Portekiz’de siyasi kriz büyüyor: Erken seçim 10 Mart’ta

Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa meclisi fesih ve 10 Mart’ta erken seçime gitme kararı aldı. Erken seçim kararı Başbakan Antonio Costa’nın enerji sektöründe yolsuzluk iddiaları nedeniyle 7 Kasım’daki istifa kararının ardından geldi.

Cumhurbaşkanı De Sousa Başbakan Costa’nın istifasının ardından meclisteki siyasi partilerin liderleriyle görüştükten sonra acilen Devlet Konseyi’ni topladı.

Devlet Konseyi’nin 18 üyesi arasında tam uzlaşma olmasa da erken seçime gitme kararı alan De Sousa ülkenin ekonomik istikrarı için 29 Kasım olarak öngörülen 2024 bütçesinin kabulünü bekleyeceğini, meclisi daha sonra feshedeceğini açıkladı.

İktidardaki Sosyalist Parti (PS) istifa eden Costa’nın yerine başka bir adayın başbakanlığı üstlenmesiyle yasama sürecinin devam etmesi önerisinde bulunmuştu.

Bunu kabul etmeyen ve muhafazakar görüşlü bir siyasi geçmişi olan Cumhurbaşkanı De Sousa “Seçimler Portekizlileri şaşırtan beklenmedik siyasi boşluğun üstesinden gelmek için ülkenin siyasi geleceğine netlik ve yön sağlayacaktır. Seçim, demokrasinin bir unsurudur ve halktan korkmamaktır” diye konuştu.

Başbakan Costa yolsuzluk iddialarının ardından istifa etmişti

Ülkede Kasım 2015’den bu yana başbakanı olarak görev yapan ve 30 Ocak 2022’de yapılan son seçimde meclis çoğunluğunu elde ederek tek başına iktidara gelen PS’nin lideri olan Antonio Costa lityum ve yeşil hidrojen işleriyle bağlantılı bir davada “yolsuzluk, yalan söyleme ve görevini kötüye kullanma” suçundan kendisi ve kabinesindeki bazı üyeler hakkında soruşturma açıldığını öğrenince 7 Kasım’da istifa etmişti. Yüksek Mahkeme tarafından yürütülen soruşturma kapsamında 7 Kasım’da başkent Lizbon’daki Başbakanlık Ofisi dahil 42 yere baskın yapılmış, Costa’nın Özel Kalem Müdürü Vitor Escaria ile çok yakın arkadaşı olan iş insanı Diogo Lacerda Machado gözaltına alınmıştı.

“Başbakan olarak görevde olduğu sekiz yıl boyunca kendini Portekiz’e ve Portekizlilere hizmete adadığını” söyleyen Costa hiçbir yolsuzluğa bulaşmadığını vurgulamıştı. Costa ve bazı kabine üyelerini suçlama kapsamına alan söz konusu soruşturmanın ülkenin kuzeyindeki Romano ve Barroso madenlerinde lityum çıkarma ve Sines’teki yeşil hidrojen üretim tesisi projesiyle ilgili olduğu belirtiliyor.

Muhalefetten erken seçime destek

Ana muhalefet partisi Sosyal Demokrat Parti (PSD) lideri Luis Montenegro erken seçim kararını ‘memnuniyetle’ karşıladı. Montenegro sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada “Demokratik kurumlarda prestiji, güvenilirliği ve güveni yeniden tesis etmek için Portekizlilerin yeniden söz sahibi olması kaçınılmazdı” dedi.

Este é o 3.º pântano político em que o PS faz mergulhar Portugal. É preciso cortar o mal pela raiz e virar a página do empobrecimento. Vamos disputar estas eleições com humildade, com proximidade e ambição. É preciso restabelecer um clima de confiança e de esperança em Portugal.

— Luís Montenegro (@LMontenegroPSD) November 9, 2023

Erken seçim kararı Portekizliler tarafından olumlu karşılandı. Aximage Enstitüsü tarafından yürütülen ve perşembe günü Correio da Manha gazetesinde yayınlanan ankete göre halkın neredeyse üçte ikisi bu görüşte.

Sosyalist Parti üyeleri ise karardan memnun değil. İstifa eden Costa yaptığı açıklamada “Büyük bir uluslararası belirsizlik ortamında ülkenin yeniden sandık başına çağrılmasına gerek yoktu” dedi. Costa Cumhurbaşkanı De Sousa’ya hükğmetin başına Portekiz Merkez Bankası Başkanı ve eski ekonomi bakanı Mario Centeno’nun getirilmesini önerdi. Ancak öneri De Sousa tarafında reddedildi.

Yolsuzluk Portekiz’de başbakan götürdü