Yıkılan Sovyet heykeli kriz yarattı: Estonya Başbakanı Rusya’nın arananlar listesinde

Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş kısa bir süre sonra üçüncü yılına girecek. Her ne kadar İsrail’in Gazze’yi işgalinin gölgesinde kalsa da savaşın tansiyonu düşmüş değil. Rusya’nın sınır komşuları savaşın yayılacağı endişesiyle harekete geçti ve en son Rusya’yla uzun bir sınır paylaşan Finlandiya NATO’nun 31’inci üyesi oldu. Geçen zamana rağmen bölge ülkelerindeki endişe azalmış da değil. Bu komşulardan biri Estonya. Rusya, Estonya Başbakanı Kaja Kallas’ı arananlar listesine eklerken hemen aynı zaman diliminde Estonya da Rusya’nın Batı ülkeleriyle çatışmaya hazırlandığı uyarısı yaptı. Ancak Estonya Başbakanının arananlar listesine alınması bu açıklamadan çok, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) döneminden kalma bir heykelin yıkılmasıyla ilgili.

Estonya Başbakanı Rusya’nın ‘arananlar’ listesinde

Ukrayna’daki savaşı devam ettiren ve NATO’yu karşısına alan Rusya Estonya Başbakanı Kaja Kallas’ı aranan kişi ilan etti: İçişleri bakanlığının aranan kişiler veri tabanı 2021’den bu yana Estonya’yı yöneten Kallas’ı “ceza Kanunu uyarınca aranan kişi” olarak gösterdi. Kremlin, Rusya’nın aradığı Baltık liderlerini “düşmanca eylemlerle” suçluyor. Listede  ayrıca Litvanya Kültür Bakanı Simonas Kairys, iki Polonyalı yetkili ve Polonya Ulusal Hafıza Enstitüsü Müdürü de yer alıyor.

Rusya’da muhalif yayınlarıyla bilinen The Moscow Times da yer alan habere göre Kallas’ın listeye alınması başbakanın Rusya sınırındaki Estonya’nın Narva kentinde SSCB döneminden kalma bir anıtın sökülmesi lehinde konuşmasının ardından geldi. Baltık ülkesinin yönetim ofisini denetleyen Estonya Devlet Bakanı Taimar Peterkop da Kallas’la birlikte aranan listesinde. Kremlin de Rus makamlarının anıtların sökülmesi nedeniyle yabancı siyasi liderler hakkında arama emri çıkardığını doğruladı. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov gazetecilere “Bunlar tarihi hafızaya ve ülkemize karşı düşmanca eylemlerde bulunan kişilerdir” dedi. Kallas ve Peterkop’a yönelik suçlamalarla ilgili haberlere yanıt veren Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova ise bu kararların “sadece başlangıç” olduğu uyarısı yaptı.

SSCB’nin bir parçası olan Baltık ülkeleri Sovyet döneminden kalma anıtları yıkmayı planladıklarını açıklamıştı. Kallas 2022 yılında Estonyalı yetkililerin 200 ila 400 SSCB döneminden kalma anıtı sökeceğini söylemişti. Bunun üzerine Rusya Soruşturma Komitesi Başkanı Aleksandır Bastrikin cezai soruşturma başlatılması talimatını verdi. Baltık politikacıları ancak Rusya sınırını geçerlerse tutuklanma riski taşıyor, aksi takdirde arandıklarını duyurmanın pratik bir sonucu olmayacak.

Estonya ve komşuları Letonya ve Litvanya Rusya’ya karşı Ukrayna’nın en güçlü destekçileri arasında. Her üç Baltık ülkesi de SSCB’nin dağılmasının ardından NATO ve AB üyesi oldu.

‘Rusya Batı ile silahlı çatışmaya hazırlanıyor’

Estonya Dış İstihbarat Servisi salı günü Rusya’nın önümüzdeki on yıl içinde Batı ülkeleriyle askeri bir çatışmaya girme hazırlığı yaptığını duyurdu. Estonya Dış İstihbarat Servisi’nin açıklamasının devamında Batı ülkelerine bölgedeki askeri varlıklarını artırma çağrısı yapıldı, bunun olası bir çatışmada caydırıcı olabileceğine dikkat çekildi. Rusya’nın NATO’nun doğu kanadındaki ülkelere artan tehdidi konusunda uyarı yapan Batılı yetkililerin sayısı da her geçen gün artıyor. Yetkililer Avrupa’yı silahlanmaya, böyle bir olasılığa karşı hazır olmaya çağırıyor. İstihbarat Servisi Şefi Kaupo Rosin bu değerlendirmenin Rusya’nın NATO üyeleri Finlandiya ve Baltık Devletleri Estonya, Litvanya ve Letonya ile olan sınır boyunca konuşlandırdığı kuvvet sayısını iki katına çıkarma planına dayandığını söyledi. Estonya’nın ulusal güvenlik tehditleri raporunu açıklayan Rosin gazetecilere “Rusya uzun vadeli bir çatışma yolunu seçti. Kremlin muhtemelen önümüzdeki on yıl içinde NATO ile olası bir çatışmayı öngörüyor” dedi.

Öte yandan Rosin Rusya’nın Ukrayna’da asker bulundurmak zorunda olması nedeniyle kısa vadede askeri bir saldırı ihtimalinin de “oldukça düşük” olduğunu söyledi. Rosin “hazırlıklı olmazsak bu ihtimal (Rusya’nın askeri bir saldırı düzenlemesi) çok daha yüksek olacaktır” diye ekledi. Estonya ve diğer Baltık Devletleri Rusya’nın 2014 yılında Kırım’ı ilhakının ardından askeri harcamalarını GSYİH’nin yüzde ikisinin üstüne çıkardı ve NATO müttefikleri de bu ülkelerde askeri varlığını artırdılar. Almanya’nın İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana ilk kez kalıcı olarak bölgeye konuşlandıracağı 4 bin 800 savaşa hazır askeri 2027 yılına kadar bölgede yerleştirmeyi planladığını belirten Rosin NATO ve müttefiklerinin Rus tehdidine karşı doğru yönde olduğunu söyledi. Rosin Rusya’nın mart ayındaki başkanlık seçimlerinden önce Ukrayna’da ilerleme kaydetmesini beklemiyor zira bu hedefe ulaşmak için çok daha fazla askeri harekete geçirmesi gerekecek. Söz NATO’ya gelince eski Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump’ın “Savunma harcamalarını artırmayan ülkelere saldırsın diye Rusya’yı kışkırtacağı” yönündeki açıklamalarına da değinen Rosin “Bu tür açıklamalar asla yardımcı olmaz” dedi. Rusya’nın birliklerine mühimmat sağlama kabiliyetinin Ukrayna’nınkinden daha güçlü olmaya devam ettiğini ve Batı desteği sürdürülmediği ya da artırılmadığı sürece Ukrayna’nın savaş alanında durumu değiştirmesinin mümkün olmadığını da sözlerine ekledi.

Finlandiya’nın yeni cumhurbaşkanının ilk sınavı NATO: Trump temelde haklı