Tüm seçenekler masada: İsrail İran’a nasıl bir karşılık verebilir?

Ortadoğu’da tansiyon giderek yükselirken İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve savaş kabinesi İran’ın cumartesi günü gerçekleştirdiği saldırının ardından nasıl bir adım atacaklarını değerlendiriyor. ABD dahil müttefikleri İsrail’i daha geniş bir bölgesel çatışmayı ateşleme riski almamaya çağırdı ve Başkan Joe Biden Amerikan güçlerinin İran’a herhangi bir misilleme saldırısına katılmayacağını açıkça belirtti.

İşte İsrail’in değerlendiriyor olabileceği seçeneklerden bazıları:

İsrail, İran’ın yaylım ateşine hava saldırılarıyla karşılık verebilir; zira İran’ın hava savunması İsrail ve müttefiklerinin cumartesi gecesi konuşlandırdığı çok katmanlı sistemden çok daha az gelişmiş kabul ediliyor.

Bir İsrail hava kuvvetleri subayı gazetecilere hava kuvvetlerinin İsrail’i savunmaya hazır olduğunu söyledi ve ekledi: “Savunmanın bir kısmı tepki vermek ve gerekirse saldırmaktır.”

Yetkili “Bunun nasıl, ne zaman ve ne şekilde olacağına karar verme yetkisi hükümetimize aittir” dedi. Böyle bir saldırı Devrim Muhafızları Ordusu üsleri ya da nükleer araştırma tesisleri gibi stratejik yerleri hedef alabilir.

Eski istihbarat yetkilileri enerji santralleri gibi altyapıyı vurma olasılığının daha düşük olacağını ve sivil kayıplardan kaçınılması gerekeceğini söylüyor. Bunun nedeni hem uluslararası desteğin daha fazla kaybedilmemesini sağlamak, hem de İranlı yetkililerin siyasi baskı ve vahim ekonomik durum nedeniyle halk baskısına karşı savunmasız olduğu değerlendirmesidir. Önemli sivil kayıpların İran halkının desteğini hükümetin arkasında toplaması muhtemel.

İsrail ayrıca Lübnan’daki Hizbullah gibi İran destekli örgütleri ya da Suriye ve Irak gibi ülkelerdeki İran hedeflerini de vurabilir. Ancak Tahran’ın Tel Aviv’e ilk kez doğrudan saldırmış olması bu tür bir eylemin İran’ın kendisini de hedef alan daha geniş bir yanıtın yalnızca bir parçası olacağını gösteriyor.

What options does #Israel have to strike back at #Iran? https://t.co/ySIn9A4U7k

— Shadi Alkasim (@Shadi_Alkasim) April 16, 2024

Siber saldırı

İsrail’in yıllar boyunca İran’da benzin istasyonlarından sanayi tesislerine ve nükleer tesislere kadar çeşitli altyapılara çok sayıda siber saldırı düzenlediğine inanılıyor ve bu saldırıların tekrarlanması misilleme için olası seçenekler arasında görülüyor.

Bu tür saldırılar enerji üretimi ya da uçuş hizmetleri gibi görünürlüğü yüksek alanlara müdahale edebilir. Doğrudan hava saldırılarında olduğu gibi, eski istihbarat yetkilileri İsrail’in genel nüfus üzerindeki etkiyi azaltmak için hastaneler gibi altyapıya yönelik saldırılardan kaçınacağına inandıklarını söylüyor.

Gizli operasyonlar: Suikast

İsrail’in daha önce İran içinde, nükleer fizik alanında uzmanlaşmış üst düzey bilim insanlarından bazılarına suikast düzenlenmesi dahil bir dizi gizli operasyon gerçekleştirdiği düşünülüyor.

Bu tür operasyonlar hem İran içinde hem de dışında olabilir.

Yumuşak güç: Diplomasi

İran’a yönelik askeri ve istihbari saldırılara ek olarak İsrail yaptırımların genişletilmesi dahil Tahran’ı izole etmek için diplomatik çabalarını artırıyor. Dışişleri Bakanı Israel Katz da İran Devrim Muhafızları’nın terör örgütü ilan edilmesi konusunda ABD’ye katılmaları için Avrupa ülkelerine yönelik baskılarını artırdı.

İran’ın İsrail’e misillemesi ve sonrası

İran 1 Nisan’da Tahran’ın Suriye’nin başkenti Şam’da konsolosluk yerleşkesindeki bir binaya düzenlenen ve İran Devrim Muhafızları’ndan çok sayıda komutanın öldüğü ölümcül saldırıya misilleme olarak geçen cumartesi günü geç saatlerde İsrail’e doğrudan saldırı başlatarak yaklaşık 300 hava aracı ve füze göndermişti.

İsrail Savunma Kuvvetleri’ne (IDF) göre İran’ın saldırısında 170 insansız hava aracı, 30 seyir füzesi ve 120 balistik füze kullanıldı ve bunların yüzde 99’u İsrail hava savunma sistemi Demir Kubbe tarafından engellendi.

Global airlines faced disruptions to flights after Iran’s missile and drone attacks on Israel further narrowed options for planes navigating between Europe and Asia https://t.co/Q8sP2SjxoV pic.twitter.com/scWtEUqKFu

— Reuters (@Reuters) April 15, 2024

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü Patrick Ryder da ABD Merkez Komutanlığı’na (CENTCOM) göre, İran, Irak, Suriye ve Yemen’den İsrail’e yönelik 110 orta menzilli balistik füze, 30 kara seyir füzesi ve 150’den fazla İHA saldırısı yapıldığını söyledi. Ryder bunlardan 81 İHA’nın ve en az 6 balistik füzenin ABD tarafından düşürüldüğünü belirtti.

İran’ın misillemesinde fırlattığı füze ile İHA’ların yüzde 50’sinin başarısız olduğu ve hedefine ulaşmadığı yönündeki bir soruya da Ryder, kürsüden istihbari detaya girmeyeceğini belirtti ve “İsrail’e yöneltilen hava tehdidinin yüzde 99’unun ortadan kaldırıldığını” iddia etti.

Hava araçlarının çoğu ABD, Ürdün ve diğer müttefiklerin yardımıyla İsrail’e ulaşmadan engellendi ve tek yaralı, Negev çölünde düşen şarapnel parçalarının isabet ettiği ve ağır yaralanan bir Bedevi kız oldu. IDF, güneydeki Nevatim üssünün altyapısında küçük çaplı hasar meydana geldiğini ancak saldırı sırasında işlevini sürdürmeye devam ettiğini söyledi.

İsrail misillemeye hazır ama savaş kabinesi yangın yeri

İsrail kabinesinden ‘vur emri’ çıktı, İran rest çekti, dünya savaşı engelleme telaşında

İran’ın İsrail’e saldırısında bir tek yedi yaşındaki Bedevi kız ağır yaralandı