ABD, Türkiye’ye F-16 satışı için süreci resmen başlattı ama karşı lobiler de atakta

Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğini onaylaması sonrası Amerikan yönetimi de Türkiye’ye F-16 satışı için gereken resmi prosedürü başlattı. Dışişleri Bakanı Anthony Blinken imzasıyla Kongre’ye Türkiye’ye F-16 savaş uçakları satılacağına dair resmi duyuru yapıldı. Eğer 15 gün içinde Kongre’den bu satışa itiraz gelmezse satış kesinleşecek.

ABD Dışişleri Bakanlığının, Türkiye’ye 40 adet F-16 Blok 70 savaş uçağı ile 79 F-16 modernizasyon kitinin satılmasını onayladığını bildirmesi, Türkiye ile ABD arasında İsveç’in NATO üyeliği bağlamında yapılan bir pazarlığın gereğiydi. Kongre’den itiraz gelmemesini sağlamak için önceki gün Amerikan Başkanı Joe Biden da Kongre üyelerine bir mektup yollamıştı.

Ancak, ABD’deki Yunan, Kürt, Ermeni ve Hindu lobileri de Türkiye’ye F-16 satışını engellemek için devrede, onlar da Kongre üyelerine birer mektup yolladı.

Euronews’in aktardığına göre sözkonusu lobiler, ABD’nin Türkiye’ye F-16 savaş uçakları satışını engelleme amacında. Kendilerini “Türkiye İçin Savaş Jetlerine Hayır Koalisyonu” (#NoJetsForTurkey) olarak adlandıran bu grup, ABD Kongresi’nin iki kanadı olan Senato ve Temsilciler Meclisi’nin Dış İlişkiler Komiteleri’nin liderlerine bir mektup yazdı. Mektupta, Türkiye’ye olası F-16 savaş uçağı satışıyla ilgili son detayların kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesi talep edildi.

‘Türkiye’nin sorumlu tutulacağı mekanizma kurulsun’

Mektup “Yunan Amerikan Liderlik Konseyi” (HALC), “Kürdistan’ın Amerikalı Dostları” (AFK), “Amerika Ermeni Ulusal Komitesi” (ANCA), “Hindu Amerikan Vakfı” (HAF), “Hristiyanların Savunma organizasyonu” (IDC) ve “Ortadoğu Forumu” (MEF) imzalarını taşıyor. Lobi kuruluşları Ankara’yı, İsveç’in NATO üyeliğini onaylamayı, Amerikan jetlerinin alımı konusunda ABD yönetimiyle yürütülen müzakerelerde bir pazarlık kozu olarak kullanmakla suçladı. Mektupta, “Türkiye’nin, bu savaş uçaklarını nasıl kullanacağına dair sorumlu tutulacağı bir mekanizma kurulması” çağrısında bulundu.

Mektupta şu ifadeler kullanıldı: “Türkiye’ye silah transferinin insan hakları ihlallerine katkıda bulunacağı ve çatışma olasılığını arttıracağı konusunda ciddi endişelerimiz var. Türkiye daha önce Amerikan F-16’larını Dağlık Karabağ’a saldırması için Azerbaycan’a ödünç vermiş, Suriye’deki Kürt ortaklarımızı bombalamak için kullanmış, Yunan hava sahasını ihlal etmek ve Yunanistan’ın egemenliğini tehdit etmek için kullanmıştır.”

tüm bunlar yaşanırken ABD’den F-35 onayı bekleyen Yunanistan da gecikmeden duydukları rahatsızlıkları dile getirmeye başladı. Daha önce F-35 programından çıkarılan Türkiye, F-16 alımı ve modernizasyonu için İsveç onayı ardından Kongre’den çıkacak kararı beklerken, Yunanistan da kendi F-35 süreçlerini hatırlatıyor.

