Blinken diplomasinin meyvesini yedinci turda aldı, kuzeydeki Erez sınırı nihayet açıldı

Hamas’ın 7 Ekim’deki Aksa Tufanı Operasyonu’nun tetiklediği İsrail’in Gazze işgali sürerken bir milyonu aşkın Filistinlinin sığındığı son kale Refah için de geri sayım devam ediyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu dün esir takası anlaşması olsa da olmasa da Refah’a operasyon düzenleneceği sinyali verdi. Tam bir hafta önce ise “esir takası anlaşmasının yapılması halinde operasyonun rafa kalkabileceğini” söylemişti.  Her ne kadar “rafa kalkabilir” dense de Netanyahu son açıklamasıyla kendinden bekleneni yaptı aslında. Müttefiklerinin Refah operasyonuna karşı uyardığı İsrail’de yönetim de bu sebeple ikiye bölünmüş durumda. Netanyahu’nun  aşırı sağcı koalisyon ortakları “hemen, şimdi” bir Refah operasyonu için bastırırken savaş kabinesi üyeleri Batı’nın önerdiği ittifakın beklenmesi gerektiği görüşünde. Hal böyle olunca Refah konusunda geçen her saniye de kritik bir önem taşıyor. Çünkü İsrail’in ne zaman ne yapacağı pek de öngörülebilir değil. İsrail Başbakanının bu açıklamasının hemen ardından Tel Aviv güçlerinin bir sonraki adımının ne olacağına ilişkin spekülasyonlar da artıyor.

‘Normal bir zamanda çok meşgul bir insan kamyon denetlemeye gelmezdi’

We’ve seen clear and demonstrable progress in getting more assistance into Gaza, but more needs to be done.

We’re pressing to make sure aid is actually getting to people in an effective way, and that it includes more than just food — water, sanitation, medical supplies. pic.twitter.com/6Bqzf5pweU

— Secretary Antony Blinken (@SecBlinken) May 1, 2024

ABD Dışişleri Bakanı 7 Ekim’den bu yana yedinci kez İsrail’de. Birçok temas, sonra da açıklama yaptı. Önce gelin İsrail medyası Blinken’ın ziyaretini nasıl yorumlamış ona bakalım; oradan da ABD’li bakanın açıklamalarına geçeriz. “Normal zamanlarda dünyanın en güçlü ulusunun en üst düzey diplomatının Gazze’ye un taşıyan kamyonları denetlemek için dünyanın öbür ucuna uçması saçma görünürdü.” Bu ifadeyle başlıyor haberin ilgili kısmı.

Sonrasında da “dünyanın en meşgul insanlarından” diye belirtilen Blinken’ın son ziyaretinin aslında Biden yönetiminin niyetini gösterdiği ifade ediliyor. İsrail medyasında göre Biden yönetiminin esas arzusu İsrail’in Refah Operasyonunu kolaylaştırmak.  Haberde “Suudi Arabistan’la normalleşme ve bölgesel bir güvenlik ittifakı girişiminin yanı sıra Blinken IDF’nin Refah’a giriş sırasında muharip olmayanlara zarar vermemek için mümkün olan her şeyi yapmasını ve güney kesimindeki operasyonlar sırasında bile Gazze’deki insani yardım çabalarını sürdürmesini sağlamayı amaçlıyor” dendi. Haberde İsrailli yetkililerin Blinken’a tahliye bölgelerinin tam olarak nerede olduğunu, kaç hastane ve kliniğin yaralı tedavi edeceğini ve Refah’tan insani yardım bölgelerine tahliye edilenlere hangi gıdaların sağlanacağını göstereceği de belirtildi.

Blinken da Filistinlilere yönelik yardımların dağıtım noktalarına yaptığı ziyarette daha fazlasının yapılması gerektiğine dikkat çekti.

Netanyahu savaş naralarını sürdürüyor

Blinken İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile iki saatlik görüşmede bir araya geldi. Blinken’ın görüşme sırasında iki devletli çözüme ve kalıcı barışa değindiği belirtildi. The Times of Israel’e konuşan kaynaklara göre Netanyahu, Blinken ile görüşmesi sırasında ateşkes anlaşması imzalansa bile Gazze’de savaşın sona erdirilmesini kabul etmeyeceğini söyledi. Başbakanlık ofisinin gazeteye yaptığı açıklamaya göre Netanyahu ateşkesin Refah işgalinden kaçınılması anlamına gelmediğini de ABD’li bakana iletti. Netanyahu Blinken’ın ziyaretinden hemen bir gün önce de “Ateşkes olsun ya da olmasın Refah’a gireceğiz” diye açıklama yapmıştı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller ise Blinken’in Refah meselesinde ABD’nin tutumunu tekrar Netanyahu’ya anlattığını belirtti. Miller detay vermese de Biden yönetimi Refah meselesinde önce sivillerin tahliye edilmesini istiyor.

‘Sivillere zarar vermemek imkansız’

İsrail’in bilinen gazetelerinden Yediot Aharonot’un haberinde İsrail Savunma Güçleri’nin (IDF) Refah Operasyonuna hazırlandığı aktarıldı. Haberde IDF’ye bağlı 98’inci ve 162’nci tümenlere verilen görevlerin bir öncekilerden farklı olduğuna değinilerek şu ifadelere yer verildi: “Yanlışlıkla atılan ve sivilleri öldüren tek bir mermi bile operasyonu tamamen durdurabilir. Sonuç olarak, 98’inci ve 162’nci tümenlere verilen görev, bölgedeki olağan operasyonlardan büyük ölçüde farklı olacak ve ateş gücü kullanımları son derece dikkatli olacaktır.”

