Malta’da kritik temas: Çin ve ABD’nin üst düzey yetkilileri bir araya geldi

Çin’in Dışişleri Bakanı Wang Yi ve ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, hafta sonu Malta’da iki gün süren görüşmelerde bir araya geldi. Dünyanın önde gelen bu iki ekonomisi, sarsılan ilişkileri istikrara kavuşturmaya ve ABD Başkanı Joe Biden ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in kasım ayında bir araya gelmesi için bir yol arayışında. İki yetkili en son casus balon skandalının patlamasından üç ay sonra mayıs ayında bir araya gelmişti.

Her iki tarafın ayrı ayrı yayınladıkları bildirilerde Akdeniz’deki bu ada ülkesinde yapılan muhtelif görüşmelerin ‘samimi, özlü ve yapıcı’ olduğu belirtildi. ABD, söz konusu iki hükümetin ‘gelecek aylarda’ kilit alanlarda ‘üst düzey angajmanı ve istişareleri sürdürmeyi’ taahhüt ettiklerini belirterek taraflar arasındaki diplomasinin devam edebileceği beklentisi yarattı.

Çin Dışişleri Bakanlığı ise görüşmelerde Asya-Pasifik meselesi, denizcilik ve dış politika konularındaki istişareler de dahil olmak üzere çeşitli alanlarda üst düzey iletişimi sürdürme konusunda mutabık kaldıklarını açıkladı. Biden yönetiminden iki ayrı yetkili, Çin ve ABD arasındaki askeri iletişimin yeniden kurulması için ‘sınırlı’ da olsa birtakım belirtiler olduğunu dile getirdi. 

Çin geçen ağustos ayında ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Tayvan’a yaptığı ziyaretin ardından ABD ile birçok iletişim hattını kesti. Zira Beijing, Taipei’yi kendi toprağı olarak görüyor ve temas halinde olduğu ülkelerin Tayvan ile ilişki kurmasını istemiyor. Wang’ın hafta sonu düzenlenen görüşmede Sullivan’a ‘Tayvan meselesinin Çin-ABD ilişkilerinde aşılamaz bir kırmızı çizgi’ olduğunu bir kez daha vurguladı.

Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, 1970’ler ile 80’lerin başında taraflar arasındaki ilişkilerin kurulmasına vesile olan üç ortak açıklamaya atıfta bulunulduğu ve ABD’ye ‘Çin-ABD ortak bildirisine uyma’ ve ‘Tayvan bağımsızlığını’ desteklememe taahhüdünü uygulama’ çağrısında bulunuldu. Buna karşılık ABD tarafı ise, ‘Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarın önemine’ dikkat çekti.

Toplantı son aylarda ABD’li üst düzey yetkililerin Beijing’e gerçekleştirdiği bir dizi üst düzey ziyaretin ardından gerçekleşti. Şi’nin Hindistan’da düzenlenen G20 zirvesine katılmaması üzerine ikili arasında beklenen görüşmenin kasım ayında San Francisco’da düzenlenecek Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) gerçekleşebileceği düşünülüyor.

Bununla birlikte Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili, Beyaz Saray’ın iki lider arasındaki olası bir görüşmeye dair açıklayacağı herhangi bir şey olmadığını dile getirerek, Biden’ın yakında Şi ile görüşmeyi umduğunu söyledi. İkili en son Kasım 2022’de Bali’deki G20 zirvesinde bir araya gelmişti. Dolayısıyla kasımdaki görüşme gerçekleşirse tam bir yıl sonra bir araya gelmiş olacaklar.

Financial Times: Türkiye, Hindistan-Orta Doğu koridoruna alternatif yol peşinde