Pakistan’da İmran Han’ı iktidardan uzak tutma koalisyonu, Şahbaz Şerif yeniden başbakanlık yolunda

Pakistan 8 Şubat’taki seçimlerin resmi sonuçlarını ancak dört gün sonra, pazar günü öğrendi. Bu süreçte hem hapisteki popüler lider İmran Han’ın destekçisi bağımsız adaylar, hem de sürgünden yeni dönen Navaz Şerif’in partisi Pakistan Müslüman Birliği-Navaz (PLM-N) kazandıklarını ilan etti ancak resmi sonuçlara göre mecliste çoğunluğu elde eden parti olmadı. Han’ın destekçileri seçimleri birinci tamamladı, PLM-N ise ikinci. Fakat İmran Han’ın destekçileri iktidara gelemeyecek; çünkü seçimi ikinci sırada tamamlayan Navaz Şerif, Pakistan Halk Partisi ile koalisyon kurup Meclis’te çoğunluğu sağlıyor.

PLM-N ve seçimleri üçüncü parti olarak tamamlayan Pakistan Halk Partisi dün koalisyon kurduklarını açıkladı. Mecliste 75 sandalye çıkaran PML-N ile 54 sandalye çıkaran PPP çoğunluğu elde etti.

Toplantıda “Pakistan’ı bulunduğu zor durumdan çıkarmak için” ortak hükümet kurma konusunda anlaştıklarını ve başbakanlık için tek adaylarının PLM-N’nin de lideri Şahbaz Şerif olacağını teyit etti. Şahbaz Şerif, Navaz Şerif’in kardeşi ve Navaz sürgündeyken İmran Han’ın güven oylamasıyla iktidardan düşürülmesi için PPP ile beraber çalışmıştı.

PTI: Yetki hırsızlığı

Han’ın partisi PTI ise bu koalisyonu “yetki hırsızlığı” olarak nitelendirdi. Seçim sürecinde PTI adaylarının başvuruları çeşitli gerekçelerle reddedildiği için birçoğu seçime bağımsız girmek zorunda kaldı. Ayrıca seçim pusulasında PTI’nin simgesi olan kriket sopasına izin verilmedi. Bu okuma yazma bilmeyen PTI seçmenleri için darbe oldu. Ayrıca seçimden günler önce Han’a üç ayrı suçtan toplam 30 yıldan fazla ceza verildi. Bu engellere rağmen PTI en çok oyu almayı başardı.

Seçim sonuçlarını şekillendirmesiyle bilinen Pakistan ordusunun desteğini arkasına aldığı için PML-N’nin seçimden rahat zaferle çıkacağı tahmin ediliyordu. Ancak seçimden PTI’nin galip gelmesi ordunun desteğinin yeterli olmadığını gözler önüne serdi. Ne var ki halkın desteği PTI için de yeterli olmadı, siyaset masasında kaybeden taraf Han oldu.

Han salı günü cezaevinden gönderdiği mesajda diğer partileri “çalıntı oylarla hükümet kurma yanlışına düşmeme” konusunda uyarmıştı. Bu çağrı yanıt bulmadı. PML-N ve PPP’nin ortak basın toplantısında, 2022-2023 yılları arasında 16 aylık süreyle başbakanlık yapan Şahbaz Şerif’in bir kez daha başbakan olacağı teyit edildi.

PPP hükümete çok karışmak istemiyor

PPP Eş Başkanı Asıf Ali Zardari gazetecilere “Her şeyi dikkate alarak birlikte oturmaya karar verdik. Birbirimize karşı seçimlere girmiş olsak da aramızdaki rekabet sonsuza kadar sürecek değil. Muhalefet seçimlerde olur. Bu ideolojik bir muhalefetlik değil, seçim muhalefetliğiydi” dedi. Zardari cumhurbaşkanlığı için aday olacak ama PPP koalisyonunda bakanlık almayacak. Bu bakanlıklar PML-N ve daha küçük ölçekli koalisyon üyeleri arasında paylaşılacak.

Zardari’nin oğlu ve PPP’nin de Eş Başkanı Bilaval Butto’nun PTI’ye halk tarafından verilen destekliğin büyüklüğü ve PML-N’nin o kadar popüler olmaması nedeniyle PPP’nin koalisyon hükümetine çok yakın davranmasına karşı çıktığı söyleniyor. Bilaval Butto orduya karşı geldiği için hapse atılan ve 2007’de suikast sonucu öldürülen eski kadın başbakan Benazir Butto’nun oğlu.

PTI parti adayları hükümet kurmaya davet edilmezlerse muhalefette kalacaklarını söyleyerek PML-N ve PP’den herhangi bir koalisyon teklifi gelmesinin önünü tıkamıştı. Zardari ise PTI’yi “uzlaşmaya” çağırarak “PTI ve diğer tüm siyasi güçler gelip bizimle konuşmalı. Ekonomi ve savunma gündemimiz ortak olmalı” dedi.

Siyasi analist Benazir Şah PPP’nin kararının akıllıca bir hamle olduğunu söyledi, “PPY son birkaç yıldır Pakistan’ın en kalabalık eyaleti Pencap’a girmeye çalışıyordu. Özellikle de bu seçim sonuçları PML-N’nin oy tabanının zayıfladığını gösterdiği için bu önümüzdeki beş yılda onlara eyalette partilerini canlandırma fırsatı olacak. PPP gözünü 2024’e değil, 2029’a dikmiş durumda” dedi.

Ekonomi sorun olacak

Şahbaz Şerif “Zardari ve Bilaval’a partilerinin PML-N’ye destek verdikleri için müteşekkir olduğunu” söyledi ve ekledi: “Bugün ulusa hepimizin kuvvetler ayrılığını kabul ettiğimizi söylemek için birleştik.” Şahbaz Şerif ülkeyi ekonomik krizden çıkarmak için “devrim niteliğinde adımlar atacağının” sözünü verdi.

Pakistan’da enflasyon aralık ayında neredeyse yüzde 30’a ulaşırken ülkenin geçen yıl temerrüde düşmesini önleyen üç milyar dolarlık IMF destek paketi nisan ayında sona erecek ve bu durum yeni hükümeti yeni fonlara zorlayacak. Bunun karşılığında da acı verici ekonomik reformlar yapılması gerekecek.

Aynı koalisyon Han’ı iktidardan düşürmek için bir araya gelmiş, bunda başarılı olsalar da sonraki süreçte ekonomik krizi kontrol altına almaktaki başarısızlıkları nedeniyle halkın gözünde istedikleri değere ulaşamadılar. Şahbaz Şerif liderliğindeki 16 aylık hükümet, Han destekçilerinin söz konusu siyasetçinin görevine iadesi ve hapisten çıkarılması için düzenledikleri protestolarla uğraşmak zorunda da kalmıştı.

İslamabad’daki Quaid-i-Azam Üniversitesi siyasi ekonomi doçenti Asım Secad Aktar “Pakistan aşağı doğru yuvarlanıyor. Bu hükümet, seçimle iş başına gelmekten ziyade, seçilmiş olduğuna dair gayet meşru iddialarla lekelenen ve ülkenin karşı karşıya olduğu ekonomik ve yapısal sorunlarla nasıl başa çıkacağına dair ne bir stratejisi ne de popülerliği olan bir hükümet olacak. Çok uzun ömürlü olacaklarından şüpheliyim” görüşünde.

Hapisteki İmran Han’dan büyük sürpriz: Kanlı Pakistan seçiminde ordunun dediği olmadı