‘Putin savaşı, mevcut cephe hatlarında bitirmeye hazır’

Rusya ve Ukrayna arasında 24 Şubat 2022 yılında başlayan savaş üçüncü yılında devam ederken Reuters çarpıcı bir ateşkes ihtimalini gündeme getirdi. Reuters’a konuşan ve tabii ki ismi açıklanmayan dört Rus yetkili, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’daki savaşı bitirmeye hazır olduğunu söyledi. Ama tabii ki Putin’in daha önce de defalarca dile getirdiği şartları var…

Bu konunun bu şekilde gündeme gelmesi tesadüf değil. Ukrayna önümüzdeki ay İsviçre’de savaşın nasıl bitebileceğini görüşecekleri bir dizi toplantıya hazırlanıyor. Zelenski’nin isteğiyle Rus tarafının davet edilmediği görüşmeler Moskova tarafından reddedilmeye de devam ediyor. İsviçre konuşmalarının detaylarına bakacağız, öncesinde Rus yetkililerin Reuters’a söylediklerini inceleyelim.

Ele geçirilen toprakların tanınması koşullardan biri

Reuters’e konuşan dört Rus kaynak, Rusya Devlet Başkanı Putin’in Ukrayna’daki savaşı, mevcut savaş hatlarını tanıyan müzakere edilmiş bir ateşkesle durdurmaya hazır olduğunu ifade etti. Aynı kaynaklar, Kiev ve Batı’nın bu öneriye kayıtsız kalması durumunda Putin’in savaşmaya devam edeceği vurgusunu da yaptı.

Putin’in yakın çevresindeki konuşmalara aşina olan kaynaklardan üçü, deneyimli Rus liderin müzakerelerin Batı nedeniyle engellenmesi ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin görüşmeleri reddetmesinden hayal kırıklığı yaşadığını söyledi. Putin’le birlikte çalışmış ve Kremlin’deki üst düzey toplantılara dair bilgi sahibi olan bir Rus kaynak da “Putin gerektiği kadar savaşacak ama aynı zamanda savaşı bitirmek için de ateşkese hazır” ifadelerini kullandı.

Reuters bu haber için Putin’le çalışan ya da daha önce çalışmış, siyaset ve iş dünyasında üst düzey görevlerde bulunan toplam beş kişiyle görüştüğünü kaydetti.

Haberde, konuşulan beşinci kaynağın, savaşın mevcut cephelerde durdurulması konusunda yorum yapmadı.

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Reuters’ın bu iddialarla alakalı yorum talebine cevaben, Rusya’nın hedeflerine ulaşmak için diyaloğa açık olduğunu defalarca açıkladığını ve ülkenin “ebedi bir savaş” istemediğini söylediğini yineledi.

Ukrayna dışişleri ve savunma bakanlıkları ise sessiz kalmayı tercih etti.

‘Sürdürülebilir savaş’ için ekonomist savunma bakanı

Rusya’da yapılan son genel seçimlerde mevcut lider Putin, tahminlerin çok üzerinden bir oranla yeniden başkan seçilmişti. Ardından kabine için attığı bir adım epey konuşulmuştu. Geçtiğimiz hafta ekonomist Andrei Belousov’un Rusya Savunma Bakanı olarak atanması, bazı Batılı askeri ve siyasi analistler tarafından savaş ekonomisi ve cephenin dengelenmesi şeklinde yorumlanmıştı.

Bu karar, Rusya’nın son haftalarda savaş alanında sürdürdüğü baskı ve ilerlemelerin ardından gelmişti. Ancak Reuters’a konuşan kaynaklar, Putin’in Rusya’nın mevcut ivmesini savaşı geride bırakmak için kullanmayı tercih edeceğini ifade etti. Aynı kaynaklar, ekonomist savunma bakanı hamlesinin Batılı analistler tarafından doğru okunmadığına da değindi. Kremlin’in üst kademelerindeki konuşmalardan edindikleri bilgilere dayanan ismi gizli kaynaklardan ikisi, Putin’in şimdiye kadar elde ettiği kazanımları Rus halkına zafer satmak için yeterli olduğu görüşünde.