İsrail’in Refah operasyonunda sivillere yönelik “dikkatli” olacağı iddiasını barındıran bu haberde ABD tarafına da gönderme yapılarak, “Amerikalılar sivil kayıpları tolere etmeyeceklerini açıkça ifade ettiler. Ancak bit milyondan fazla sivilin bulunduğu bölgede bu neredeyse imkansız bir iş” dendi. Yediot Aharonot’un Refah operasyonu sırasında sivil kayıpların önlenmesinin “imkansız” olduğunu ifade ettiği bu haberi IDF’nin Refah’ta neler yapabileceğinin itirafı gibi de aynı zamanda.

Gazetenin haberinde eş zamanlı iki girişim yürütüldüğüne dikkat çekildi; Mısırlılar ve Amerikalılarla koordinasyon.

Blinken Kerem Şalom’u ziyaret etti, Erez sınırı açıldı

Bu arada Blinken’in ziyareti sırasında İsrail, Gazze Şeridi’nin kuzey ucundaki Erez Sınır Kapısı’nı yeniden açtı ve bu noktadan yardım kamyonlarının geçmesine izin verdi. Uluslararası yardım kuruluşları savaşın başında güneye gitmeyi reddederek kuzeyde kalan 300 bin sivilin içinde bulunduğu insani krizin hafifletilmesi için uzun süredir Erez sınır kapısının açılmasını istiyordu.

İsrail hükümeti söz konusu geçiş noktasını Blinken’in ziyareti sırasında açması dikkat çekti. Ağırlıklı olarak yaya trafiği için kullanılan Erez sınır kapısı savaşın başladığı 7 Ekim’den bu yana kapalı. Gazze’nin kuzeyinde kalan Filistinliler güneydekilerden daha ağır şartlarla karşı karşıya. Güneydeki yardım araçlarının kuzeye girmesi zorlaştırılıyor. Şimdiye kadar açlıktan ölenlerin sayısı 20’yi aştı.

Öte yandan Blinken, Savunma Bakanı Yoav Gallant ile Gazze Şeridi’ne bağlanan diğer sınır kapısı Kerem Şalom’da bir araya geldi. İki bakan 7 Ekim saldırılarına hedef olan Kibbutz Nir Oz topluluğunu da ziyaret etti. İsrail Savunma Bakanlığı’na göre İsrailli yetkililer Blinken ve ekibine Gazze’deki insani yardım girişimleri ve World Central Kitchen’ın yedi üyesinin İsrailli askerler tarafından öldürülmesi sonrası alınan önlemler hakkında bilgi verdi.

Blinken İsrail’de Hamas’a yüklendi

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken bazı İsrailli aşırı sağcı bakanların müzakere edilen esir takası mutabakatına karşı olduklarını açıklamalarına rağmen taraflar arasında uzlaşıya varılamamasından Hamas’ı sorumlu tuttu. İsrail Basın Ofisinden yapılan açıklamaya göre İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog bölge turunda İsrail’e gelen Blinken’ı kabul etti. Tel Aviv’deki görüşmede Herzog Uluslarası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) olası İsrailli yetkilileri tutuklama kararına ilişkin değerlendirme yaptı.

Tel Aviv yönetiminin Gazze Şeridi’nde işlediği suçlara rağmen UCM’nin “İsrail’e karşı kullanılmaya çalışıldığını” ve bunun “demokrasi için tehdit oluşturduğunu” iddia eden Herzog müttefiklerine bu tür çabaları reddetme ve karşı çıkma çağrısı yaptı.

Blinken İsrail ile Hamas arasında yürütülen esir takası müzakerelerini masaya yatırdı. ABD’li Bakan İsrailli bazı aşırı sağcı bakanların müzakere edilen esir takası mutabakatına karşı olduklarını dile getirmesine rağmen taraflar arasında uzlaşının sağlanamaması nedeniyle Hamas’ı suçladı. Blinken “Rehinelerin evlerine dönmesini sağlayacak bir ateşkes sağlamaya ve bunu hemen gerçekleştirmeye kararlıyız. Ve bunun başarılamamasının tek nedeni Hamas’tır. Masada bir teklif var” dedi. “Masada bir teklif var” diyen Blinken burada daha önce “cömert” bulduğu İsrail önerilerine atıfta bulundu (Söz konusu önerilere ilişkin kapsamlı haberimiz için tıklayınız).

İsrail’in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Hamas ile esirlerin serbest bırakılması ve ateşkese ilişkin müzakere edilen mevcut mutabakatı desteklemeyeceğini, söz konusu mutabakatın onaylanmasının İsrail için “felaket” olacağını iddia etmişti. İşgal altındaki topraklardaki yasa dışı Yahudi yerleşim yerlerinden sorumlu Ulusal Misyonlar Bakanı aşırı sağcı Orit Strock de ateşkes ve esir takasını öngören mutabakata dair “20-30 kişiyi (İsrailli esiri) kurtarmak için askerlerin emeklerini çöpe atan hükümetin var olma hakkının olmadığı” açıklaması yapmıştı.

Blinken yedinci kez Ortadoğu turunda: Hamas’ın, ‘cömert’ ateşkes anlaşmasını kabul etmesini istedi