Depremzede aileden “sorumluluk” başvurusu: Depreme önlem almayan Cumhurbaşkanı da sorumlu
Erdoğan, 1,1 trilyonluk ek bütçe için Meclis’e başvurdu: Deprem, EYT faturası ve memura zam ek bütçeyi de rekora götürdü
Deprem harcamaları, EYT faturası ve devlet memurlarına yapılan yüksek oranlı zamlar ödenek ihtiyacını arttırınca ek bütçenin büyüklüğü 1 trilyon 119 milyar 514 milyon 513 bin liraya ulaştı. TBMM'ye gelen ek bütçeyle ilgili görüşmeler salı günü başlayacak.
Ek Bütçe Yasa tasarısı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda 11 Temmuz Salı günü görüşülecek. Türkiye’de devlet bütçesi, depremin, popülist seçim vaatlerinin ve enflasyonun altında ezildi, Cumhuriyet tarihinde ilk defa iki yıl üst üste ek bütçe kanunu teklifi yapıldı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Hükümet 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile Bağlı Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni TBMM Başkanlığı’na sundu.
Teklifin genel gerekçesinde, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile merkezi yönetim bütçe giderleri için 4 trilyon 469 milyar 570 milyon 19 bin lira ödenek tahsis edildiği hatırlatılarak 6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle yapılan harcamalar başta olmak üzere kamu idarelerinin ödenek ihtiyaçlarının karşılanabilmesi amacıyla 1 trilyon 119 milyar 514 milyon 513 bin lira ödeneğin ilgili kamu idare bütçelerine eklenmesinin teklif edildiği belirtildi. Cari bütçenin yaklaşık dörtte birine eşit olan bu miktar Cumhuriyet tarihinin hem oransal hem de rakam olarak en yüksek ek bütçesini oluşturuyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2022 yılında da Meclis’ten ek bütçe istemek zorunda kalmıştı.
TBMM’ye sunulan yasa teklifine göre, 80.5 milyar lira faiz giderlerine, 100.7 milyar lira mal ve hizmet alım giderlerine, 258.9 milyar lira cari transferlere, 483.7 milyar sermaye transferlerine, 67.4 milyar lira sermaye giderlerine, 51.2 milyar lire borç verme giderlerine ve 76.9 milyar lira da yedek ödenek için ayrıldı. Genel bütçe gelirlerindeki artıştan 1 trilyon 150 milyarla en büyük kalem vergi gelirlerinden bekleniyor.
Merkez Bankası eski Başekonomisti ve Bilkent Üniversite Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan da TBMM’ye 1,1 trilyon lira ek bütçe talebi yapıldığını belirterek sosyal medyada mesajında şunları ifade etti:
Hazine nakit açığı Haziran’da milli gelirin %4’üne ulaştı. Bugün meclise 1,1 trilyon lira (milli gelire oranla %4,5) ek bütçe talebi yapıldı, yarısı deprem kaynaklı. Geçmişte bu kadar büyük bir bütçe revizyonu oldu mu emin değilim. Alınan acil tedbirler bu yüzden.
— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) July 7, 2023
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz da bütçe hakkı açısından ek bütçenin kaçınılmaz olduğunu belirterek Twitter mesajında şöyle dedi:
İki gün önce maaş zamlarıyla biraz olsun umutlanmışken, bu sabah artan vergi yüküyle karşılaştık. Mali disiplininden seçim, deprem, kamu/emekli maaş zamları, borç faiz giderleri vb. nedenlerle uzaklaşılması, kamu harcamalarında tasarrufa gidilmemesi 2001 krizindeki gibi bir bütçe…
— Prof.Dr.Binhan Elif Yılmaz (@binhanelif) July 7, 2023
En yüksek ödenek Afet ve Acil Durum Başkanlığı’na
Teklifle en yüksek ek ödenek 482 milyar 829 milyon lira ile Afet ve Acil Durum Başkanlığı’na (AFAD), ikinci en yüksek ek ödenek ise 279 milyar 750 milyon 936 bin lira ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’na verilecek. 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile Bağlı Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 11 Temmuz Salı günü görüşülecek.
EYT’nin faturası 213 milyar TL
Bu arada Bloomberg tarafından görülen etki analizi çalışmasına göre; yeni torba kanun teklifindeki Kur Korumalı Mevduat (KMK) değişikliğiyle Hazine’nin potansiyel 100 milyar TL KKM yükünün TCMB’ye aktarılması bekleniyor.
Etki analizine göre, EYT kapsamında emekli olacaklara ödenecek aylıklar ve ek ödemelerin maliyeti 213 milyar lira olarak öngörülüyor. Analizde 3,7 milyon kamu görevlisine yapılacak 8 bin 77 lira seyyanen artışın 2023 bütçesine maliyeti 177 milyar lira; asgari ücret artışı nedeniyle işverene prim teşviğinin maliyeti 24,9 milyar lira; bayram ikramiyelerinin 2 bin liraya çıkarılmasının maliyeti 21,7 milyar lira olarak hesaplandı. Kurumlar Vergisi artışının bütçeye katkısının 80 milyar lira olması bekleniyor. Aynı etki analizine göre MTV düzenlemesinden beklenen gelir 30 milyar lira düzeyinde.
Gerekçe ne diyor?
Ek bütçe yasasının ek ödenek ihtiyacının depremden zarar gören vatandaşların ihtiyaçlarının karşılanması, hasar gören konutların yeniden inşası, gerekli altyapı hasarlarının onarılması veya yeni altyapının tesis edilmesi, kamu idarelerinin yapı stokunda oluşan zararlarının giderilmesi gibi amaçlarla yapılan harcamalardan kaynaklandığı ifade edilen gerekçesinde, kamu idarelerinin akaryakıt, yakacak alımları, okul öncesi eğitimde yeni başlatılan ücretsiz yemek dağıtımı uygulaması, taşımalı eğitim, ücretsiz ders kitabı, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile özel eğitim okullarında eğitim alan engelli bireylerin destek eğitim giderlerinin de bu kapsamda yer aldığı kaydedildi.
Tarımsal desteklerdeki artış, beslenme ve barınma yardımındaki artışlar, asgari ücret artışına bağlı bireysel emeklilik devlet katkısındaki artış, esnaf, sanatkar ve çiftçilere sağlanan hazine faiz destekli krediler nedeniyle Halk Bankası ve Ziraat Bankası’nın görevlendirme giderlerindeki artışlar, sermaye giderlerindeki artışlar, TMO ve TÜRKŞEKER’in ödenmemiş sermayesinin tamamlanması ve TCDD’nin yatırım nitelikli ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla yapılan giderlerin yer aldığı gerekçede, faiz giderleri ve diğer giderlerdeki artışlardan da ek ödenek ihtiyacı kaynaklandığı kaydedildi.
Oyunlar ve Bulmacalar