Özetle, Batı Putin’in savaşmaya devam etmek istediğini söylerken Kremlin koridorlarında yankılanan sesler bunun tam aksini gösteriyor.

Zelenski defalarca reddetmişti

Ukrayna lideri Zelenski defalarca Putin’in üzerinde direttiği şartlarla bir barışın mümkün olmadığını ifade etmişti. Zelenski, toprakların Rusya’ya verilmesini kabul etmek şöyle dursun, Rusya’nın 2014 yılında ilhak ettiği Kırım da dahil olmak üzere kaybedilen toprakları geri alma sözü vermişti. Zelenski 2022 yılında Putin ile herhangi bir görüşmenin “imkansız” olduğunu resmen ilan eden bir kararname de imzalamıştı.

Kaynaklardan biri, Zelenski iktidardayken, Rusya’nın Washington’la bir anlaşma yapmadığı sürece hiçbir anlaşmanın gerçekleşemeyeceğini öngördüğünü belirtti. Ancak geçen hafta Kiev’de konuşan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken gazetecilere Putin’in görüşmeye yakın olmadığını iddia etmişti.

İsviçre’de ne konuşulacak?

Ukrayna, savaşın nasıl sona erdirileceği konusunda uluslararası görüşleri almak niyetiyle önümüzdeki ay İsviçre’nin ev sahipliğinde yapılacak görüşmelere katılacak. Görüşmeler, Putin’in katılmaması gerektiğini söyleyen Zelenski’nin inisiyatifiyle gerçekleşecek. İsviçre bu nedenle Rusya’yı davet etmedi.

Moskova ise kendisinin bulunmadığı herhangi bir görüşün sonuç odaklı olmasının inandırıcı olmadığı fikrinde. Ukrayna ve İsviçre, Rusya’yı davet etmese de Çin de dahil olmak üzere Rusya’nın müttefiklerinin katılmasını istiyor.

Putin 17 Mayıs’ta Çin’de yaptığı konuşmada İsviçre görüşmelerinin ciddi bir barış müzakeresinden ziyade dayatılan bir koşul olacağını söyledi. İsviçre görüşmelerine böyle bakan Putin, yine Çin’deki konuşmasında, “Biz görüşmeye açığız hiçbir zaman reddetmedik” ifadelerini de kullanmıştı.

Kremlin, Moskova’nın “sahadaki gerçekler” temelinde görüşme fikrine açık olduğunu defalarca dile getirmişti.

‘Görüşmeler toprak bütünlüğü etrafında olmalı’

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü de herhangi bir barış girişiminin Ukrayna’nın “uluslararası alanda tanınan sınırları dahilinde toprak bütünlüğüne” saygılı bir şekilde ilerlemesi gerektiğini söyledi. Sözcü, Rusya’yı Ukrayna’da barışın önündeki tek engel olarak tanımladı.

Geçmişte de Kiev, Rusya’nın müzakerelere “hazır olmasını” savaşın sorumluluğunu üzerine yıkma çabası olarak değerlendirmişti.

‘Rusya daha da ilerleyecek’

Reuters’a konuşan kişiler, Putin’in savaş alanındaki kazanımlarını bir anlaşmaya bağlama konusundaki ısrarının müzakere edilemez şekilde net olduğunu belirtti.  Ancak kaynakların dördüne göre Putin şu anda sahip olduğu topraklarla yetinmeye ve çatışmayı mevcut cephe hatlarında durdurmaya hazır.

Söz konusu kişiler, ateşkes olmaması halinde Putin’in Ukrayna üzerindeki baskıyı artıracağını ifade ederek “mümkün olduğunca fazla toprak almak istediğini” ve “daha fazlasını elde etmek için beklenmedik fırsatlardan yararlanmaya çalıştığını” da belirtti.

Rus güçleri Ukrayna’nın yaklaşık yüzde 18’ini kontrol altına almış durumda ve bu ay da kuzeydoğudaki Harkiv bölgesine girmişti.

Putin’den karşı hamle: Rusya’nın zararını Amerikan varlıklarından tazmin edecek