Putin’den ABD’yi kızdıran ikinci ziyaret: Vietnam ile nur topu gibi 11 yeni anlaşma

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin yeni bir stratejik ortaklığa imza attığı Kuzey Kore ziyaretinin hemen ardından Vietnam’a, başkent Hanoi’ye geldi. Bu Putin’in Vietnam’a 2017’den beri ilk ziyareti. Şimdiye kadar toplam beş kez Vietnam’a gitti. 

Batı’nın savaş nedeniyle dışladığı Putin ilişkilerinin devam ettiği ülkelerle ekonomik bağlarını güçlendirmek ve Batı’nın izolasyonunun Rusya üstünde etkisi olmadığını göstermek istiyor. Bu sebeple de Çin, Özbekistan, Kuzey Kore ve şimdi de Vietnam’a gitti. Zamanı bilinmeyen bir tarihte de Türkiye’ye gelmesi bekleniyor.

Komünist Parti’nin hakimiyetindeki Vietnam dış politikada izlediği tarafsızlık ve Moskova ile yakın tarihi bağları nedeniyle Rusya için biçilmiş kaftan. Üstelik Vietnam’ın bir önemi de Pasifik’te konumu nedeniyle hem ABD hem de Çin için kritik ortak olarak görülmesi.

İngiliz haber ajansı Reuters’e göre Putin’in Vietnam’a düzenlediği bu iki günlük ziyaret ABD’yi kızdırdı. Hanoi’deki ABD Büyükelçiliği sözcüsü ziyareti eleştirerek “Hiçbir ülke Putin’e savaşı destekleyecek bir platform sunmamalı. Aksi takdirde zulmünü normalleştirmiş olurlar. Eğer Putin özgürce seyahat edebilirse Rusya’nın uluslararası hukuku ihlal etmesi normalleşebilir” dedi.

Rusya’nın resmi haber ajansı Tass’ın Kremlin’e dayandırdığı haberine göre Putin Komünist Parti Genel Sekreteri Nguyen Pho Trong ve yeni Devlet Başkanı To Lam’ın da aralarında olduğu Vietnamlı liderlerle bir araya geldi. Putin To Lam’a “Vietnam ile kapsamlı stratejik ortaklığı güçlendirmek her zaman önceliklerimizden biri” dedi.

Putin ve Lam arasında gerçekleşen görüşmelerin ardından düzenlenen basın toplantısında Putin’in siyasetteki başarılarını öven Lam “Rus halkının kendisine güvenini tasdik eden son başkanlık seçimlerinde ezici bir destek gören yoldaşımızı bir kez daha kutluyorum” dedi. İki lider arasında petrol ve gaz alanı dahil 11 anlaşma ve mutabakat zaptı imzalandı.

Kremlin’e göre Putin ziyaret öncesi Vietnam Komünist Partisi’nin resmi gazetesi için kaleme aldığı yazıda Ukrayna savaşındaki “dengeli tutumu” için Vietnam hükümetine teşekkür etti. Yazıda aynen “Vietnamlı dostlarımıza Ukrayna krizine dengeli yaklaştıkları ve krizi barışçıl bir şekilde çözmenin pratik yollarını aramayı kolaylaştırma arzuları için minnettarız. Tüm bunlar ilişkilerimizin ruhuna da doğasına da uygun düşüyor” ifadeleri geçiyor.

Vietnam’ın Rusya Büyükelçisi Dang Minh Koi Vietnam haber ajansına yaptığı açıklamada bu ziyaretin Moskova-Hanoi ilişkilerini güçlendireceğini ve ülkelerarası ticaret ve ekonomi alanlarındaki işbirliğini artırmaya yönelik somut adımları tartışmaları için bir fırsat” olacağını söyledi.

Vietnam’ın denge oyunu

Rusya, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği olduğu zamanlardan bu yana Vietnam’ın en büyük silah tedarikçilerinden biri. Şu anda savaş halindeki ülke Rusya olduğu için silaha ihtiyaç duyan ülke de Rusya. Analistler görüşmelerde silah ve enerji konularının gündemde olabileceğini düşünüyor. Bu da Batı’yı endişelendiren konulardan biri.

