Uçaktan mucize kurtuluş: Yangını söndürmek 6 saat, 367 yolcuyu tahliye 20 dakika

Japonya 2024’ün ilk iki gününü felaketlerle kapattı. Önce depremle sallanan ülke sonra da bir yolcu uçağıyla sahil güvenlik uçağının çarpışmasıyla yeni bir kriz yaşadı. 7.6 ile sallanan deprem bölgesine yardım taşıyan sahil güvenlik uçağında altı kişi vardı, yolcu uçağında ise 367 yolcu ve 12 kişilik mürettebat. Sahil güvenlik uçağında beş kişi hayatını kaybederken pilot kazadan sağ çıktı. İlginç ve sevindirici olan yolcu uçağındaki herkesin sağ salim kurtulabilmesiydi.

Japan Airlines’a ait uçağı saran alevleri söndürmek itfaiyecilerin altı saatten fazla vaktini alırken 12 kişilik mürettebatın uçaktaki 367 kişiyi güvenli şekilde tahliye etmesi sadece 20 dakika sürdü. Dün kazadan hemen sonra konuşan bir yolcu “Sanki bir şeye çarpmışız gibi hissettim ve uçak indiği anda yukarı savruldum. Pencereden dışarıdaki kıvılcımları görüyordum, kabin gaz ve dumanla dolmaya başlamıştı” diye anlatmıştı.

10 dakika daha gecikseler bilanço çok büyük olabilirdi

Yolcular uçağın içinin dumanla dolmasını dehşetle karşılamıştı doğal olarak, ama uçuş görevlileri profesyonelce davranıp tedirginliklerini gizlemeyi başardı ve aldıkları güvenlik eğitiminin boşa olmadığını gösterdi. Havayolu şirketine göre 367 yolcu ve 12 kişilik mürettebatın tamamı 20 dakikanın altında bir sürede uçaktan tahliye edildi. O hayati dakikalarda büyük felaketi önleyen kadın ve erkek görevliler ise soğukkanlılık ve profesyonellikleriyle takdir topladı.

Tahliye tamamladıktan 10 dakika sonra uçakta patlama oldu. Kız arkadaşıyla tatilden dönmekte olan Sawada biraz daha uçağın içinde oyalansalar neler olabileceği konusunda “mucize oldu diyebilirim. Biraz daha geç kalsak ölebilirdik” tahmininde bulundu.

Bu tahliyenin mucize gibi olduğunu şöyle anlayabiliriz: İzmir-İstanbul seferi yapan bir uçağa inişinden altı dakika önce yıldırım isabet etmiş, uçağın pistten çıkması sonucunda üç kişi ölmüş, 174 kişi yaralanmıştı. Bir yolcu uçağının 13 Ocak 2018’de Trabzon Havalimanı’na inişi sırasında iniş takımları balçığa saplanmış, uçak denize 25 metre kala ancak durabilmişti. 162 yolcu ile 6 kişilik mürettebatın tahliye işlemleri 20 saat sürmüştü. Bunun için iki vinç ve 100 kişilik ekibe ihtiyaç duyulmuştu.

2 Ocak günü gördüğümüz manzara ise şuydu: Patinaj yapan uçağı zar zor durduran bir pilot, hasarlı anons sistemini kullanamadıkları için megafonla yolculara talimat veren mürettebat ve el bagajlarını alevlere teslim ederek tahliye kaydıraklarına yönelen yolcular. Tokyo’da bulunan iki uluslararası havalimanından biri olan Haneda’daki terminalden çekilen bu görüntüler uçağın nasıl alevler içinde kaldığını ve mucize kaçış iddialarının abartıdan uzak olduğunu gösteriyor.

Japonya’nın en kuzeyindeki Hokkaido’da bulunan Shin Chitose Havalaanı’ndan gelen yolcu uçağında inişten saniyeler sonra motorun alev aldığını fark eden yolcuların şaşkınlığı kısa sürede dehşete dönüştü. Tokyo’da yaşayan Tsubasa Sawada “Motordan kıvılcımlar çıktığını gördüğümde önce ciddiye almadım, ama yangın başladığında bundan daha fazlası olduğunu anladım. Gerçekten öleceğimi düşündüm” dedi.

Tahliyeler nasıl gerçekleşti?

Medyada yayılan video görüntülerinde karanlık kabinin ön tarafındaki uçuş görevlilerinin yolculara acil iniş kaydıraklarına oturmalarını işaret edip işbirlikleri için teşekkür ettikleri görülüyor. Videoda bir kadın “Lütfen beni buradan çıkarın” diye bağırırken bir çocuk da “Neden kapıları açmıyorsunuz?” diye isyan ediyor. Ama bunun dışında yolcuların hiçbiri koltuklarının üzerindeki dolaptan el bagajını almak için duraksamıyor, böylece yolun tıkanmasının önüne geçilmiş oluyor.

