1989’dan beri ilk: Guterres Güvenlik Konseyi’ne Gazze’de ateşkes için ‘şahsen’ çağrı yaptı
Paşinyan’dan BM’de Azerbaycan mesajı: Barış hiç olmadığı kadar yakın
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda kürsüye çıkanlar arasında Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan da vardı. Paşinyan, bir süredir Azerbaycan ile sürdürdükleri sınır belirleme çalışmalarına da değinerek 'barış' vurgusu yaptı.
Fotoğraf: AA Amerika Birleşik Devletleri’nin New York kentinde gerçekleşen 79’uncu Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda (BMGK) konuşan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın Azerbaycan ile barış da gündemindeydi. Paşinyan konuşmasında iki ülkenin 30 Ağustos’ta imzaladığı sınır anlaşmasını da bu kapsamda değerlendirdi.
‘Bu sefer farklı şeyler söyleyeceğim’
Paşinyan BM kürsüsünde “Bu kürsüye dördüncü kez çıktım fakat bu konuşmam öncekilerden farklı olacak. Daha önceki konuşmalarım Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki açmazlara dairdi ama bugün söylemeliyim ki iki ülke arasında barış artık bir ihtimalden ötede. Barış gelmek üzere” dedi.
Bu sene 30 Ağustos’ta iki ülke arasında imzalanan sınır anlaşması da Ermeni liderin gündemleri arasındaydı. İki ülke bu anlaşmayı imzalayarak ilişkilerinde tarihi bir dönüm noktası yaşamıştı. İki tarafın imzaladığı ilk anlaşma olmasının yanı sıra Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği dönemi sınırlarını kabul eden de bir anlaşmaydı. Bu sınırların yeniden kabul edilmesi ülkeler arasında on yıllardır süren sınır gerginliğinin de sonuna gelinmiş oldu.
‘Bir adım daha atmalıyız’
Paşinyan, bugün gelinen süreçten memnuniyetini dile getirmesinin yanı sıra Azerbaycan ve Ermenistan’ın yeni açmazların gelişmesine karşı daha fazla adım atması gerektiğini de dile getirdi. Paşinyan “İmzaladığımız barış anlaşması taslağı bize bazı araçlar sunuyor. Bunlardan ilki barış için diplomatik yolların sağlanması. İkincisi ise barışın hayata geçirilmesi konusunda iki ülkenin bir komisyon kurması” dedi.
Barış çalışmalarına rağmen iki ülke için bir sorun var. Azerbaycan’ın anayasasında bu anlaşmayla Ermenistan’da kalmasına karar verilen bazı toprakların Azerbaycan’a ait. Paşinyan “Azerbaycan Anayasası’nı sorun etmiyoruz çünkü bu anlaşmayla anayasalarımızın barış sürecine adapte edileceğine dair bazı güvenceleri de edindik” dedi.
İki ülke arasında ne olmuştu?
İki ülke arasında özellikle Dağlık Karabağ bölgesi ve çevresinde süren sınır gerginliğinin çözüme ulaşması 27 Eylül 2020’de başlayan ve 44 gün süren 2. Karabağ Savaşı’na dayanıyor. Bu savaş aynı sene 10 Kasım’da Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya liderlerinin üçlü bildirisiyle sona ermişti. Üç liderin imzaladığı bildiriyle Rusya da sınır belirleme çalışmalarının doğrudan öznesi olarak Ermenilerin bulunduğu bölgelere Laçın Koridoru bir güvenlik koridoru açarak kendi askeri personelini oraya göndermişti.
Beş yıl süreyle yerleştirilen Rus Barış Gücü’nün görev süresinin 10 Kasım 2025’te bitmesi öngörülüyordu fakat Rusya ve Azerbaycan liderleri, birliklerin görev süreleri dolmadan önce bölgeden çekilmesi yönünde karar almıştı. Rus Barış Gücüne ait zırhlı ve ağır tonajlı araçlar, Nisan 2024’te bölgeden çıkmaya başlamıştı.
Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki sınırın belirlenmesi için komisyon kurulması, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın Kasım 2021’de Soçi’de yaptığı görüşmede kararlaştırılmıştı.
Sınır belirleme komisyonları, 30 Kasım 2023’te Azerbaycan Başbakan Yardımcısı Şahin Mustafayev ile Ermenistan Başbakan Yardımcısı Mher Grigoryan’ın başkanlığında Gazah-İcevan bölgesinde düzenlenen toplantıda yönetmelik konusunda anlaşmaya varmıştı.Ermenistan Hükümeti, söz konusu yönetmeliği 5 Eylül’de onaylamış ve ardından Anayasa Mahkemesi’ne göndermişti.
Oyunlar ve Bulmacalar