Vietnam’ın diplomaside izlediği denge politikası, Putin’in ziyaretiyle iyice ayyuka çıktı. Vietnam’ı da Hindistan gibi düşünmek gerekiyor. Nasıl ki Hindistan bir yandan G-20’ye tepki olarak oluşturulan ve Çin’in de bir parçası olduğu BRICS’e, diğer yandan da Çin’in Pasifik’te oluşturduğu tehlikeye karşı kurulan QUAD’a üyeyse Vietnam’da son bir yıldır ağırladığı misafirlerle Hindistan’ın izinden gittiğini gösteriyor. Geçen yıl hem Çin Devlet Başkanı Şi Cinping hem de ABD Başkanı Joe Biden Vietnam’a gitti.

Hem ABD’nin kaybıyla sonuçlandığı hem de onlarca filme konu olduğu için az çok hepimizin hakkında bir fikir olduğu Vietnam savaşı nedeniyle Biden’ın bu ziyareti epey ilgi çekmişti. Ziyaretin üstüne bir de iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin “kapsamlı stratejik ortaklık” seviyesine çıkarılması eski düşmanlar arasında ilişkilerin çok daha üst düzeye taşındığını gösteriyordu. Zira Vietnam bu statüyü şimdiye kadar sadece birkaç ülkeye verdi. İki ülkenin son yıllarda ticaret hacmini artırması ve ABD’nin Vietnam’a ithal mallarda düşük vergi uygulamayı düşüncesi de bunun işaretleri.

ABD’nin son yıllarda görülen Vietnam düşkünlüğünün ardında Pasifik’te artan Çin etkisine karşı koyabilmek. Vietnam’ın bu işten çıkarı da Çin’in tedarik zincirindeki yokluğunun açacağı boşluğu dolduracak ülke olmak ve dış ticaretteki statüsünü yükseltmek. Ayrıca Güney Çin Denizi’nin Çin’e ait olduğunu kabul etmek Vietnam’ın bölgedeki çıkarlarına zarar verecek bir durum.

Singapur’daki ISEAS-Yusof Ishak Enstitüsü Vietnam Çalışmaları Programı’nın kıdemli üyelerinden Le Hong Hiep CNN International’a verdiği demeçte “Vietnam perspektifinden bakarsak Rusya derin tarihi bağlar ve ülkenin savunmayla güvenlik politikasında oynayacağı önemli rollerle hâlâ önemli bir ortak olarak görülüyor” diyor. Bununla birlikte Le, Vietnam’ın Rusya’ya çok yakınmış gibi görünmemeye dikkat ettiğini de belirtiyor ve ekliyor: “ABD ve müttefikleri Vietnam’ın güvenliğinde ve ekonomik kalkınmasında çok daha önemli bir rol oynuyor.”

Rusya’nın ‘yeni dünya düzeni’ girişimi

Batı Rusya’yı dünyadan izole etmek için girişimlerde bulunsa da bu konuda henüz başarıya ulaşmış sayılmaz. Vietnam geçen hafta İsviçre’de Ukrayna savaşının barış planıyla ilgili düzenlenen küresel zirveye katılmayan Güneydoğu Asya ülkeleri arasındaydı. Son aylarda Amerikalı ve Avrupalı yetkililerin Çin’e yaptıkları tüm ziyaretlerde Rusya ile ilişkilerin kesilmesi için yaptığı baskıya rağmen Putin mayıs ayında Çin’i ziyaret etti. Hatta bu ziyarette Putin ve Şi stratejik ortaklıklarını derinleştirme sözü verdi.

Ayrıca BRICS’ın dönem başkanlığını da Rusya üstlenmiş durumda. Ekim ayında hem üye hem de gözlemci ülkelerden Kazan’a birçok devlet başkanı gelecek. Vietnam Dışişleri Bakanlığı sözcüsü de mayıs ayında BRICS’in genişleme sürecini incelediklerini söyleyerek BRICS’e ilgi duyduklarının işaretini verdi. Geçen hafta Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın da katıldığı BRICS zirvesine Vietnam da dışişleri bakan yardımcısı başkanlığında bir heyet gönderdi.

BRICS sadece beş üyesiyle dünya nüfusunun yüzde 45’ini kapsıyor ve yeni dünya düzeninden bahseden tek üyesi Rusya değil. Daha iki gün önce Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü G7’nin dünya nüfusunun yüzde 10’una sahip olarak dünyayı temsil edemeyeceğini vurguladı. 

Putin Pasifik’te safları sıklaştırıyor: Kuzey Kore’den sonra Vietnam’da