Ne de olsa kuzenler: Gabon’da darbe lideri, devrik cumhurbaşkanını serbest bıraktı

Gabon’un geçen hafta iktidarı ele geçiren cunta liderleri, ev hapsinde tutulan devrik Devlet Başkanı Ali Bongo’yu serbest bıraktıklarını açıkladı. Bongo’nun serbest bırakılmasının, sağlık kontrolleri için yurt dışına seyahat izni verilmesini de kapsayacağı belirtildi.

2018’de felç geçiren Bongo’nun sağlığı, 2023 başkanlık seçimleri öncesinde de pek çok kişi için endişe kaynağı olmuştu. Muhalefetin hileli olduğunu söyleyerek seçim sonucuna itiraz etmesinden kısa bir süre sonra zaten ordu yönetime el koydu.

Bongo’nun serbest bırakıldığına dair açıklama, bölgesel ekonomik blok ECCAS ve komşu ülkelerden gelen baskıların ardından yapıldı. Çarşamba akşamı devlet televizyonunda okunan bildiride cunta sözcüsü Albay Ulrich Manfoumbi, Bongo’yu serbest bırakma kararının ‘sağlık durumundan’ dolayı alındığını belirtti.

Bongo, darbeden kısa bir süre sonra destekçilerine ‘harekete geçmeleri’ çağrısında bulunduğu bir video çekerek, “Buradaki insanlar beni tutukladı… Konutumdayım… Neler olduğunu bilmiyorum” demişti.

Darbe lideriyle devrik lider kuzen

Bongo, 1967’de iktidara gelen babasından 2009’da görevi devralarak devlet başkanı oldu. İktidara muhalif olanlar, Bongo ailesinin Gabon’un petrol ve madenlerini halkla paylaşmak için bir şey yapmadığını söylüyor. Bongo ailesi yıllar boyunca Atlantik Okyanusu’na bakan lüks bir sarayda yaşadı.

Araştırmacı gazetecilerden oluşan küresel Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi’nin 2020 yılında yaptığı araştırmaya göre Bongo ailesi Fransa ve ABD’de pahalı arabalara ve mülklere sahip. Öte yandan ülkedeki 2,3 milyon insanın neredeyse üçte biri yoksulluk içinde yaşıyor.

Cunta, Bongo’nun oğullarından Nurettin Bongo Valentin ile kabinesinin bazı üyelerini zimmete para geçirmekten uyuşturucu kaçakçılığına kadar geniş bir yelpazede suçlayarak tutuklanmalarını emretti. Resmi yayın kuruluşu Gabon 24, bazı siyasetçilerin evlerinde para dolu spor çantaları bulunduğunu ve bunlara el konulduğunu bildirdi.

Peki Nguema, halkın aradığı demokrasiyi ve eşitliği sağlayabilecek mi? Darbe lideri ‘yeni bir sayfa açma’ sözü verdi ancak darbe lideri General Brice Oligui Nguema’nın Bongo’nun kuzeni olduğu gerçeği bu yeni başlangıç hayalini daha başlamadan sonlandırabilir. Zira Afrika’nın darbe zincirindeki bu halka bir aile kavgasından çıkmış gibi görünüyor.

Halk adalet istiyor

Fransız polisi tarafından Bongo ailesi hakkında yedi yıldır yürütülen yolsuzluk soruşturması 2017 yılında düşürülmüş, aile tüm iddiaları şiddetle reddetmişti. Ancak halk aynı fikirde değil. Bouloungui Mouanda Ulrich, Libreville’de BBC’ye yaptığı açıklamada, “Ali Bongo adaletle yüzleşmeli” diyor.

Bir başka bölge sakini Koumbi Anold ise devrik başkanın serbest bırakılmasıyla ilgili bir sorunu olmadığını ancak adaletle yüzleşmesi gerektiği konusunda hemfikir olduğunu söyledi. Anold, “Bekliyoruz, artık özgür bir halkız, iş istiyoruz” diye belirtti.

Bongo’nun nereye gideceği belli değil ancak felç olduğunda tedavi için gittiği Fas’a bir kez daha gitmesi muhtemel. Fas Kralı 6’ncı Muhammed ile yakın ilişkilere sahip olan Bongo’nun Marakeş’te bir villası olduğu biliniyor.

Öte yandan Nguema, pazartesi günü geçici cumhurbaşkanı olarak yemin etti. Özgür ve adil seçimlerin ardından ülkeyi sivil yönetime döndürme sözü veren Nguema, bunun için herhangi bir zaman çizelgesinden bahsetmedi. Zaten Nguema daha önceki bir açıklamasında, “Aynı hataları tekrarlamamak için acele etmemeliyiz” demişti.

Bu arada Bongo’nun önde gelen muhaliflerinden Raymond Ndong Sima da perşembe günü ülkenin geçici başkanı olarak yemin etti. 68 yaşında bir ekonomist olan Ndong Sima, daha önce 2012’den 2014’e kadar Bongo’ya bağlı olarak çalışmış, 2016 ve 2023 seçimlerinde Bongo’nun karşısında yer almıştı.

Gabon’da darbe lideri: Seçimler için acele edip aynı hataları yapmaya gerek yok