Anlaşma arayışında kördüğüm: İsrail-Hizbullah gerginliğine ABD tampon olmaya çalışıyor
Gazze'de tırmanan gerilimin ortasında MİT Müsteşarı İbrahim Kalın ile birlikte ABD'nin yolunu tutan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Washington'da Amerikalı mevkidaşı Antony Blinken ile görüştü.
İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki işgal harekatını durduracak ateşkes arayışı sürerken Türkiye de ateşkes ve esir takası konusundaki diplomatik girişimlerini sürdürüyor. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Washington ziyaretinde de bu konu masadaydı.
Bakan Fidan Amerikan mevkidaşı Antony Blinken ile heyetler arası yapılan Stratejik Mekanizma Toplantısı’nda bir araya geldi.
Fidan, 2021’de başlayan stratejik toplantıların yedincisini gerçekleştirdiklerini ve bu kapsamda iki ülke arasında güvenlik, bölgesel işbirliği, bölgesel konular, ticaret, enerji gibi geniş bir yelpazeyi kapsayan konularda görüşmelerde bulunacaklarını ifade etti.
Başta Gazze’deki İsrail katliamları olmak üzere birçok önemli bölgesel gelişmenin aynı anda meydana geldiğini kaydeden Fidan “Gazze’deki vahim durum bizim bu meseleye acilen eğilmemizi gerektiriyor. Uluslararası toplum masum insanların çektiği acıları durduramadı. Gazze’deki insanlar acil insani yardıma ihtiyaç duymaktadır” diye konuştu.
Bakan Fidan, Gazze’de ateşkesin temini ve kesintisiz insani yardımın sağlanması için ABD ve diğer ülkelerle ciddi şekilde çalışmaları gerektiğinin de altını çizdi. Blinken ise Gazze’de ateşkes için “Top Hamas’ta” dedi.
“Gazze’ye giren yardımların ihtiyaç sahiplerine etkin şekilde dağıtılması gerekiyor” diyen Blinken “Gazze’ye karadan yardım girişlerini sürdürmenin ötesinde genişletmeye ihtiyacımız var” dedi.
Blinken Türk mevkidaşı Fidan ile yapacağı görüşme öncesinde Washington’un ateşkes için bastırmaya devam ettiğini söylemiş ve eklemişti: “Mesele Hamas’ın herkesin yararına olacak bir ateşkese karar verip vermeyeceğidir.”
Dışişleri Bakanı Fidan dün de ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’la bir araya gelmişti. Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, müzakerelerde gelinen son noktanın da değerlendirildiği Washington’daki görüşmede Fidan, Sullivan’a, Gazze’de bir an önce ateşkes ilan edilmesi ve bölgeye ulaşan insani yardımın artırılması gerektiğini bildirdi.
Görüşmede, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın daha fazla uzamaması ve savaşın “Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve siyasi bütünlüğü içinde” çözülmesi gerektiği belirtildi.
Türk tarafının Suriye’deki örgütlerle mücadele konusunda kararlılığının vurgulandığı görüşmede, bu konuda ABD’nin, müttefiklik ruhuna uygun hareket etmesi ve terör örgütü PKK’nın uzantılarıyla ilişkisini kesmesi gerektiği ifade edildi. Görüşmede ayrıca Irak’ta siyasi istikrara verilen önem aktarılırken, buradaki “yuvalanmış terör örgütleriyle” mücadele konusu ele alındı.
Azerbaycan-Ermenistan barış sürecinin desteklendiğinin de aktarıldığı görüşmede, burada sağlanacak ilerlemenin Kafkasya’nın refahı için belirleyici olacağı ifade edildi.
Bu arada istihbarat kaynakları 4 Mart’ta Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın’ın da CIA Direktörü William Burns ile görüşmek üzere ABD’ye gittiğini duyurdu. Kalın’ın Beyaz Saray, Dışişleri Bakanlığı ve Kongre’de görüşmeler yapması bekleniyordu. MİT müsteşarının gündeminde Suriye, Irak, Rusya-Ukrayna savaşı ve Kafkasya’ya odaklanarak PKK, FETÖ ve IŞİD gibi örgütlerle mücadele vardı.
Fidan ve Kalın MİT’te art arda görev aldılar. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ekibinin iki önemli üyesinin eşgüdüm içinde aynı tarihlerde Washington’da üst düzey ABD’li yetkililerle bir araya gelmesi bekleniyordu.
Fidan ABD’de ayrıca Senato ve çeşitli düşünce kuruluşlarından temsilcilerle de bir araya gelecek.
Türkiye-ABD ilişkilerinde uzun süredir devam eden gerginlik, İsveç’in üyeliği karşısında F-16’ların satışıyla NATO cephesinde bir kırılma noktası oldu. Ancak bu kördüğümün çözülmüş olması ilişkilerin sorunsuz ilerleyeceği anlamına gelmiyor.
Diplomatik kaynaklara göre Fidan’ın ABD ile “ikili ilişkiler” dosyasında şu noktalar öne çıkıyor: FETÖ ve PKK-YPG ile mücadelede Türkiye’nin beklentileri.
Savunma sanayinde atılması gereken adımlar ise F-16 programının sağlıklı bir şekilde ilerlemesinin sağlanması ve F-35 programında ilgili prosedürlerin tamamlanması şeklinde.