Piyasa istedi, Şimşek geldi; şimdi ne olacak?
Kur korumalı mevduatta paraşütsüz düşüş başladı
Kur korumalı mevduatta asgari faiz uygulamasının kalkması ve standart TL mevduata dönene verilen faizinin artması 'asrın buluşu'nda rekor düşüşü beraberinde getirdi. KKM 6 Ekim haftasında 74 milyar 565 milyon liralık düşüşle 3,23 trilyon TL'ye geriledi.
Merkez Bankası'nın Aralık ayında faiz artırımına son vereceğini tahmin ediyor. Yeni ekonomi yönetimi ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın kur korumalı mevduattan çıkış adımları kapsamında Kur Korumalı Mevduat’ta asgari faiz oranını (politika faizi) kaldırması etkisini hemen gösterdi. Bankaların, ekonomi yönetiminin isteği üzerine yatırımcıların standart TL mevduat hesabına geçişini hızlandırmak için KKM hesaplarına uyguladıkları faizi yüzde 20’ye kadar indirmesi ve standart TL mevduat hesabına geçenlere verdikleri faizi yüzde 40’lara yaklaştırmaları üzerine 20 Ağustos’tan bu yana en büyük düşüş geçen hafta görüldü.
Hazine ve Maliye eski Bakanı Nurettin Nebati’nin ‘asrın buluşu’ olarak nitelendirdiği KKM hesaplarında 6 Ekim haftasında 74 milyar 565 milyon liralık (yaklaşık 3,4 milyar dolar) sert bir düşüş oldu. Böylece KKM tarihinde ilk kez bu denli büyük bir düşüş olurken 6 Ekim haftası öncesinde en hızlı kayıp 6 Ocak haftasındaki 45.3 milyar lirayla olmuştu.
KKM hesaplarında 75 milyar TL’lik haftalık bir düşüş mevcut. pic.twitter.com/oReN5DiiFb
— 5 0 7 (@e507) October 12, 2023
KKM’ın yaklaşık yüzde 30’luk bölümünü TL mevduat (Hazine ürünü), yüzde 70’lik bölümünü (Merkez Bankası ürünü) ise dövizden dönen mevduat oluşturuyor. Garanti BBVA İcra Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Recep Baştuğ hafta başında gazetecilerle yaptığı sohbet toplantısında KKM dönüşleriyle ilgili şunları söylemişti:
“KKM’de şu anki programda TL’ye dönüşümle alakalı çok net hedefler var. Kaynağı Türk lirası olan KKM’nin vadesi geldiğinde standart Türk Lirası mevduata dönüşümü şu an itibariyle yüzde 50’leri bulmuş durumda. Zaten müşteri Türk lirasındaydı, dövizle pek bir işi yoktu. Programa dâhil oldu. Vadesi geldiğinde onlara verdiğimiz faizlerle onlar dönüyor.
Dövizden dönüşen KKM’nin de vadesi geldikçe yaklaşık yüzde 6’sı TL standart TL mevduata dönmeye başladı. Başladığımızda bu dönüşüm oranı yüzde 1 idi. Uygulanan politikalar bu istikamette gittiği müddetçe bu oran ufak ufak yukarıya doğru artacak ve bize göre yolda kurla alakalı çok sakin bir seyir, o orta vadeli planda düşünülen kur rakamlarına çok ani hareketler olmazsa bu çözülme bu şekilde devam edecek.
Bir yıl içinde eğer her ay yaklaşık yüzde 6’lık bir dönüşüm gerçekleştirebilirsek, bir yıl sonunda kabaca yüzde 45-50 gibi bir rakamı eritmiş olacağımızı düşünüyoruz. Bunun döviz hesaplarındaki dönüşüm olduğunu özellikle belirtmek isterim. Kur korumalı mevduatın TL mevduata dönüşümünde pozitif bir yöne doğru döndük. En azından regülatörlerin de bu konuda mutlu olduğunu söyleyebilirim.”
KKM’nin toplam mevduattaki oranı yüzde 24,19
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık verilerine göre KKM hesaplarında düşüş devam ediyor. 20 Ağustos sonrasında ilk haftada 39 milyar liralık bir düşüş gözlenen KKM hesaplarında takip eden haftalarda düşüş yavaşlamış 29 Eylül haftasında ise 1.2 milyar liraya kadar inmişti. Ancak ekim ayı hızlı başladı. 6 Ekim ile biten haftada KKM hesaplarında azalma 74.56 milyar lira oldu. KKM’nin dolar cinsi büyüklüğü de 117.65 milyar dolara indi. 25 Ağustos haftasında KKM hesaplarının dolar cinsi değeri 127.57 milyar dolar seviyesinde bulunuyordu.
KKM hesaplarının toplam mevduat içindeki oranı da geçen hafta itibariyle yüzde 24,19’a gerileyerek 26 Mayıs haftasındaki seviyelere indi. KKM hariç TL mevduatın toplam mevduattaki oranı yüzde 35,01’e yükselirken haziran başındaki seviyelerini yakaladı. Döviz mevduatının parite etkisinden arındırılmamış olarak toplam mevduattaki oranı da yüzde 40,7’de kaldı.
Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı arttı
Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatındaki gerileme ise geçen hafta da kesintiye uğradı. Merkez Bankası haftalık para ve banka verilerine göre, yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış olarak 551 milyon dolar arttı. Gerçek kişilerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış olarak 570 milyon dolar azalırken, tüzel kişilerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış olarak 1 milyar 120 milyon dolar arttı. Bu veri gerçek kişilerin döviz pozisyonlarını küçülttüğünü, tüzel kişilerin ise borç ödeme ve ithalat gibi nedenlerle büyüttüğünü gösteriyor.
Oyunlar ve Bulmacalar