Savaşın ikinci yıldönümünde Rusya’ya yaptırım dalgası

Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın ikinci yıl dönümünden hemen önce, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Hazine Bakan Yardımcısı Wally Aldeyemo, 500’den fazla kişi ve kuruma yaptırım uygulayacaklarını açıkladı. İngiltere merkezli haber ajansı Reuters’a konuşan bakan yardımcısı, yaptırım kararının Rusya’ya karşı işbirliği içinde olunan ülkelerle birlikte alındığını ifade ederek, bunun Rusya’nın savunma sanayisini ve Rusya’ya ihracat yapan üçüncü ülkeleri hedef alacağını söyledi. Cuma günü yayınlanan röportajda, “Yarın yüzlerce yaptırımı devreye sokacağız” diyen bakan yardımcısı, cumartesiyi yani savaşın ikinci yıldönümü işaret etti. Adeyemo, “Şunu hatırlamakta da fayda var. Bu yaptırım eylemini ABD tek başına gerçekleştirmeyecek” dedi.  Devreye girecek yaptırım paketi, Moskova’ya karşı uygulanan binlerce yaptırımın en sonuncusu.

Bekletilen yardımlara rağmen baskıyı sürdürme çabası

ABD ve müttefiklerinin son yaptırımları, on binlerce kişinin öldüğü, şehirlerin harabeye döndüğü Ukrayna’daki savaşın ikinci yıldönümüne denk geliyor. Yeni yaptırımlar, ABD Kongresi’nin Cumhuriyetçilerin engeline takılan Ukrayna yardımlarına rağmen Washington’un Rusya’yı baskılamak isteğinin de bir kanıtı olarak yorumlandı. Adeyemo, “Yaptırımlar ve ihracat kontrolleri Rusya’yı yavaşlatmaya ve Ukrayna’da istedikleri gibi savaşmalarını zorlaştırmaya yöneliktir” dedi. ABD Başkanı Joe Biden ve yönetiminin Ukrayna’ya gönderilecek yardımlar için son önerisi, Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Temsilciler Meclisi’nde bekliyor. Adeyemo, “Ukrayna’nın kendisini savunmasını desteklemek ve bu süreci de hızlandırmak gerekiyor. Kongre, Ukrayna’nın ihtiyaç duyduğu silah ve kaynakların sağlanması için eyleme geçmeli” dedi.

Uzmanlar ise son yaptırımların da Rusya’nın saldırılarını durdurması için yeterli olmadığı görüşünde. Eski Ulusal Güvenlik Konseyi yetkilisi Peter Harrell, Reuters’a verdiği demecinde “Kongre’nin Ukrayna’ya askeri yardımı için atacağı adımlar, devreye sokulacak yaptırımlardan çok daha önemli” ifadelerini kullandı.

Bu arada ABD, tutuklu bulunduğu cezaevinde şüpheli bir şekilde ölen Rus muhalif Aleksey Navalni için de yaptırımları açıklayacak.

‘Rusya artık savaş ekonomisi içinde’

Hazine Bakanlığı Aralık ayında Rusya ekonomisinin yaptırımlardan etkilendiğini ve 2022 yılında yüzde 2.1 oranında küçüldüğünü açıklamıştı. ABD Hazine Bakanlığı’nın yaptırımlardan sorumlu Baş Ekonomisti Rachel Lyngaas, bakanlığın internet sitesinde yer alan açıklamasında, Rusya ekonomisinin daha önce tahmin edilenden yüzde 5 daha küçük olduğunu söylemişti. Yine de Rusya ekonomisi savaşa ve binlerce yaptırıma rağmen beklentilerin üzerinde bir performans gösterdi. Uluslararası Para Fonu (IMF) Ocak ayında, 2023’teki yüzde 3’lük büyümenin ardından 2024 için yüzde 2,6’lık gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) büyümesi tahmininde bulundu. Bu da, ekim ayındaki tahminlerin 1,5 puan üzerinde.