「早く出して」口々に叫ぶ子どもら　乗客が撮影したJAL機内の様子https://t.co/A0zwx0YG6v

脱出前の機内の映像です。
「（ドアを）開ければいいじゃないですか」と泣き叫ぶ子どもの悲痛な声も聞こえます。 pic.twitter.com/sRxrs3gOjd

— 朝日新聞デジタル (@asahicom) January 2, 2024

Kazadan yalnızca iki saat önce yolcular bunun direktifini veren bir güvenlik videosu izlemişti. Videodaki uçuş görevlisi “Tahliye edilirken bagajınızı olduğu yerde bırakın” uyarısı yapmıştı. Daha sonra da animasyonlu bir sekansta çantaların ve yüksek topuklu ayakkabıların şişme tahliye kaydırağına verebileceği zarar gösteriliyordu.

Havacılık uzmanları uçuş görevlilerinin sergilediği soğukkanlılık ve yolcuların işbirliğiyle son derece büyük bir felaketin eşiğinden dönüldüğünü söylüyor. İngiltere merkezli havacılık danışmanlık şirketi Ascend by Cirium’un hava güvenliği yöneticisi Paul Hayes “Kabin ekibi mükemmel bir iş çıkarmış olmalı. Yolcuların elinde eşya görünmüyor. Tüm yolcuların kurtulması mucizeydi” diyor.

Japan Airlines’ın hem tahliye sırasında gösterdiği titizlik ve sağlam uçak tasarımı şirketin tek bir uçağının karıştığı ölümcül kazadan ders alındığını gösteriyor. 12 Ağustos 1985’te Japan Airlines’a ait bir uçak Tokyo’dan Osaka’ya giderken dağa çarpmış, uçaktaki 524 kişiden 520’si hayatını kaybetmişti. Kazanın nedeni pilot hatası değildi, Boeing mühendisleri hatalı onarım tespiti yapmıştı, ama kaza ve sonrasında yaşananlar havayolu şirketi çalışanlarının üstünde silinmez bir etki bırakmıştı. Şirket son 40 yıldır airlineratings.com internet sitesinin belirlediği “dünyanın en güvenli havayolları” sıralamasında ön sıralarda yer alıyor.

Öte yandan uçak alevler arasında kalsa da çarpma anında patlama olmadı. New South Wales Üniversitesi Makine ve İmalat Mühendisliği Okulu havacılık ve uzay tasarımı öğretim görevlisi Dr. Sonya Brown 20’nci yüzyıldaki ilk nesil yolcu jetlerinin büyük ölçüde metalden yapıldığını, ancak havacılık mühendislerinin ağırlığı azaltıp verimliliği artırmak için zaman içinde karbon fiber kompozit malzeme oranını artırdığını söylüyor. A350’nin yaklaşık yüzde 50’si karbon fiberle güçlendirilmiş polimerden üretilmiş. Brown bunun şimdiye kadarki en yüksek oran olduğunu söylüyor.

İngiltere’deki Cranfield Üniversitesi’nde ulaşım sistemleri yöneticisi olan Prof. Graham Braithwaite BBC International’a Japan Airlines’ı güvenlik konusunda “dünya lideri” olarak tanımladı, “Japonya ulaşım güvenliği konusunda olağanüstü bir sicile sahip. Tahliye başarılı oldu, bu da kabin ekibinin eğitimine ne kadar önem verildiğini gösteriyor. Şirketin odak noktası güvenlik. Uçaktan en son uçak görevlileri ayrılıyor ve görünüşe bakılırsa inanılmaz bir iş çıkarmışlar” diyor.

Kyodo ve Nikkei dahil pek çok medya kuruluşu kazada mesleki ihmal olup olmadığını sorgularken emniyetten bir sözcü havaalanında özel birim kurulduğunu, olaya karışanlarla teker teker görüşülmesinin planlandığını söyledi. Eski bir Japan Airlines pilotu olan havacılık analisti Hiroyuki Kobayaşi Reuters’a “İnsan hatası olması güçlü olasılık. Uçak kazaları nadiren tek bir sorundan kaynaklanır. Bu nedenle kazaya yol açan iki-üç ayrı sorun olduğunu tahmin ediyorum” dedi.

Felaket üstüne felaket: 2024 Japonya’ya yaramadı