NYT, Adams soruşturmasını Türkiye üzerinden işlemeyi sürdürüyor: Paravan bağışçı iddiası

Eric Adams 2022 yılında seçildiğinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve dünyada New York’un ilk siyah belediye başkanı olmasıyla gündeme gelmişti. Ancak Türkiye’de gündeme gelmesinin başka bir boyutu vardı: Türk dostuydu. Adams’ın bu yönü o zamanlar Türkiye dışında hiçbir yerde mevzu olmazken şimdi boy boy ABD merkezli gazetelerin manşetlerinde yer alıyor. İlginin sebebi ise Adams’ın Türkiye ve ABD’de yaşayan Türklerle ilişkilerinin mercek altına alınması.  Amerikan New York Times (NYT) gazetesi ABD Federal Soruşturma Bürosu’nun (FBI) New York Belediye Başkanı Eric Adams hakkında New York’taki Türkevi’nin açılışının Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ABD ziyaretine yetiştirilmesi için güvenlik önlemleri tamamlanmadan hızlandırıldığı iddiasını soruşturduğunu bildirmişti. Araştırma derinleşirken Adams’ın Erdoğan’la buluştuğu da yazıldı.

NYT’nin “Eric Adams’ın Türkiye bağları: Seyahat, bağış ve Erdoğan’la görüşme” başlıklı yazısında Adams’ın Türkiye’yi en az altı kere ziyaret ettiği, bunlardan birinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştüğü gündeme getirildi. Bu seyahatler ABD basını için yeni olabilir, ancak Adams New York Belediye Başkanı seçildiğinde uluslararası basında ilk röportajı verdiği Anadolu Ajansı’na sözkonusu ziyaretlerini anlatmış, hatta Türkiye’ye yeniden gelmek istediğini belirtmişti. Adams şöyle demişti: “Türkiye’ye 5 ya da 6 kez, eyalet senatörü ve Brooklyn Belediye Başkanı olduğum zaman seyahat ettim ve bu tür seyahatlere devam etmeyi dört gözle bekliyorum. Üsküdar ve Brooklyn kardeş kentler ve favori kentlerimden olan İstanbul gibi birçok kentle kardeş şehir anlaşması yapmak istiyorum.”

Şu anda Federal savcılar ve FBI, Adams’ın seçim kampanyasında “yasadışı bağış” olup olmadığını ve bu bağışların Türk hükümeti üyeleriyle bağlantısını inceliyor.  Bununla birlikte dosyadan basına sızan bilgilerde hangi bağışın ne kadar usulsüz olduğu yönünde suçlamaya konu somut kanaatler yer almıyor.

Erdoğan’la görüşmesi

Soruşturma altındaki Adams yakın tarihte düzenlediği basın toplantısında Erdoğan’la 2014’ten 2021’e kadar sürdürdüğü Brooklyn Belediye Başkanlığı görevi sırasında bir sivil toplum kuruluşu için düzenlenen yemekte tanıştığını söyledi. Erdoğan ile tanışmasını anlatan Adams “Beni selamladı, merhaba dedi. Karşılıklı hoşbeş ettik” dedi. Belediye Başkanı’nın üst düzey sözcüsü Fabien Levy ve kampanya danışmanı Evan Thies yemeğin ne zaman gerçekleştiğine ya da hangi sivil toplum kuruluşu tarafından düzenlendiğine dair yorum yapmadı.

‘Bilet ücretini Türkiye Konsolosluğu ödedi’ iddiası

FBI’ın bağış yolsuzluğunu saptamak amacıyla 2 Kasım tarihinde Adams’ın seçim kampanyası için bağış toplama faaliyetinde yer alan Briana Suggs’ın evine baskın yapıp telefon ve bilgisayarlarına elkoyduğu bildirilmişti. NYT Adams’ın 2015’te Brooklyn Belediye Başkanı iken Üsküdar Belediyesiyle kardeş şehir anlaşması için İstanbul’a gelişinde uçak biletinin Türk Başkonsolosluğu tarafından ödendiği iddiasını da gündeme getirmişti.

Mayor-elect Eric Adams visited new #TurkishHouse #Türkevi.

