Netanyahu iki arada bir derede: Ya ateşkes ya hükümet

Refah işgalinin ardından Avrupa’dan beklediğinin üstünde tepkiyle karşılaşan İsrail’de ABD’nin ateşkes için sunduğu çerçeve anlaşma hükümetin aşırı sağcı ortakları arasında tartışma yarattı. Ama Başbakan Binyamin Netanyahu’nun dış politika başdanışmanı Ophir Falk İsrail’in ABD tarafından sunulan ateşkes anlaşmasını kabul ettiğini teyit etti. Ancak anlaşmayı “kusurlu” ve “üzerinde daha çok çalışılması gereken” bir anlaşma olarak niteledi.

İngiliz Sunday Times gazetesine konuşan Falk ABD’nin önerisini kabul etmekle birlikte “İyi bir anlaşma değil ama rehinelerin hepsinin bırakılmasını çok istiyoruz. Üzerinde çalışılması gereken pek çok ayrıntı var. İsrail’in rehinelerin serbest bırakılması ve Hamas’ın soykırımcı terör örgütü olarak yok edilmesi gibi hedeflerimiz değişmedi” dedi.

Gazze’de şimdiye kadar hayatını kaybeden Filistinlilerin sayısı 36 bini geçti. Ölenlerin büyük kısmını kadınlar ve çocuklar oluşturuyor. İsrail’in saldırılarına desteğini hiç kesmeyen ABD cuma günü bir kez daha ateşkes için üç aşamalı plan sundu. Ateşkesin ilk aşaması ateşkes ve Hamas’ın elindeki bazı rehineleri İsrail’e vermesinden oluşuyor. Bu aşamada Gazze’de kalan diğer eserlerin serbest bırakılması için müzakereler devam edecek.

Şimdiye kadarki hiçbir tasarı tutmadı

ABD’nin bu zamana kadar önerdiği hiçbir çerçeve anlaşma gerçeğe dönüştürülemedi. Mesela şubat ayında ABD’den yapılan açıklamada 10 Mart’ta başlayan Ramazan bitene kadar İsrail’in Gazze’yi vurmamayı kabul ettiği belirtilmişti. Ancak Ramazan ayında da saldırılar devam etti. İsrail mutlak ateşkesi Hamas yok edilene kadar kabul etmeyeceğini söylüyor. Ancak Hamas’ın yok edilebileceğine Batı bile inanmıyor.

Son önerilerinden bahseden ABD Başkanı Joe Biden “Yeni ateşkes önerisi Gazze’de Hamas’ın iktidarda olmadığı daha iyi bir ‘savaş sonrası’ yaratacak” dedi ama bunun nasıl mümkün olacağı konusunda ayrıntı vermedi. Bununla birlikte ilk aşamadan ikinci aşamaya geçişte müzakere edilmesi gereken birtakım konular olacağını da kabul etti.

Aşırı sağcı bakanlar karşı, Gantz destekçi

Netanyahu koalisyonunun dağılmaması için hükümetin aşırı sağcı bileşenlerinin baskısı altında. Özellikle Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben Gvir ile Maliye Bakanı Bezalel Smotrich “Hamas’ı koruyacağını düşündükleri herhangi bir anlaşmayı protesto etmek için hükümetten çekilme” tehdidinde bulundu. Gerçi her iki bakan da savaşın başından beri Netanyahu sürekli çekilmekle tehdit etse de çekilme yönünde bir adım atmadı.

Smotrich sosyal medyadan yaptığı açıklamada Netanyahu’ya “Hamas’ı yok etmeden ve tüm rehineleri kurtarmadan önerilen taslağı kabul edecek ve savaşı sona erdirecek bir hükümetin parçası olmayacağını” açıkça belirtti. Ben Gvir ise ABD’nin anlaşmasını “düşüncesizce” ve “terörizmin zaferi” olarak niteledi ve anlaşmanın İsrail’in güvenliğini tehlikeye atacağını söyledi: “Eğer Başbakan Netanyahu savaşın sona erdirmesi ve Hamas’ın ortadan kaldırılmasından vazgeçmek anlamına gelecek bu düşüncesizce anlaşmayı bugün belirtilen koşullar altında uygularsa Otzma Yehudit hükümetten ayrılacaktır.”

Bu iki bakanın partileri 120 milletvekilinden oluşan parlamentoda toplamda 14 sandalyeye sahip. Ancak ikisi de savaş kabinesine dahil edilmedi.

Savaş kabinesi bakanlarından Benny Gantz ise anlaşmanın değerlendirilmesini istiyor. İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog da Netanyahu’nun ABD’nin sunduğu planı hayata geçirmesini destekleyeceğini söyledi. Netanyahu Hamas’ın askeri ve siyasi kapasitesi tamamen yok edilene kadar “kalıcı ateşkes” diye bir şey olmayacağının altını çizdi. Netanyahu’nun bu tavrı daha çok savaş biterse erken seçim naralarının daha da yükseleceğinden endişelenmesi. Sandalyesini kaybetmek istemediği için bu zamana kadar Hamas’ın kabul ettiği ateşkeslerin her birini yok saydı.

Eleştirmenleri Netanyahu’yu kararsız olmakla suçluyor ve iki Netanyahu olduğunu söylüyorlar: Onlara göre Netanyahulardan biri rakibine de koltuk verdiği savaş kabinesindeki Netanyahu. İsrailli liderin bu kabine aracılığıyla halkın güvenini yeniden kazanmaya çalıştığını söylüyor. Diğer Netanyahu ise Hamas’a karşı taviz verilmesine karşı çıkan aşırı sağcı koalisyonundaki Netanyahu.

Üst düzey Hamas yetkilisi Usame Hamdan dün El Cezire’ye verdiği demeçte “Biden’ın konuşması olumlu fikirler içeriyordu. Ama biz bunun taleplerimizi karşılayacak kapsamlı bir anlaşma çerçevesinde gerçekleşmesini istiyoruz” dedi. Hamas İsrail’in Gazze işgalinin tamamen sona ermesini, işgalci güçlerin tamamının geri çekilmesini, Filistinlilerin Gazze içinde serbest bir şekilde dolaşabilmesini ve yıkılan binaların yeniden inşa edilebilmesi için yardım istiyor.

İsrail, Gazze’de savaşı bitirecek bir yol haritasını ABD Başkanına sunmuş

İsrail’de erken seçim için ilk somut adım: Gantz parlamentonun feshi için tasarı sundu