Gerilim kaynama noktasında: Hizbullah’tan İsrail’e roket salvosu
İsrail beklenen Refah saldırısı öncesinde yedek tugayları göreve çağırdı, kuzeydeki askeri hareketlilik dikkat çekti. Bir yandan da Mısır mülteci akınını engellemek için Gazze Şeridi'nde çadır kentler kurulmasına yardım ediyor.
Gazze’de 7 Ekim’de başlayan savaşta 200 gün geride kalırken İsrail ordusunun iki yedek tugayı harekete geçirmesi ve İsrail ile Mısır’ın Refah kentinde mahsur kalan bir milyondan fazla Filistinlinin bir kısmı için kamp alanları inşa etmesiyle birlikte Başbakan Binyamin Netanyahu yönetiminin Gazzelilerin tek sığınağı olan bölgeyi ele geçirmek için askeri saldırı planladığına dair işaretler artıyor.
İsrailli yetkililer Savunma Bakanlığı’nın bölge halkının tahliyesi için 40 bin çadır tedarik ettiğini ve İsrail savaş kabinesinin önümüzdeki iki hafta içinde Refah’tan insanların tahliyesine ilişkin planları gözden geçirmek üzere toplanmasının beklendiğini söyledi. İsrail ordusu da yaptığı açıklamada Gazze Şeridi’nde sahada savaşmak üzere iki yedek tugayı harekete geçirdiğini söyledi, ancak nerede savaşacaklarını belirtmedi.
Mısırlı yetkililer Cenevre merkezli Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu’nun bir üyesi olan Mısır Kızılayı’nın Gazze yakınlarındaki Han Yunus kentinde bazı çadırlar kurduğunu ve önümüzdeki birkaç hafta içinde daha fazlasını kurmak için çalıştığını aktardı.
Maxar Technologies ve Planet Labs’ın uydu fotoğrafları 7 Nisan ve 23 Nisan tarihleri arasında Gazze’nin güneyindeki Han Yunus’un dışında yeni beyaz çadır sıralarının ortaya çıktığını gösteriyor ancak bunların Refah’ta bekleyen herhangi bir operasyonla bağlantılı olup olmadığı net değil.
İsrailli güvenlik yetkilileri son günlerde Han Yunus yakınlarında kurulan çadır kamplarının Refah’a saldırı hazırlığıyla ilgili olup olmadığı konusunda yorum yapmaktan kaçınırken Gazze’ye giren her şeyin İsrail ile koordine edildiğini söyledi. Eski İsrail ulusal güvenlik danışmanı Jacob Nagel “Bu şüphesiz Refah için yapılan hazırlıkların bir parçası” dedi.
Refah operasyonu Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’in güneyine saldırarak yaklaşık 1.200 kişinin ölümüne yol açmasının ardından İsrail’in Gazze’de yaklaşık yedi aydır sürdürdüğü askeri harekâtı tırmandıracak. Sayılar konusunda savaşçı sivil ayrımı yapmayan Filistinli sağlık yetkililerine göre Gazze’de çoğu kadın ve çocuk olmak üzere yaklaşık 34 bin kişi öldürüldü.
İsrailli yetkililere göre İsrail şubat ayından bu yana bir milyondan fazla Filistinlinin sığındığı Refah’a Hamas’la savaşmak üzere kara birlikleri göndermek istediğinin sinyallerini veriyor. ABD’nin böyle bir hamlenin kabul edilemez boyutlarda sivil kayıplara yol açacağı uyarıları operasyonun başlamasını geciktirdi. İsrail bunun yerine Refah’a havadan sınırlı saldırılar düzenlemekle yetindi.
İsrail son günlerde ve haftalarda özellikle de Hamas’ın elindeki 129 rehineyi serbest bırakması için yapılan görüşmelerin sonuçsuz kalması ve İsrail hükümetinin harekete geçmesi için kamuoyu baskısının artması nedeniyle Refah planlarını sürdürdü. Aynı zamanda İsrailli yetkililer Filistinlileri yiyecek, su, barınak ve tıbbi hizmetlerin bulunduğu insani bölgelere taşıyarak sivil kayıpları en aza indirmeye çalışmayı taahhüt etti. İsrail’in geçmişte olduğu gibi el ilanları ve telefon görüşmeleri ile insanları nereye gidecekleri konusunda da yönlendirmesi bekleniyor.
İsrailli yetkililer planlarını Refah’ın işgalinin Filistinlileri Sina Yarımadası’na iteceği uyarısı yapan Mısır’la paylaştı. Mısır bir yandan Gazze şeridi içinde çadırları hazırlamaya çalışırken diğer yandan da sınırın kendi tarafındaki güvenlik takviyelerini arttırdı.
