Refah işgali tepkileri büyüttü: Mısır Lahey’deki davaya dahil oluyor, ABD’den İsrail’e teklif var

İsrail savaşta şimdiye kadar Gazze Merkez, Han Yunus gibi bütün büyük kentlere tanklarla, askerlerle girdi. Bu haftanın başında işgal planına Mısır’la sınırı olan ve 1.3 milyondan fazla insanın sığındığı Refah’ı da dahil etti. Başta “sınırlı operasyon” olarak duyurulan işgalin boyutu çok geçmeden genişletildi. İsrail ordusunun işgal ettiği bölgeden şimdiye kadar 150 binden fazla Filistinli kaçmak zorunda kaldı. Önce doğudaki mahalleler için verilen emir şimdi orta kesimler için de verildi. Birleşmiş Millletler, emir sonrasında 400 bin Gazzeli’nin daha yollara düştüğünü ve bölgeden ayrılmaya başladığını açıkladı. Ancak bu ayrılanların Gazze içinde gidebileceği güvenli hiçbir yer kalmamış durumda.

Bölgedeki kriz iyice büyürken Biden yönetiminden İsrail’e yeni bir teklif geldi: Refah operasyonu durdurulursa İsrail’e üst düzey Hamas liderlerinin nerede olduğuna dair “gizli bilgi”yi verecek. Amerikan istihbaratına göre Hamas liderleri Refah’ta değil. The New York Times gazetesinde yazdığına göre Amerikan istihbaratı Hamas liderlerinden Yahya Sinvar’ın halen Han Yunus kentinin altındaki tünellerde olduğunu, buradan hiç ayrılmadığını düşünüyor.

Bütün gözler İsrail’in Refah operasyonunda ama İsrail’in daha önce ‘Hamas’tan temizlendiğini’ iddia ettiği Gazze’nin Kuzeyindeki başka yerlerde İsrail askerleri ile Hamas militanları arasında çatışmalar yaşandığı haberleri geliyor. Zeytun, Cebeliye ve Han Yunus gibi bölgelerde İsrail ordusu haftasonu boyunca bombardıman yaptı. Oysa İsrail bu bölgelerin ‘Hamas’tan arındığını’ ilan etmişti.

Amerikan Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, İsrail’i Gazze için bir stratejisi olmamakla eleştirdi. ‘Gazze’nin nasıl yönetileceğine dair hiçbir hazırlıkları yok. Dolayısıyla bugün zafer kazanmış gibi gözükseler bile bu sürdürülebilir değil. Önce kaos ve anarşi yaşanıyor, ardından da yeniden Hamas geliyor’ dedi.

Biden yönetimi ağırdan almaya devam etse de Mısır’dan da İsrail’e karşı sert bir çıkış geldi. Savaşın kendi kapısına iyice dayanmasıyla harekete geçen Mısır, Güney Afrika’nın Lahey’de İsrail’e açtığı soykırım davasına dahil olmaya karar verdi.

Öte yandan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Gazze sebebiyle İsrail’e verdiği tepkiler sertliğini korumaya devam ediyor. Erdoğan katıldığı Dünya İslam Bilginleri İstişare Zirvesi’nde “Vaat edilmiş topraklar hayali bunların gözünü kör etmiş” diye konuşurken, MİT Başkanı İbrahim Kalın Katar’da Hamas heyeti ile görüşme halindeydi.

Biden yönetiminden İsrail’e teklif var

Washington Post’un ismini vermediği kaynaklardan aktardığına göre ABD “İsrail’e geri adım atarsa Hamas liderlerinin yerlerini saptamada ve örgütün gizli tünellerini bulmada İsrailli askerlere yardımcı olacak gizli bilgilerin verilmesi” gibi yardımlar teklif etti.

