‘Asrın buluşu’ diye ilan edilen KKM’nin vatandaşa iki yıllık faturası 45 milyar dolar

2021 Aralık ayında dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın ayrılmasıyla körüklenen kur krizini frenlemek için halefi Nureddin Nebati tarafından “asrın buluşu” tanımıyla uygulamaya konan kur korumalı mevduatın (KKM) iki yıllık faturası ağır oldu. KKM ödemelerinin başladığı 2022 Mart ayından 2023 sonuna kadar yaklaşık bir trilyon lira (dönem ortalaması kurlarla yaklaşık 45 milyar dolar) kaynağın hem Hazine ve Maliye Bakanlığı, hem de Merkez Bankası (TCMB) tarafından hak sahiplerine aktarıldığı ortaya çıktı. KKM’nin maliyeti TCMB’nin bilançosunda rekor zarar açıklamasıyla yeniden gündeme geldi. TCMB’nin 818.2 milyar lira olarak açıklanan 2023 yılı zararında KKM payının yüzde 90 olduğu belirtiliyor. CHP Sözcüsü Faik Öztrak’ın eski danışmanı Dr. Osman Berke Duvan X hesabından şu açıklamayı yaptı:

Eldeki veri ve ip uçlarına göre KKM ödemelerinin başladığı 2022 Mart ayından 2023 sonuna kadar yaklaşık 1 trilyon liralık (dönem ortalaması kurlarla yaklaşık 45 milyar dolarlık) kaynağın hem HMB hem de TCMB tarafından hak sahiplerine aktarıldığı anlaşılmaktadır. pic.twitter.com/7D7aeSkQHu

— Dr. Osman Berke DUVAN (@DuvanBerke) April 15, 2024

KKM zararı TCMB’ye devredilmişti

İlk başta dövizden dönüştürülen hesaplar için TCMB, diğer hesaplar için Hazine’den fark karşılanması şeklinde düzenlenen model Temmuz 2023 sonrası ödemelerin tamamının TCMB’ye alınmasıyla sürdürülmüştü. İlk uygulama yılında KKM’nin kur farkları için Hazine 92.5 milyar TL, TCMB ise 89 milyar TL ödeme yaptı. Ortalama dolar kurunun 16.56 TL olduğu 2022’de yaklaşık 10 milyar 960 milyon dolarlık bir ilave ödeme yapıldı. Temmuz 2023 itibarıyla Hazine’den KKM için ödenen tutar 59.6 milyar TL oldu. 2023’te TCMB’nin ne kadar ödeme yaptığı resmi olarak açıklanmadı. Ancak 2023 zararının yüzde 90’ının KKM kaynaklı olduğu biliniyor.

Merkez Bankası 818 milyar lira zararla rekor kırdı

TL bazlı KKM bitti, darısı döviz bazlısının başına