Vatandaş 20 bin TL’sini harcamasın da ne yapsın?
'Hisse senedi kazancına vergi gelecek' söylentisi Borsa İstanbul'u 2 gündür vuruyor. Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek sadece cüzi bir işlem vergisi geleceğini açıkladığı halde BIST 100 endeksi günü yüzde 0,13 değer kaybıyla 10.350,96 puandan tamamladı.
Borsa İstanbul’da dünü düşüşle kapatan BIST 100 endeksi bugün ilk seansa yüzde 0,37 yükselişle 10.403,23 puandan başladı. Ancak yükseliş uzun ömürlü olmadı ve kısa bir süre sonra hemen düşüşe geçti. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günün ilk yarısında yüzde 0,53 değer kaybederek 10.309,35 puana geriledikten sonra günü yüzde 0,13 değer kaybıyla 10.350,96 puandan tamamladı. İki gündür devam eden düşüşün hisse senedi satışlarından elde edilen kazanca vergi geleceğine ilişkin söylentiden ve hükümetten bu konuda bir açıklama gelmemesinden kaynaklandığı belirtiliyor.
Söylentiler artınca Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek akşam saatlerinde açıklama yaptığı halde düşüşü engelleyemedi. Şimşek, kripto varlıklar ve hisse senedinde kazanca dayalı vergilendirme öngörmediklerini ancak çok sınırlı bir işlem vergisinin gündemde olduğunu söyledi. Ankara’da YASED’in Küresel Yatırım Günleri programında Bloomberg’e açıklama yapan Şimşek “Hedefimiz vergide adalet ve etkinliği sağlamak vergilendirilmemiş hiçbir alan bırakmamaktır. Bu çerçevede üzerinde çalıştığımız vergi paketiyle ilgili bu aşamada söyleyeceğimiz tek şey; kripto varlıklar ve hisse senedinde kazanca dayalı bir vergi öngörmüyoruz” diye konuştu.
Türkiye’de hisse senedi alım satımı üzerinden herhangi bir işlem vergisi alınmıyor. Sadece bankalar yapılan işlem karşılığında cüzi miktarda bir komisyon ücreti alıyor. Kripto varlıkları sermaye piyasası kanunu kapsamına alacak olan kanun teklifi ise komisyon aşamasından geçti. Bu kanun ile kripto varlık tanımı yapılmıştı. Ekonomi yönetimi ilk düzenlemenin vergi odağı olmayacağını ardından vergilendirme konusunun çalışılacağını söylemişti.
Piyasada hükümetin binde 1 oranında bir işlem vergisi getireceği konuşuluyor. Eğer bu oranda bir işlem vergisi getirilirse ortalama günlük işlem hacmi 150 milyar TL olan Borsa İstanbul’dan devletin tek günlük vergi gelirinin 150 milyon TL olacağı hesaplanıyor. Bu durumda hafta tatilleri, dini ve resmi bayram tatilleri kapalı olduğu göz önünde bulundurulup 240 gün işlem yapılacağı varsayıldığında bugünkü kurdan yaklaşık 1 milyar 125 milyon dolar vergi geliri elde edilebilecek.
Borsa ve kripto varlıklar dahil finansal faaliyetlerden elde edilen kazançların vergilendirilmesin ilişkin çalışma yürütüldüğü haberleri 2 gündür piyasalara satış getiriyor. Borsa yatırımcıları söylentinin ortaya çıkmasıyla birlikte sosyal medyada organize olarak #BorsadaVergiyeHayır etiketi altında vergilendirmeye karşı olduklarını belirtti. Etiket dünden bu yana gündemin üst sıralarında trending topic (TT) olarak yer almaya devam ediyor.
Dünyada finansal araçlardan elde edilen kazançların vergilendirilmesi konusunda farklı uygulamalar var. Bazı ülkeler vergi almıyorlar, bazıları ise elde edilen kârın bir kısmını vergi olarak alıyorlar. Örneğin 1.000 dolara satın alınan hisse 1300 dolara satıldığında aradaki 300 dolarlık kâr üzerinden belli bir oranda vergi alınıyor.
