Bütçe açığında kusursuz fırtına yolda

Hazine'nın yılın ilk üç ayındaki toplam 570,2 milyar TL'lik nakit açığı aynı dönem için rekor bütçe açığı gerçekleşeceğini de gösteriyor. Bu durumda yılın tümündeki bütçe açığı 2023'teki 1,375 trilyon liralık rekor açığın çok üstünde olacak.

Ekonomi 10 Nisan 2024
Bu haber 4 hafta önce yayınlandı
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıklamasına göre bükçe açığı yılın ilk üç ayında rekor kırdı

Türkiye, seçim nedeniyle ertelenen sıkı maliye politikasının bedelini görmeye hazırlanıyor. Ortaya çıkan ilk öncü göstergeler, bu yılın ilk üç ayında rekor bir bütçe açığı vermekte olduğumuzu gösterir nitelikte.

Mehmet Şimşek’in Mayıs 2023’teki seçimin ertesinden Haziran ayında Hazine ve Maliye Bakanı olarak göreve başlamasıyla Türkiye geçmiş dönemin ‘heterodoks’ diye adlandırılan düşük faizli gevşek para politikasından vazgeçip sıkı para ve sıkı maliye politikasına dayalı enflasyonla mücadele programına girmişti.

Bu program uyarınca Merkez Bankası politika faizini yükseltip reel faiz yaratmaya çalıştı ama enflasyonla mücadele için tek başına yüksek faize dayalı sıkı para politikası yeterli değildi, aynı dönemde Maliye’nin de sıkı para politikası uygulaması ve kamunun tasarruf yapmaya başlaması gerekiyordu. Fakat 31 Martta gerçekleşen yerel seçim bu sıkı maliye politikasını erteledi.

Şimdi uygulanmayan kamu tasarruflarının bu yılın ilk üç ayına ilişkin sonuçlarıyla yüzleşme zamanı geldi. Merkezi yönetim bütçesinin ilk çeyrek sonuçları uzun bir tatilin ardından 15 Nisan Pazartesi günü açıklanacak. Ancak Hazine’nin ocak-mart döneminde rekor düzeye ulaşan nakit açığı, aynı dönemde bütçe açığının da yeni bir rekor kıracağını gösteriyor.

“Hazine nakit dengesi” merkezi yönetim bütçesinin en büyük bölümünü oluşturan genel bütçenin gelir ve giderleri arasındaki farkı gösteriyor.  Bu nedenle de, ilk çeyrek Hazine nakit dengesi, gelecek hafta başı açıklanacak Merkezi Yönetim Bütçe verileri için öncü gösterge niteliğine sahip bulunuyor.

Nitekim bu öngörülen yüksek bütçe açığı için olsa gerek, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kamuda tasarrufların başlayacağını ilan etti. Konuya ilişkin haberimiz aşağıdaki linkte.

Kamuda tasarruf başlıyor; yatırımlar da duracakKamuda tasarruf başlıyor; yatırımlar da duracak

Hazine nakit açığı, yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 121.1’lik artışla 570 milyar 252 milyon liraya ulaşarak rekor kırdı. Geçen yılın ilk üç aylık döneminde bu rakam 257 milyar 923 milyon lira, yılın tümünde ise 625 milyar 783 milyon lira idi.

Önceki aylara göre martta 166,8 milyar lirayla daha düşük gerçekleşen açık ilk üç aylık dönemde rekor kırılmasını engelleyemedi. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın düzeltilmiş verilerine göre bu yıl ocak ayında 201,5 milyar, şubatta ise 202 milyar lira ile aylık bazda en yüksek nakit açıkları verilmişti.

Özellikle son iki yılda gerçek anlamda kontrolden çıkan Hazine nakit açığının 2014’ten itibaren popülist politikalar nedeniyle tırmanışa geçmek birlikte inişli çıkışlı bir seyir izlediği görülüyordu. 2014’te 21,7 milyar, 2015’te 17,2 milyar lira olan Hazine nakit açığı, 2016’da 38,2 milyar,  2017’de 60,5 milyar, 2018’de 70,4 milyar, 2019’da 130,1 milyar, 2020’de ise 181,9 milyar TL’yi aştı. 2021’de 142,1 milyar, 2022’de 169,4 milyar TL olarak gerçekleşen nakit açığı şubat ayında Kahramanmaraş merkezli depremlerin yaşandığı ve genel seçimlerin yapıldığı 2023 yılında ise inanılmaz bir artışla 625,8 milyar liraya ulaşarak rekor kırmıştı. Ancak Hazine, bu yılın ilk üç ayında geçen yılın toplamının yaklaşık yüzde 91’i kadar nakit açığı verdi. 2024’ün ilk üç aylık dönemindeki 570 milyar liradan fazla Hazine nakit açığı, yılın tümündeki  bütçe açığının geçen yılki 1 trilyon 375 milyar liralık rekor açığın çok üzerinde gerçekleşerek yeni bir rekora ulaşacağını gösteriyor.

Faiz giderleri patladı, Ocak ayında bütçe açığı yüzde 367 arttıFaiz giderleri patladı, Ocak ayında bütçe açığı yüzde 367 arttı

 

10Haber bültenine üye olun, gündem özeti her sabah mailinize gelsin.