Pentagon: Destekliyoruz

Pentagon Sözcüsü Tümgeneral Patrick Ryder, AA muhabirine, Türkiye’nin ABD’den 40 adet F-16 Blok 70 savaş uçağı ve 79 adet modernizasyon kiti alım talebi ile ilgili süreci değerlendirdi. Ryder, “Stratejik bir NATO müttefiki olarak, Türkiye ile işbirliğimizi sürdürerek Türk ordusunun sadece kendi vatandaşlarını korumakla kalmayıp aynı zamanda NATO ittifakının önemli bir üyesi olarak gelişmiş yeteneklere sahip olmasını sağlamak istiyoruz” dedi. Pentagon Sözcüsü, bu konuda ABD Kongresi ile “Yabancı Askeri Satışlar” sürecinde görüşmelere devam etmeyi ve çalışmayı dört gözle beklediklerini dile getirdi. Yeni nesil F-16’ların Türk Hava Kuvvetlerine kritik bir yetenek sağlayacağına inandıklarını söyleyen Ryder, Türk ordusunun modernizasyonuna destek verdiklerini belirtti.

F-35 bekleyen Atina süreçten rahatsız

Yunanistan’ın önde gelen gazetelerinden Kathimerini’nin İngilizce edisyonunda yer alan haberde de bu rahatsızlığa genişçe yer verildi. Haberde, Atina’nın Washington’dan bekledikleri kabul mektubunun Türkiye’nin F-16 sürecinden önce gelmesinin öngörüldüğü ifade edilirken, aynı zamanda Türkiye ile ilgili endişelere de değinildi. “Atina’da bazı rahatsızlıklar var” denilen haberde, “Washington’un Kabul Mektubu’nun gecikmesinden dolayı Atina’da bazı rahatsızlıklar var. ABD’nin yanıtının, Başbakan Kiryakos Miçotakis’in bu hafta (24-26 Ocak) iptal edilen (hastalık nedeniyle) ziyaretinden önce gönderilmiş olması gerekiyordu. Talep Haziran 2022’de gönderildi ve yanıttaki gecikme açıkça Washington’un Ankara ile Türkiye’nin F-16’ları için modernizasyon kitleri talebi ve yeni jetler satın alması ile İsveç’in NATO üyeliği konusunda yaşadığı çıkmazla bağlantılı” denildi.

Öte yanda haberde, “Türkiye’nin talebiyle ilgili olarak Atina, bunun F-16’ların diğer NATO müttefiklerine karşı kullanılmaması gerektiğinin altını çizen bir şarta bağlanmasını istiyor” denildi. Haberde, ABD’li bir diplomatik kaynağın, Atina’nın talebinin muhtemelen gerçekleşmeyeceği görüşüne atıfla, “ABD’nin bu alanda da somut bir vaatte bulunmaması Atina’nın öfkesini artırıyor” ifadeleri kullanıldı.

Biden yönetimi mektup göndermişti

Çağrı, Beyaz Saray’ın Kongre’deki önemli komitelerin liderlerine birer mektup göndererek, Ankara’nın İsveç’in NATO’ya katılım sürecini tamamlamasının ardından F-16 savaş uçaklarının Türkiye’ye satışı için resmi bildirim sürecini başlatma niyetini duyurmasından bir gün sonra geldi.

Reuters’in ismini açıklamak istemeyen kaynaklara dayandırdığı haberine göre ABD Başkanı Joe Biden kongre üyelerine F-16 savaş uçaklarının Türkiye’ye satışını onaylamaları çağrısı yaptığı bir mektup gönderdi. Reuters’in dış haberler muhabiri Hümeyra Pamuk bu mektubun Dışişleri Bakanlığı’nın satışın devam etmesi için kongreye göndermesi gereken resmi bildirim olmadığının altını çizdi, “Bu mektup milletvekillerini satışı onaylamaya teşvik edecek geçici bir adım” dedi.

Türkiye ile ABD’nin 15 gün dansı resmen başladı; İsveç’e karşı F-16