Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği boşalıyor

Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği yarın boşalıyor. Yaş haddinden emekli olan Büyükelçi Murat Mercan’ın yerine henüz bir atama yapılmadı. O yüzden, Türk-Amerikan ilişkilerinde bir ilk yaşanacak ve Türkiye Amerika’nın başkentinde büyükelçiyle temsil edilmediği bir dönem geçirecek.

Ankara haftalardır Washington’a yapılacak yeni atama konusuyla çalkalanıyor. Kulislerde pek çok isim geçiyor. Hatta bir ara bir iş insanının, Mehmet Ali Yalçındağ’ın adı bile gündeme geldi. Ancak bugüne kadar bir karar verilmedi. Bugün itibarıyla karar verilse bile, büyükelçi atamalarındaki prosedür gereği izlenmesi gereken bir süreç var. Atanacak büyükelçi için Amerika’dan ‘agreman’ (uygunluk) istenecek. Bu uygunluk verildikten sonra da yeni büyükelçi ABD’ye gidecek, Başkan Joe Biden’dan ‘kabul mektubu’nu alıp Büyükelçi sıfatını kazanacak.

Türk-Amerikan ilişkileri her zaman kritik ve önemli ama bugünler özellikle önemli. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden arasında yapılan son görüşmede, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin İsveç’in NATO üyeliğini onaylaması ile ABD Kongresi’nin Türkiye’ye F-16 savaş uçaklarını satmaya izin vermesinin eş zamanlı yapılması kararlaştırılmıştı. Bu süreç içinde Büyükelçi kritik bir rol oynuyor.

Mehmet Ali Yalçındağ Washington’a Büyükelçi oluyor dedikodusu ortalığı yıktı geçti… Peki oluyor mu?

Yarın itibarıyla Washington’dan ayrılacak olan Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Hasan Murat Mercan Türkiye ve ABD arasındaki ilişkilerin karşılıklı “al-ver” mantığıyla değil “stratejik müttefiklik” esasları üzerine kurulması gerektiğini belirterek “Aksi durumda herkes kaybeder” dedi.

ABD’de Mart 2021’den beri görev yapan ve yaş haddinden emekli olacağı için görev süresi 12 Ocak 2024’te dolacak olan Büyükelçi Mercan AA muhabirinin Türk-Amerikan ilişkileri ile ilgili sorularını yanıtladı.

Mercan, Suriye, Ukrayna ve şimdi de Gazze’de yaşanan “yıkıcı” krizlerin dünyanın geleceği için endişe verici olduğunu söyledi. Türkiye’nin yapıcı siyasetiyle bölgesinde ve dünyada alternatif bir güç odağı haline geldiğini belirten Mercan bugüne kadar yaşananların Türkiye’yi birçok kez haklı çıkardığını vurguladı. Mercan Türkiye’nin uyarılarının zamanında dinlenmediğini ifade ederek “Afganistan’dan Somali’ye kadar, Sudan’a kadar, hatta Balkanlara kadar, Ortadoğu’ya kadar neresi varsa düzenler yıkıldı, insanların hayatları mahvoldu. Ama yerine daha iyi yeni bir şey maalesef konmadı” dedi.

Türk-ABD ilişkileri ‘stratejik müttefiklik’ üzerine kurulmalı

Büyükelçi Mercan “Türkiye ve ABD arasındaki ilişkiler karşılıklı ‘al-ver’ mantığıyla değil ‘stratejik müttefiklik’ esasları üzerine kurulmalı. Aksi durumda herkes kaybeder” uyarısında bulundu. Teoride herkesin stratejik ilişkilerden bahsettiğini ancak terör örgütleri PKK/YPG ve FETÖ ile savunma sanayisi gibi konulara bakıldığında bunu “al-ver temelli” ve “geçirgen bir yapı” olduğunun görüldüğünü belirten Mercan “Bunun sürdürülmesi mümkün değil ve bunu her yerde söyledim, Kongrede söyledim, yönetimle çok görüşmeler yaptım, Pentagon’da Savunma Bakanlığında, Beyaz Saray’da ve düşünce kuruluşlarında” diye konuştu.

Türkiye’nin F-16 talebi

Mercan tüm sorunlara rağmen gayretler sonucunda Türkiye-ABD ilişkilerinde diyalogun çok daha geliştiğini vurgulayarak “Tüm bunlar oldu. İnşallah F-16’lar da yakın bir zamanda olacaktır. Uzun yıllardan sonra ilk defa eğer Kongre onaylarsa F-16’ları, ilk defa bir Kongre onay sürecinden geçirmiş olacağız. Bu kadar yüklü bir paket için bunlar pozitif gelişmeler” dedi. Görevi boyunca ABD’nin PKK/YPG’ye bakışının ilişkilerde zorluk yarattığını ve yaratmaya devam ettiğini söyleyen Mercan” Fetullahçı Terör Örgütü konusunda da ABD yönetiminin yeterli duyarlılığı göstermediğini” söyledi.

Büyükelçi Mercan Türkiye’nin NATO üyesi, ABD’nin ise NATO’nun en önemli aktörlerinden olduğunu belirterek “NATO’nun da varlık nedeni üye ülkelerin güvenliklerini sağlamak ve üye ülkelerinin karşılaştığı güvenlik tehlikelerine karşı ortak hareket etmek” diye konuştu.

“ABD ve diğer Batılı ülkeler, Türkiye ile ilişkilerini daha uzun vadeli ve stratejik bir perspektife oturtmak zorundadır, oturtmazlarsa Türkiye yoluna devam edecektir” diyen Mercan “Yani burada Türkiye’nin savunma sanayisindeki gelişmeler, istihbarat gelişmeleri, bugünkü ilerlemeler, bunlar zaten oluyor” değerlendirmesinde bulundu. Mercan Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasından sonra Türkiye’ye bakışın değişmeye başladığını belirterek “Şimdi orada da Türkiye çok etkili rol oynadı. Tahıl koridoru, burada kiminle görüştüysek teşekkür ettiler, takdir ettiler, şükranlarını sundular” dedi.

Deprem felaketinin güçlendirdiği bağlar

Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023 tarihli depremlerin ardından başlatılan yardım kampanyalarına da değinen Mercan “Deprem sırasında büyükelçilik olarak burada çok duygusal anlar yaşadık” diye konuştu. Mercan vatandaşların gözyaşları içinde gayretlerini gördüğünü belirterek “Çok gururlandım, mutlu oldum. İyi ki Türk’üm, iyi ki Türk vatandaşıyım. Bunu çok söyledim. Allah bir daha böyle acılar yaşatmasın” dedi.

Erdoğan, Biden görüşmesini anlattı: F-16 konusunda olumlu