Consul General Reyhan Özgür briefed Mr Adams on the new state of the art building and offered him a guided tour. Expressed special thanks to MrAdams for his constant engagement w/t Turkish American community in NYC. pic.twitter.com/0O37fBhjB3

— T.C. New York Başkonsolosluğu (@TRConsulNY) November 18, 2021

Adams Şubat ayında verdiği bir radyo röportajında Türkiye’ye “altı ya da yedi kez” gittiğini söylemişti. ABD basını bu seyahatlerden üçünün kamuoyuna yansıdığına dikkat çekti. En çok gündeme gelen de New York’taki Türk Konsolosluğu’nun “seyahat masrafını karşıladığı” iddia edilen, Üsküdar ile kardeş belediye anlaşmasının yapıldığı 2015 tarihli gezi. ABD basının mali kayıtlara dayandırdığı haberinde Ağustos 2015’te New York’taki Türk konsolosluğu Adams’ın Türkiye’ye yaptığı bir seyahatin uçak bileti, otel ve kara ulaşımını karşıladı. Seyahat sırasında Adams’ın İstanbul’un Üsküdar Belediyesi ile kardeş belediye anlaşması imzaladığını aktaran NYT, New York Belediye Başkanının sonrasında Bahçeşehir Üniversitesi ve Washingtpn DC’deki Bay Atlantic Üniversitesi’nin kurucusu Enver Yücel ile de görüştüğünü yazdı.

Öte yandan NYT haberinde The City’nin bir haberine değiniyor ve Adams’ın Aralık 2015’te yaptığı bir başka seyahatin masraflarının bir kısmının da Genç Turizm Liderleri Derneği adlı grup tarafından karşılandığını yazıyor.

‘Amerika’nın Kayseri’si Brooklyn’dir’

Eric Adams Brooklyn Belediye Başkanı olduğu 2015 yılında Türkiye ziyaretinde Kayseri’ye de gitmişti. Adams ve yanındaki heyet dönemin Kayseri Valisi Orhan Düzgün’ün yanı sıra Kayseri Ticaret Odası’nın o dönemki Başkanı Mahmut Hiçyılmaz’ı ziyaret etmişti. Kayseri’de olmaktan dolayı mutlu olduklarını söyleyen Adams “ABD’nin Kayseri’si de Brooklyn’dir” demişti.

Aynı yıl kentsel dönüşümle gündemde olan İstanbul’un Fikirtepe bölgesine de ziyaret gerçekleştiren Adams, Fikirtepe’yi de Brooklyn’e benzetmişti. Adams, Fikirtepe ve Brooklyn’in kentsel dönüşüm anlamında birçok benzerliğe sahip olduğunu ifade ederek, “Brooklyn ile Fikirtepe’nin birbirine benzeyen çok yönü var. İki bölge de gerek imajı gerekse gelişim süreci bakımından birebir uyuşuyor. Yaklaşık 3 milyonluk nüfusuyla ABD’deki en kalabalık ilçe haline gelen Brooklyn’de kentsel dönüşümün güzel örnekleri bulunuyor. Bugün birçok ünlü sanatçının oturmak için tercih ettiği Brooklyn, geçmişte tıpkı Fikirtepe gibi zor bir süreçten geçti. Algısı olumsuzdu. Süreçler karışıktı. Epey bir yol kat ettik. Gerek İstanbul 216 gerekse burada yükselen diğer tüm projeler tamamlandığında Fikirtepe de İstanbul’un önemli cazibe merkezi haline gelecek ve herkesin oturmak isteyeceği bir bölge olacaktır. En önce buna inanmak gerekir” ifadelerini kullanmıştı.

2,5 milyon dolardan fazla bağış topladı

Belediye başkanlığı ilk döneminin ikinci yılında olan Adams’ın şimdiden 2025 seçimler için 2,5 milyon dolardan fazla bağış topladığı belirtiliyor.

Türkevi açılışını hızlandırdığı iddiasıyla gündeme gelen Adams’ın şimdi de Türk iş insanlarının ABD’de kurduğu şirketlerden aldığı bağışlar gündemde. Brooklyn merkezli inşaat şirketi KSK ve Bay Atlantic Üniversitesi’nin Adams kampanyalarındaki rolü inceleme altında. NYT’de yer alan haberde Adams’ın bağışçısı Türk şirketlerinin Cumhurbaşkanı Erdoğan’la yakın ilişkileri olan kişilerle bağlantılı olduğu belirtiliyor. Kampanya dosyalarına göre KSK İnşaat’ın CEO’su Erden Arkan 2021 yılında Adams’ın kampanyasına 1.500 dolar bağışta bulundu ve firmanın diğer 10 çalışanı da ayrı ayrı bağış yaptı. Bu bağışlar rızası dışında bağış yaptırıldığı düşünülen çalışanlara iade edildi. Erden Arkan’ın Adams’ın kampanyasına yaklaşık 70 bin dolar daha girmesini sağladığı söyleniyor.

Arkan’ın ABD’deki iş trafiği ve lüks yaşantısı da soruşturmacıların radarında. Otel ve apartman tadilatı alanında işlerini sürdüren KSK İnşaat Grubu’nun internet sayfasında Brooklyn’deki The Stores at Fulton Mall oteli ve Queens’teki Hilton Garden Inn de dahil 40’tan fazla proje yapıldığı belirtiliyor.

