Biden’ın gidişiyle Trump artık o kadar da rahat değil

Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) kasım ayında gideceği seçimler için zaman daralırken ülke her gün yeni bir gelişmeyle çalkalanıyor. Bu gelişmelerin sonuncusu gaflarıyla gündemden düşmeyen, her hareketi demans iddialarını güçlendiren 81 yaşındaki ABD Başkanı Joe Biden’ın başkanlık yarışından çekilmesi oldu.

ABD siyasetindeki son gelişmeleri, bundan sonraki senaryoların neler olabileceğini sizlerle detaylıca paylaşmıştık. Ancak de uluslararası boyut var. Başkan Biden’ın yarıştan çekilip kalan zamanında başkan olarak yapması gerekenlere odaklanacağını söylemesinin diplomatik yankıları oldu.

Liderler Biden’ı ‘topal ördek’ olarak görebilir

The Guardian’dan Andrew Roth’a göre dünya liderlerinin gözünde Biden artık “topal ördek” gibi görünebilir.  ABD başkanı ve başkomutanı olarak altı ayı kalan Biden’a neden böyle bakılacağına dair analize biraz yakından bakalım. Bunun nedeni Biden’ın politik mirasını bir sonraki Demokrata aktarmada başarılı olup olamayacağı. Çünkü muhtemel aday Başkan Yardımcısı Kamala Harris ya da bir başka ismin Biden kadar Transatlantikçi olmayacağı görüşleri yaygın.

Dünyanın dört bir yanında hükümet başkanları ve üst düzey diplomatlar olası bir Donald Trump dönemine hazırlanıyordu. Eski başkanın ikinci dönemine neredeyse kesin gözüyle bakıldığı için diplomaside de Trump planı oluşmaya başlamıştı. Trump’ın Avrupa’ya şüpheyle yaklaşan, Ukrayna’ya sempati duymayan, Çin konusunda şahin ve İsrail yanlısı “America First” görüşlerinin rehberliğinde ABD politikasında beklenen değişim şimdi hiç olmadığı kadar bulanık.

Demokratlar bir aday etrafında hızla toplanmayı başarabilirse seçimin kaderi değişebilir. Onların da hızlı şekilde desteklemesi en mümkün görünen isim Kamala Harris.  American Enterprise Institute’ta dış politika ve savunma politikası çalışmaları direktörü ve eski Başkan George W. Bush döneminde ulusal güvenlik konseyi ve dışişleri bakanlığı yetkilisi olan Kori Schake “Aslında bu duyurunun [Biden’ı] daha güçlü bir konuma getirdiğini düşünüyorum, çünkü politikanın Demokrat bir yönetimde devam etme olasılığı şimdi daha olası” diyor.

Görüşler hala değişkenlik gösteriyor ve pek çok şey önümüzdeki günlerde netlik kazanacak. Dış İlişkiler Konseyi’nde Avrupa uzmanı Dr. Liana Fix, Biden’ın “topal ördek” olarak görüleceğini söyledi. The Guardian’a konuşan Fix “Yabancı liderler için şimdi Biden’la herhangi bir politika konusunu ilerletmeye çalışmak pek mantıklı olmayacaktır.”

Netanyahu Washington yolunda

Bu gelişmeler yaşanırken İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da Kongre’nin ortak oturumunda konuşma yapmak ve Hamas’la ateşkes anlaşması imzalayıp imzalamayacağını ya da Lübnan sınırı boyunca daha geniş bir askeri harekat düzenleyip düzenlemeyeceği konularını görüşmek için ABD’ye gidiyor. Bu görüşme de Biden yönetimi için test olacak. Washington Netanyahu’yu gerilimi tırmandırmama konusunda defalarca uyarsa da sözünü pek geçiremedi. Haliyle yapılacak görüşme Biden’dan sonra da iktidarda kalması muhtemel demokratların tutumunu gösterecek.

Geçen haftaki Cumhuriyetçi Ulusal Kongre’ye Trump kampanyasına yakın durmak isteyen bir dizi Avrupalı büyükelçi katılmıştı. Ancak Biden’ın çekilmesinden sonra ivme tekrar merkeze doğru kayabilir. Yani artık kaybetmelerine “kesin” gözüyle bakılmayan Demokratlarla görüşmek için sıraya girecek diplomatlar da olacaktır.