Her ne kadar tahminlerin üzerinde bir beklenti içinde olunsa da IMF yine de Rusya’nın artık bir savaş ekonomisi içinde olduğu görüşünde. IMF sözcüsü Julie Kozack yaptığı açıklamada enflasyonun yükselmesi nedeniyle Rusya’nın artık bir savaş ekonomisi içinde olduğunun açık olduğunu belirtmişti.

AB de 13’üncü yaptırım paketini açıklamıştı

Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Rusya’ya yönelik 13’üncü yaptırım paketini 21 Şubat’ta duyurmuştu. AB Dönem Başkanı Belçika’nın resmi sosyal medya hesabından, “AB ülkelerinin büyükelçileri, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığı çerçevesinde 13’üncü yaptırım paketi üzerinde prensipte anlaşmaya vardı” paylaşımı yapılmıştı. “Bu, AB tarafından onaylanan en geniş yaptırım paketlerden biri” ifadesi kullanılan paylaşımda, paketin savaşın ikinci yıl dönümü olan 24 Şubat’ta resmen onaylanacağı kaydedilmişti. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de “Rusya’ya yönelik 13’üncü yaptırım paketimize ilişkin anlaşmayı memnuniyetle karşılıyorum” değerlendirmesinde bulunmuştu.

Yeni pakette yaptırım listesine 200’e yakın kişi ve kuruluş eklenmesi bekleniyor. AB, şimdiye kadar Rusya’ya yönelik 12 yaptırım paketi yürürlüğe koydu. Rusya’ya yönelik yaptırımlar, ticaret, finans, sanayi, teknoloji, ulaşım, çift kullanımlı ve lüks ürünleri de içeren geniş bir yelpazeye yayılıyor. Deniz yoluyla taşınan ham petrol ile bazı petrol ürünlerinin Rusya’dan AB’ye ithalatına yönelik yasak, bazı Rus bankalarının uluslararası ödeme sistemi SWIFT’ten çıkarılması ve çok sayıda yayın kuruluşunun faaliyetlerinin askıya alınması da yaptırımlar arasında yer alıyor.

İngiltere de yeni yaptırımları duyurdu

İngiltere, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlamasının ikinci yıl dönümünde Rusya’nın önemli gelir kaynaklarını hedef alan yeni yaptırım paketi uygulayacağını bildirdi. İngiltere Dışişleri Bakanlığından Rusya-Ukrayna savaşının ikinci yıl dönümünden iki gün önce yapılan açıklamada, Rusya’ya yönelik 50’den fazla kişi ve kuruluşu kapsayan yaptırım uygulanacağı belirtildi. Açıklamada, yaptırımın, İngiltere’nin Ukrayna’ya olan sarsılmaz desteğini gösterdiği kaydedildi. Yaptırımların, roket fırlatma sistemleri, füzeler ve patlayıcılar gibi mühimmat sağlayanlara baskı uygulayacağı aktarılan açıklamada, yaptırımların, Rusya’nın önemli gelir kaynaklarını da hedef alacağı, metal, elmas ve enerji ticaretini kısıtlayacağı ve finansmanını her açıdan keseceği değerlendirmesinde bulunuldu. Açıklamada değerlendirmelerine yer verilen İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron, “Uluslararası ekonomik baskımız, Rusya’nın bu yasa dışı işgali finanse edemeyeceği anlamına geliyor. Yaptırımlarımız, (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin’i mücadele ettiği savaşı finanse etmek için çaresizce ihtiyaç duyduğu kaynaklardan mahrum bırakıyor.” ifadelerini kullandı. Cameron, zorbalık karşısında pes etmeyeceklerini vurgulayarak, ne kadar sürerse sürsün Ukrayna’yı desteklemeye devam edeceklerinin altını çizdi.

Rus ekonomisi savaşa ve ambargolara rağmen parmak ısırtıyor