öne sürerek F-16 satışına karşı çıkıyor.

“İsveç denklemin sadece bir parçası. Bazı üyeler için denklemin tamamı olabilir. Benim için değil” diyen Menendez, Biden’ın Erdoğan’ı tebrik ettiği telefon görüşmesinden bu yana Türkiye ile ilgili olarak başkanın ağzından bir şey duymadığını söyledi.

ABD’de büyük silah satışları için Senato ve Temsilciler Meclisi’nin Dış İlişkiler komitelerinin liderleri anlaşmaları ‘insan hakları ihlali’ gibi endişelerini gerekçe göstererek askıya alabiliyor.

F-16 satışında Menendez engeli devam ediyor