Adams’ın kampanyası Manhattan’daki Türkevi binası açılışından bir hafta sonra da Bay Atlantic Üniversitesi’nin beş çalışanından toplam 10 bin dolar bağış aldı ve ertesi ay bu tutarlar bağışı yapan çalışanlara iade edildi.

CNN’de yer alan haberde bağışların iadesiyle kampanya finansmanı yasasının çiğnendiğine vurgu yapılıyor.

Bağış konusuyla gündeme gelenler arasında Erdoğan’a yakın Türken Vakfı ve Türk Amerikan Ulusal Yönlendirme Komitesi de var. İddiaya göre bu ikisiyle bağlantısı olanlar da Adams’ın kampanyasına bağış yaptı.

NYT’deki haberde bağışlanan ve iade edilen tutarların aktarıldığı kısımda şu ifadeler yer alıyor: “Türken Vakfı’nın Başkanı Behram Turan 2018 yılında Adams’ın kampanyasına 3 bin dolar bağışta bulunmuş, bunun 1.000 doları iade edilmiştir. Vakfın saymanı Memiş Yetim de 2021 yılında 1.000 dolar bağışta bulunmuş ve adresi “Staten Island, New Jersey” olarak listelenmiştir. Türk Amerikan Ulusal Yönlendirme Komitesi’nin eski saymanı Murat Güzel 2018 yılında Adams’ın kampanyasına 10 bin 100 dolar bağışlamış ve 8 bin 100 doları iade edilmiştir. Yönlendirme komitesinin bir diğer üyesi Ayhan Ogmen ise Adams’ın kampanyasına o yıl 2 bin 500 dolar bağışta bulunmuş ve 500 doları iade edilmiştir. Geçen Haziran ayında Ogmen belediye başkanının 2025 yeniden seçim kampanyasına 2 bin 100 dolar verdi.”

Yani uzun lafın kısası FBI, Türk-Amerikan inşaat şirketi KSK’yı 2021 belediye başkanlığı yarışında paravan bağışlar ve yasa dışı yabancı etki iddialarına ilişkin soruşturmanın parçası olarak araştırıyor. Paravan bağışçı da ABD’de gerçekte para vermeyen kişi ya da kişiler adına bağış yapıldığını gösteren düzen için kullanılan bir tabir.

Türkevi soruşturması

ABD’de FBI’ın Türkiye yurttaşlarından usulsüz bağış topladığı iddiasıyla elektronik cihazlarına elkoyduğu New York Belediye Başkanı Eric Adams’la ilgili soruşturmada yeni detaylar ortaya çıkmıştı. New York Post’ta yer alan habere göre federal yetkililer Adams’ın Türkiye’nin Manhattan’da inşa ettirdiği Türkevi’nin işlemlerini hızlandırmaya çalıştığını tespit etmişti.

Elkonan cihazlarda bulunan mesajlaşmalar arasında o dönem Brooklyn ilçe başkanı ve Demokratların belediye başkan adayı olan Adams’ın “yakın arkadaşım” dediği  Türkiye’nin New York Başkonsolosu Reyhan Özgür ve New York İtfaiyesi’nin başında bulunan Daniel Nigro’yla Eylül 2021’de yaptığı görüşmelerin de yer aldığı belirtilmişti. FBI Eric Adams’a ait üç cep telefonu ve iki tablet bilgisayara elkoymuştu.

İddiaya göre Başkonsolos Reyhan Özgür 5 Eylül 2021’de Adams’a mesaj atarak Türkevi’nin inşaatının tamamlandığını, ancak açılışın yapılabilmesi için itfaiyeden kullanım ruhsatı alınması gerektiğini söylemiş ve Nigro’yu tanıyıp tanımadığını sormuştu. Adams’ın bu mesaj üzerine Nigro’ya ulaştığı ve konuyla ilgilenmesini talep ettiği öne sürülmüştü.

New York İtfaiyesi’nin başındaki Nigro’nun 10 Eylül’de Adams’a dönüş yaparak ruhsat onayının 13 Eylül’de hazır olacağını söylediği iddia edilmişti.

Soruşturma odağındaki Adams Türk toplumunu anlamanın önemli olduğunu, çünkü New York’un Amerika Birleşik Devletleri’nin en kalabalık Türk nüfuslarından birine ev sahipliği yaptığını söyleyerek kendini savunuyor. Adams “Tüm bu ülkelerle yaptığımız gibi bunun da fikir alışverişinde bulunmak için harika bir fırsat olduğunu düşündük ve iş dünyasını buraya çekmek istiyoruz” demişti.

 

Eric Adams soruşturması sahiden TürkEvi ile mi ilgili?