Haberde Biden yönetiminin Refah’tan tahliye edilen Filistinliler için büyük çadır kampları kurulmasına yardım etmeyi ve insani yardım için altyapı inşasına destek olmayı teklif ettiği belirtildi. Görüşmeler hakkında bilgi sahibi kaynaklardan biri İsrail’in ABD’ye Refah’tan 800 bin Filistinliyi tahliye etmeden ordunun Refah’a girmeyeceğine dair güvence verdiğini söyledi. İsrail, Refah bölgesine gerçekleştirdiği saldırıların “hesaplı ve hedefli” olduğunu söylese de son birkaç gün içinde yapılan hava saldırılarında topçu ve tank ateşlerinde 100’den fazla hedef vuruldu. 

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby perşembe günkü brifinginde bu tür istihbaratın zaten İsrail’le paylaşıldığını söyleyerek “İsrail’e Yahya Sinvar gibi Hamas liderlerini hedef almaları için yardımcı olabiliriz ki zaten bunu devamlı yapıyoruz” diye belirtti.

Times of Israel’e cuma günü konuşan yetkililer Hamas lideri Yahya Sinvar’ın Refah’ta saklanmadığını söylemiş, son istihbaratin Sinvar’ın Han Yunus’taki tünellerde olduğunu gösterdiğini belirtmişti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu aylardır Refah’ın “Hamas’ın son kalesi” olduğunu söyleyerek Sinvar’ın buradaki tünellerde saklandığını iddia etmişti.

İsrail Başbakanı şimdi de ABD’li köşe yazarı Dan Senor’a verdiği demeçte Hamas’ın teslim olup silah bırakırsa saldırıları sonlandıracağını söyledi. Hamas’ın Gazze Şeridi’nden sürgüne gitmesi seçeneğinin masada olduğunu belirten Netanyahu “Hamas silahlarını bırakır, teslim olur ve rehineleri iade ederse savaş yarın biter. Bu onlara bağlı” dedi.

Refah işgali başlayalı Mısır’a açılan sınır kapısı kapatılmış durumda. Bu da yardımların içeri girmesini engelliyor. Üstelik İsrail kapının ne zaman açılacağını da söylemiyor. Şimdilik Kerem Şalom ve kuzeydeki Erez kapısı açık. Beyaz Saray cuma günü başlatılan operasyonun büyük ölçekli olacağını düşünmediklerini söylemiş ama savaşın başından bu yana ilk kez sevkiyatı da askıya almıştı.

Blinken’dan tehdit geldi

Öte yandan CBS News’e konuşan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İsrail’in kendisini savunmasına yardım etmeye kararlı olduklarını söyledi. Şimdilik sadece 3500 adet 907 kiloluk ve 227 kiloluk yüksek kapasiteli bombanın sevkiyatının askıya alındığını söyleyen Blinken, Refah’a geniş çaplı saldırı düzenlenirse askıya alınacak silahların çeşitliliğinin artacağını vurguladı.

Blinken ayrıca İsrail’in kontrolü altına alacağı toprakların “kaos, anarşi ve nihayetinde Hamas tarafından doldurulması muhtemel bir boşluk” yaratacağından endişe duyduğunu da belirtti.

Biden: Hamas esirleri bırakırsa ateşkes olur

Bununla birlikte ABD Başkanı Joe Biden, cumartesi günü Seattle’de eski bir Microsoft yöneticisinin evinde düzenlenen bağış etkinliğinde yaptığı konuşmada Hamas’ın 7 Ekim’de esir aldığı 128 rehineyi serbest bırakırsa ateşkesin hemen ertesi günü mümkün olacağını söyledi. Biden yaklaşık 100 kişiden oluşan kalabalığa “İsrail ateşkesin Hamas’a bağlı olduğunu, eğer isterlerse operasyonu yarın sona erdirebileceklerini söyledi” dedi.

