Kamboçya’da şaşırtmayan sonuç: 40 yıldır ülkeyi yöneten liderin partisi zaferini ilan etti

Yaklaşık 9 milyon 700 bin kayıtlı seçmenin bulunduğu Kamboçya dün 125 sandalyeli Ulusal Meclis üyelerini seçmek üzere sandığa gitti. Oy verme işleminin tamamlanmasını takiben dün gece Hun Sen, zaferini ilan etti. Seçimlere katılım oranının yüzde 84 olduğu açıklandı. Hun Sen, ‘aşırılık yanlısı’ olmakla itham ettiği muhalefetin oylamayı baltalama girişimlerinin başarısız olduğunu dile getirdi. Kamboçya Halk Partisi (CPP) Sözcüsü Sok Eysan, “Büyük bir farkla kazandık ancak henüz sandalye sayısını hesaplayamadık” dedi.

20 yıldır başbakanlık yapmasıyla Asya’nın en uzun süre iktidarda kalan lideri olan Hun Sen, seçimden sonra bir noktada görevi, 45 yaşındaki en büyük oğlu General Hun Manet’e devredeceğini açıkladı. ABD’nin West Point askeri akademisinin yanı sıra New York Üniversitesi ile Bristol Üniversitesi’ni bitiren Hun Manet, iktidardaki CPP tarafından ‘geleceğin başbakanı’ olarak tanımlandı bile. Hun Sen de oğlunun üç ya da dört hafta içinde görevi devralabileceğini söylüyor. Analistler, Hun Manet’in göreve geldiğinde muhalefete tolerans göstermemesinin ve Çin’e yakın bir tavır takınmasının muhtemel olduğunu belirtiyor.

Başbakanlığı devretse bile siyaseti bırakmayacak

70 yaşındaki lider, başbakanlığı oğluna devretse bile iktidarın ardındaki güç olarak kalmaya devam edeceğini haziran ayında yaptığı, “Artık başbakan olmasam bile iktidar partisinin başkanı olarak siyasetin kontrolünü elimde tutmaya devam edeceğim” açıklamasıyla kesin bir dille ifade etti. Hun Sen geçen yıl bir parti toplantısında, “2023’ten sonra başbakanın babası, 2030’larda da başbakanın dedesi olacağım” diyerek, bu geçişin hanedan şeklini alacağının altını çizdi.

Parlamenter sistem içinde yalnızca Hun Sen’in isteğine göre gerçekleşen bu hanedanlık geçişi; şiddet, darbe, hapis, sürgün ve manipülasyon yoluyla neredeyse muhalefetin tamamının ortadan kaldırılmasının ardından gerçekleşiyor. Hun Sen’in ülke üzerindeki hakimiyetinin devam etmesi, bölgenin de giderek daha otoriter bir hal aldığını gösteriyor.

Tek dişli muhalif parti seçime sokulmadı

Aralarında CPP’nin de bulunduğu 18 parti seçime katıldı ancak CPP hariç diğer 17 partinin hiçbiri Hun Sen’in otoriter liderliğine karşı meydan okuyabilecek halk desteğine sahip değildi.

Ülkede Hun Sen’e tehdit oluşturabilecek tek muhalif parti olan Mum Işığı Partisi’nin ‘doğru evrakları ibraz etmemekle’ suçlanmasının ardından seçime girmesinin engellenmesi nedeniyle oylamanın meşruluğu sorgulanıyor. Avrupa Birliği, ABD ve diğer batılı ülkeler, gözlemci göndermemeyi tercih ettikleri bu seçimin özgür ve adil sayılması için gerekli koşulların oluşmadığını belirtti. Amerikan haber ajansı AP’ye göre; Rusya, Çin ve Gine-Bissau’dan gözlemciler ülkeye giriş yaptı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün Asya bölümü müdür yardımcısı Phil Robertson, The Guardian’a yaptığı açıklamada Hun Sen’in ‘Kuzey Kore’nin oyun kitabından fırlamış gibi görünen babadan oğula diktatörlüğüne evrilen Kamboçya’nın demokrasi kalıntılarının da tamamen ortadan kalktığını’ söylüyor. Robertson, “Hun Sen’in yerine oğlu General Hun Manet’in geçmesinin söz konusu olduğu düşünüldüğünde, ilk günden beri bu anketin ne özgür ne de adil olma ihtimali vardı. Yine de hükümet işi şansa bırakmıyor” dedi.

Halk tepki olarak oy pusulalarını tahrif etti

Seçim öncesi muhalif seslere karşı uygulanan ve boykot eylemlerini engellemeye yönelik baskılar, halk rejimi protesto etmek için oy pusulalarını kullandı. Hun Sen oy pusulalarına verilen her bir zararın ‘Mum Işığı Partisi’ne verilen desteğin bir işareti’ olduğunu söyleyerek, “Oy pusulalarının tahrif edildiğini görenler yetkililere bildirebilir çünkü bu eylemi yapanlar yasal işlemle karşı karşıya kalacak” diye duyurdu.

Siyasi yorumcu Dr. Nee Maes, Hun Sen ve oğlunu desteklemeyen pek çok kişinin oy kullanmaları için hem kültürel hem de sosyal baskı hissedebileceğini söyledi ve bazı işverenlerin çalışanlarının oy kullanıp kullanmadığını parmaklarında mürekkep olup olmadığına bakarak kontrol edeceğini aktardı.

Kamboçya’da Türkiye’ye deprem yardımı haberi radyo kapattırdı