Vergi Vakfı (Tax Foundation) verilerine göre Avrupa’da Türkiye’nin yanısıra İsviçre, Belçika, Çekya, Gürcistan, Lüksemburg, Malta, Slovenya ve Slovakya’da menkul kıymet kazançları vergilendirilmiyor.
Sermaye kazancı vergileri yatırımın/kazancın büyüklüğü ve vadesine göre farklılıklar gösterebiliyor. Ancak Avrupa’da en yüksek vergi oranı yüzde 42 ile Danimarka’da. Bu ülkeyi yüzde 37.8 ile Norveç ve yüzde 34’erlik oranlarla Finlandiya ile Fransa izliyor. Vergi Vakfı’nın incelediği 35 Avrupa ülkesinde borsa kazançlarından ortalama yüzde 17.9 oranında vergi alınıyor. AB ortalaması ise yüzde 18.6. Dünyanın en büyük finans piyasalarına sahip ülkesi ABD’de söz konusu vergi oranı kurumlar için yüzde 21, bireyler için eyaletten eyalete ve elde edilen kazancı büyüklüğüne göre değişmekle birlikte en fazla yüzde 20.
Amazon’un 190 milyar dolar serveti olan patronu Jeff Bezos iki yıl önce 250 bin doların üzerindeki hisse senedi ve tahvil satışından elde edilen kazançlar için yüzde 7 sermaye kazançları vergisi alınmasına ilişkin bir yasanın çıkartılmasının ardından milyarca dolarlık hisse senedi satmak için verginin olmadığı Florida eyaletine taşınmıştı. Sermaye kazançlarına vergi uygulamayan Florida eyaletine taşınıp hisse satışı yapan Bezos böylelikle 600 milyon dolardan fazla vergi ödemekten kurtulmuştu. Sermaye kazançları vergisi Japonya’da ise yüzde 20.3 olarak uygulanıyor. Gelişmekte olan ülkelerde Arjantin’de borsa kazançları yüzde 15 oranında vergilendirilirken, Brezilya yüzde 22.5, Çin ise yüzde 20 oranında vergi alıyor.
Dövizde mayıs ayında başlayan yatay seyir dün sona erdi. İki haftayı aşkın süredir 32,20 TL gibi çok dar bir aralıkta işlem gören dolar dün öğle saatlerinden aniden 32,67 TL’ye kadar yükseldi. Böylece Türk Lirası dolar karşısında yerel seçim sonrası ilk kez değer kaybetti. Bugün saat 09:50’de dolar yüzde 0,09 değer kaybederek 32,542 TL bandında hareket ederken, öğleden sonra 15:52’de ise yüzde 0,61 düşerek 32,372’ye geriledi. Euro da dün hızlı yükseliş sergileyerek 35,60 TL’ye çıktı. Bugün sabah saatlerinde düşüş eğilimi içinde olan euro sabah yüzde 0,14 düşerek 35, 433 TL’ye, öğleden sonrada yüzde 0.66 düşerek 35.250 TL’ye geriledi. TL mart ayında dolar karşısında yüzde 3,5 ile temmuz ayından bu yana en belirgin değer kaybını yaşadıktan sonra nisan ayını yüzde 0,04 ile sınırlı bir değer kazancıyla, mayısı ise yüzde 0,4 kazanımla kapattı. Öte yandan Merkez Bankası’nın (TCMB) swap hariç net rezervleri 29 Mart 2024’ten itibaren 66,5 milyar dolarlık iyileşmeyle 31 Mayıs Cuma günü artıya geçerek 1,5 milyar dolara çıktı.
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) ilk faiz indirimi beklentisinin kasım ayına ötelenmesi ve risk algısının arttığının belirtilmesiyle haftaya yükselişle başlayan altın geçen haftadan bu yana ağırlıkla kayıp yönünde dalgalı hareket ediyor. Ons altın bugün saat 15: 52’de yüzde 0,58 yükselerek 2.340 dolara çıktı. Ons altın ve bankalar arası dolar/TL kuru üstünden hesaplanan gram altın ise dolardaki düşüşün etkisiyle aynı dakikalarda yüzde 0,23 düşerek 2,431 TL’ye geldi.