Hatta ilk temas da başbakan düzeyinde olacak, çünkü Kamala Harris’in Netanyahu ile görüşmesi planlanıyor.

Harris ile görüşmesi planlanıyor

Schake “Yabancı liderlerin hepsi eski Başkan Trump ve ona yakın kişilerle görüşmek için can atıyordu; şimdi ise Demokrat rakipleriyle görüşmek ve onlar üzerinde kimin etkili olabileceğini anlamak için çabalayacaklar” dedi. Ulusal Güvenlik Danışmanı John Kirby geçen hafta verdiği bir brifingde Netanyahu’nun Başkan Yardımcısı Harris ile Washington’da görüşmeler yapmasının planlandığını söylemişti. Avrupalı bir diplomat Netanyahu’nun Trump kampanyasıyla da muhtemelen iletişim kuracağını belirtti.

Aynı diplomat The Guardian’a “[Netanyahu’nun] Washington’da iki taraftan duyduklarını biraz daha dengelemesi gerektiğini düşünüyorum. Şimdi seçimlerin hangi yönde sonuçlanacağı yeniden merak edilen bir soru haline geldi” dedi.

Artık durum Trump için o kadar da net değil

ABD seçimleri Ukrayna ve Gazze’de devam eden büyük çatışmalar, ABD’deki her iki partinin de Çin ile artan büyük güç rekabetine dair uyarıları ve Avrupalı müttefiklerin Rusya ve Trump yönetiminde Washington’un kıtaya sırtını dönmesine neden olabilecek potansiyel bir “Önce Amerika” politikası nedeniyle tedirgin olduğu döneme denk geliyor. Brookings Enstitüsü ABD ve Avrupa Merkezi Direktörü Dr. Constanze Stelzenmüller “Sanırım bugüne kadar Kudüs, Moskova, Beijing ya da Tahran’da karar alma süreçleri bir sonraki ABD başkanının Trump olacağı varsayımına dayanıyordu” diyor.

Şimdi durum o kadar da net değil, ancak bu durum Demokratların Harris ya da başka bir adayla yürüteceği halef kampanyasının hızlı bir şekilde hızlanıp hızlanamayacağına bağlı.

Rusya ve İran bu dönemde tansiyonu yükseltecek

Birçok uzmana göre Rusya ve İran gibi figürler geçiş dönemini zorlaştırmak adına ABD’nin küresel gücünü test edecek bazı eylemlerde bulunabilir. Yani kısa bir deyişle gerilimi tırmandırabilirler. Bunun için de İran’ın Husileri kullanacağı görüşü yaygın. Tabi Gazze’deki savaş da Biden’ın etkisinin test edilebileceği bir başka alan. Biden 7 Ekim’den sonra tereddütle dizginlemeye çalıştığı Netanyahu’yu bir yıl boyunca Beyaz Saray’a davet etmemişti. Netanyahu’nun agresif bir İsrail politikasına daha yatkın olduğu düşünülen yeni Trump yönetimi lehine Biden’ı beklettiği düşünülüyordu. Netanyahu’nun ziyareti öncesinde üst düzey bir Avrupalı diplomat yine The Guardian’a “Aslında, dürüst olmak gerekirse, bunun onu daha zayıf gösterdiğini düşünmüyorum, çünkü zaten çok kötü bir durumdaydı” dedi.

Aynı kişi bu haftaya girerken ikilinin muhtemelen Gazze’de tutulan İsrailli rehinelerin iadesiyle ilgili olası bir anlaşmayı görüşeceklerini ve Biden’ın iki tarafın bir “çerçeve” üzerinde anlaştığını söylediği ateşkes anlaşmasını sonuçlandıracağını da ifade etti.

Biraz da tersine, Biden’ın yurtdışındaki son hamleleri büyük ölçüde başkan yardımcısının önümüzdeki günlerde ve aylarda kampanyasını nasıl yöneteceğine bağlı olabilir.

Baskılar ağır geldi, Biden başkanlık yarışından çekildi