Mısırlı yetkililere göre Gazze’deki en büyük insani yardım bölgesinin Refah’taki Al Mawasi sahil şeridinden Gazze’nin orta kesimindeki Deyr el-Belah’a kadar uzanması bekleniyor. Yetkililer İsrail’in Arap yetkililerle Filistin Yönetimi destekli güvenlik güçlerinin Gazze’nin Mısır’la olan güney sınırı yakınlarında güvenliğin sağlanmasına yardımcı olmak üzere Gazze’ye girmesine izin verilmesini de konuştuğunu söyledi.
ABD basını daha önce Mısırlı yetkililere dayanarak Refah’taki insanların tahliyesinin iki ila üç hafta süreceğini ve bunun ABD, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi diğer Arap ülkeleriyle koordinasyon içinde yapılacağını aktarmıştı. Yetkililer İsrail’in Refah’a kademeli olarak asker sevk etmeyi planladığını ve Hamas liderlerinin ve savaşçılarının saklandığına inandığı bölgeleri hedef alacağını bildirdi. Çatışmaların en az altı hafta sürmesinin beklendiği belirtildi.
Gazze’deki Filistinli nüfusun yaklaşık üçte ikisinin çatışmalar nedeniyle şeridin diğer bölgelerindeki evlerini terk etmek zorunda kalıp geçici olarak Refah’a sığındığı tahmin ediliyor. İsrailli yetkililer bazı rehinelerin de Refah’ta tutulduğunu söylüyor.
Sağlık sisteminin çökmek üzere olduğu bölgede 77 binden fazla yaralı var, 7 bin kadar kişinin de kayıp olduğu aktarılıyor. Gazze Şeridi içinde 1.9 milyondan fazla Filistinli ise zorla göç ettirildi. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nden (BMGK) 25 Mart’ta geçen “ateşkes kararı” hiçe sayılarak İsrail ordusunun saldırıları devam etti. Hatta tüm çağrılara kulak tıkayan İsrail şeridi ortadan ikiye bölen koridora yeni bir saldırı başlattığını açıklamıştı.
7 Ekim’den sonra adeta harabeye dönen Gazze Şeridi’nin en güneyine saldırı hazırlıkları sürerken en kuzeydeki askeri hareketlilik de görüntülere yansıdı. Sderot kenti yakınlarında İsrail ordusuna ait zırhlı personel taşıyıcı, kamyon ve askeri ciplerin Gazze Şeridi’nin kuzey bölümünden ayrıldığı, bazılarının Gazze’ye doğru ilerlediği görüldü.
Bölgede İsrail’e ait çok sayıda insansız hava aracının uçuş yapması dikkati çekerken Gazze Şeridi’nde bazı noktalarda meydana gelen patlamalar nedeniyle dumanlar yükseldi. Şeridin kuzeyindeki yapıların büyük kısmının enkaza dönüştüğü, bazılarının da ağır hasar gördüğü kameralara yansıdı.
Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları “Filistinlilere ve başta Mescid-i Aksa olmak üzere kutsal değerlere yönelik sürekli ihlallere karşılık verme” gerekçesiyle İsrail’e 7 Ekim 2023’te kapsamlı saldırı düzenledi. İsrail 7 Ekim’deki saldırılarda 1200 İsraillinin öldüğünü, 5 bin 132 kişinin de yaralandığını açıkladı.
Tel Aviv’in 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi’ne düzenlediği saldırılarda en az 12 bini çocuk, 8 bin 190’ı kadın olmak üzere 34 binin üzerinde Filistinli öldürüldü, 70 binden fazla kişi yaralandı. Enkaz altında halen binlerce ölü olduğu bildirilirken halkın sığındığı hastane ve eğitim kurumları hedef alınarak sivil altyapı da tahrip ediliyor.
İsrail ordusu ise Gazze Şeridi’ne saldırılarının başladığı 7 Ekim’den bu yana 240’ı karadan işgal sürecinde olmak üzere en az 580 askerinin öldürüldüğünü duyurdu. Çatışmalara 24 Kasım 2023’te 4 günlüğüne verilen ve daha sonra 3 gün daha uzatılan “insani ara”da 81 İsrailli ve 240 Filistinli esir karşılıklı serbest bırakıldı.
Öte yandan İsrail binlerce Filistinliyi alıkoyup hapsetmeye devam etti. İşgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te de 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail güçleri ile yasa dışı Yahudi yerleşimcilerin saldırılarında en az 400 Filistinli hayatını kaybetti.
İsrail ordusu ve Hizbullah arasında 8 Ekim 2023’ten beri yaşanan çatışmalarda en az 270 Hizbullah mensubu ve 50’den fazla Lübnanlı sivil, 40’ı aşkın Filistinli örgüt mensubu ile 6 İsrailli sivil ve 11 asker öldü.