Halbuki İsrail saldırısına başladığında Hamas çoktan ateşkesi kabul etmişti. İsrail’in iddiasına göre Hamas’ın kabul ettiği ateşkes taleplerini tam anlamıyla karşılamıyor. Hamas’ın kabul ettiği anlaşma maddelerinde serbest bırakılacak 33 rehinenin ölü ya da diri olması ortalığı karıştırmış gibi görünüyor. Zira İsrail serbest bırakılacak rehinelerin hepsi canlı olsun diye talep ettiği rehine sayısını 40’tan 33’e düşürmüştü. Ne var ki İsrail’in saldırıları devam ederken hayattaki rehinelerin sayısı da azalmaya devam ediyor.

Mısır Lahey’deki davaya müdahil oluyor

İsrail’in tahliye haritasında “genişletilmiş insani bölge” diye lanse ettiği Al Mawasi Refah işgali öncesinde de kapasitesinin üstünde çalışıyordu. İşin ucunun kendi sınırına kadar dayandığını gören Mısır da harekete geçti. Dün Mısırlı yetkililer Güney Afrika’nın Uluslararası Adalet Divanı’nda İsrail’i Gazze’de soykırım yapmakla suçladığı davaya destek vereceğini açıkladı. Mısır’dan yapılan açıklamada kararın İsrail’in sivillere saldırılarının şiddet ve kapsamının giderek kötüleşmesi ve sivillerin doğrudan hedef alınması, şeritteki altyapının tahrip edilmesi ve Filistinlilerin zorla yerlerinden edilmeleri nedeniyle alındığı” belirtildi.

İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın eski direktörü Alon Liel, El Cezire’ye verdiği demeçte Mısır’ın hamlesinin “İsrail için inanılmaz bir diplomatik darbe” olduğunu söyleyerek, “Mısır Ortadoğu’daki konumumuzun temel taşı” dedi. İsrail’in bugün Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Fas dahil Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da sahip olduğu bağlantıların hepsi “Mısır’ın 40 yıl önce yaptıklarının bir sonucu olduğunu da belirten Liel, “Mısır’ın şimdi Lahey’de Güney Afrika’ya katılması gerçek bir diplomatik yumruk” dedi.

Önceki haftalarda Türkiye de davaya müdahil olacağını açıklamıştı.

Erdoğan yine sert konuştu, Kalın Katar’da Hamas ile görüştü

Dünya İslam Bilginleri İstişare Zirvesi’nde konuşma yapan Erdoğan ise hem Batı’ya hem de İsrail’e tepkiliydi. “Üniversitelerden atılan rektörlere, ateşkes çağrısı yapamayan Avrupa Birliği’ne, öldürülen 150 gazeteciye ses çıkaramayan ama her fırsatta insan hak ve hürriyetlerinden bahseden ülkelerin teslimiyet içinde olduğunu belirten Erdoğan konuyu İsrail’e de getirdi.

“Vaat edilmiş topraklar hayali bunların gözünü kör etmiş durumda” diyen Erdoğan, “Siyonistler ve işbirlikçileri katliamcı ideolojileri neyi emrediyorsa onu yapmaya devam ettiler ve devam edecekler. Hamas’ı bahane ederek İsrail’e destek olmayı sürdürecekler. Bunlar tavşana kaç, tazıya tut diyerek tepkiyi azaltıyor, hem de İsrail’e yol veriyorlar” dedi. Ayrıca Filistin devletini tanımayan bütün ülkeleri bir an önce Filistin’i tanımaya davet etti.

Erdoğan zirvede “Hamas ile yakın temas halindeyiz” derken MİT Başkanı İbrahim Kalın da Katar’da Hamas’ın Siyasi Büro lideri İsmail Haniye ile görüştü. Hamas’ın İsrail ile yürütülen müzakere sürecinde Türkiye’nin girişimlerinden duyduğu memnuniyetin ifade edildiği görüşmede, müzakerelerdeki son durum, ateşkes için sürdürülen girişimler, ateşkesin sağlanması için topun İsrail sahasında olduğu hususları ele alındı.

Korkulan oldu, Refah operasyonu genişleyecek: Filistinlileri sahaya doğru sürüyorlar