Ak Parti, muhalefetin ekonomi programını eleştirdi ama aslında program çok da yeni bir şey söylemiyor

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Nurettin Canikli, Ziraat Bankası ve Halkbank’ı kuruluş amaçlarına geri döndüreceğini açıklayan muhalefetin ekonomik modelini eleştirdi. Muhalefeti Ziraat Bankası’nı sadece tarımla ve çiftçilerle, Halk Bankası’nı ise esnaf ve küçük ve orta büyüklükte işletmeler (KOBİ) ile sınırlandırmayı planlamakla suçlayan Canikli, “Ziraat Bankası’nın zayıflatılması ve yüzde 75 oranda küçültülmesi halinde yabancı sermayeli bankalar para piyasasına hakim olacaklardır. Bu durumda para piyasalarındaki kurallar tamamen yabancı sermayeli bankalar tarafından belirlenir hale gelmektedir” dedi.

Yaptığı yazılı açıklamada, muhalefet partilerinin mutabakat metnindeki ekonomik programında Ziraat Bankası ve Halk Bankası’nın küçültülmesi ve faaliyet alanının daraltılmasına yer verildiğini belirten Nurettin Canikli, şunları söyledi:

“Mutabakat metninde, kamu bankalarıyla ilgili, ‘Ziraat Bankası’nı çiftçinin, Halk Bankası’nı esnaf ve KOBİ’lerin bankası yapacaklarına yer veriyorlar. Burada hedef, Ziraat Bankası’nın bankacılık faaliyetlerini sadece tarımla ve çiftçilerle sınırlandırmaktır. Bu durumda Ziraat Bankası, tarım dışındaki bir alana ve çiftçilerin dışındaki hiçbir gerçek ve tüzel kişiye kredi ve finansman imkanı sunamayacak, yatırım yapamayacaktır. 2023’ün ocak ayı sonu itibarıyla Ziraat Bankası nakdi kredilerin yüzde 26,4’ünü tarım sektörüne, yüzde 73,6’sını tarım dışı sektörlere kullandırmıştır. Ziraat Bankası, tarımın ve çiftçilerin tüm kredi taleplerini karşılamakta, artan kaynaklarını başta imalat sektörü olmak üzere diğer sektörlere kullandırmaktadır. Benzer bir tablo Halk Bankası için de geçerli. Halk Bankasının nakdi kredilerinin yüzde 46’sı esnaf ve KOBİ’lerce kullanılmakta, yüzde 54’ü ise diğer sektörlerin finansman ihtiyaçları için aktarılmaktadır.”

Sayıştay’ın Ziraat Bankası raporundan Demirören kredisi çıktı: Demirören bütün sermayesini kaybetti, borcunu ödeyemiyor, Ziraat yine de borcu yeniden yapılandırıp faizi düşürdü

Ziraat Bankası’nın web sitesinde ne yazıyor?

Canikli’nin reel sektörün yatırım amaçlı finansman/kredi ihtiyacını düşük faiz oranıyla karşılayan iki devlet bankası olduğuna dikkati çektiği iki bankanın web sitelerinde AK Partili politikacıyı boşa çıkaran ifadeler var. Ziraat Bankası’nın web sitesinde yer alan ifadeler, kuruluş amacından sapan, son yıllarda en büyük kredileri medya kuruluşlarını satın alan Demirören Holding’e ve AVM inşa etmek isteyen şirketlere kullandırıp batıran bankanın faaliyetleri konusunda Canikli’nin değil muhalefet partilerinin haklı olduğunu gösteriyor. Web sitesinde bankanın tarihçesiyle ilgili özetle şu ifadeler yer alıyor:

“Ziraat Bankası, çiftçilere destek vermek amacıyla faaliyet gösteren Menafi Sandıkları’nın işlevlerini üstlenecek modern bir finans kuruluşu olarak 15 Ağustos 1888’de kuruldu. Ardından ekonominin giderek kötüleştiği ve Osmanlı İmparatorluğu’nun toprak kaybettiği 1900’lü yıllarda bu konuda bir adım daha atıldı. İşte o zor günlerde 23 Mart 1916 da Ziraat Bankası için yeni bir yasa çıkartıldı.  Yasanın 1. maddesinde “Ziraat Bankası çiftçilere kolaylık sağlamak ve tarımın gelişmesine yardımcı olmak için kurulmuştur” denilmektedir. Ziraat Bankası bu amaçla tahvil çıkartabilecek, tarım işletmelerine ortak olabilecek, tohumluk, hayvan, tarım aletleri ve benzeri malzemeleri temin edip peşin ya da kredili olarak çiftçilere verebilecek, gereğinde satın aldığı toprakları çiftçilere dağıtabilecektir.”

Ziraat Bankası uzun yıllar kuruluş amacına uygun çalıştı. Çiftçilere tarımsal üretim için gerekli kredi, ilaç ve gübre dağıtımında öncülük etti. Hatta 1920’lerin ortasında sıtma salgınına karşı çiftçi ailelerine kinin bile banka şubelerinden dağıtıldı.

Yani diğer bir ifadeyle muhalefetin ekonomi programındaki ifadeler, Canikli’nin söylediği gibi “Ziraat Bankası’nı küçültmeye yönelik” değil, asli görevlerine döndürmeye yönelik sözler.

Halkbank’ın web sitesi ne diyor?

Canikli’nin muhalefeti eleştirdiği Halkbank’ın kuruluş amacı da politikacının zannettiğinden çok farklı. Halkbank’ın web sitesinde şu satırlar yer alıyor:

“1938 yılında esnaf ve sanatkârları desteklemek ve kalıcı ekonomik kalkınmayı hızlandırmak amacıyla kurulan Halkbank, yükselen Türkiye’nin istikrarla büyüyen, köklü, öncü ve saygın markalarından biri olmuştur.”

Bankalar kuruluş amacından saptırılmış                                                                   

Canikli’nin yazılı açıklamasında verdiği bilgiler, iki bankanın da kuruluş amaçlarından saptığını gösteriyor. Ziraat Bankası Türkiye’de hem çiftçinin hem de esnaf ve KOBİ’lerin finansman zorluğu çektiği 2023’ün ocak ayı sonu itibarıyla nakdi kredilerin yüzde 26,4’ünü tarım sektörüne, yüzde 73,6’sını tarım dışı sektörlere kullandırmış. Halk Bankası’nın nakdi kredilerinin ise yüzde 46’sı esnaf ve KOBİ’lere, yüzde 54’ü de diğer sektörlerin finansman ihtiyaçlarına gitmiş.

Kemer Golf and Country Club’de Ziraat Bankası’nı kurtarma operasyonu