Elon Musk’a mahkemeden 55 milyar dolarlık darbe
Elektrikli araç satışlarının şarj altyapısı, sürüş menzili ve içten yanmalı motorlulara göre daha yüksek maliyet nedeniyle beklenenin altında artışı Tesla, Ford ve GM’in yatırımlarını gözden geçirmesine neden oldu.
Küresel ekonomideki durgunluk belirtileri ve yüksek üretim kapasitesi elektrikli araç (EV) üretiminde yatırımların yeniden gözden geçirilmesini zorunlu hale getirdi. ABD’li otomotiv üreticileri, tüketicilerin elektrikli otomobil ve kamyonları beklenenden daha düşük oranlarda satın alması nedeniyle elektrikli araç üretim kapasitelerini artırma planlarını durduruyor.
Ford, General Motors ve Tesla geçtiğimiz haftalarda elektrikli araç üretim kapasitesini artırma konusunda frene bastı. GM, Chevrolet Silverado ve GMC Sierra kamyonetlerinin elektrikli versiyonlarını Michigan’daki fabrikasında gelecek yıl üretme planını 2025 yılına kadar rafa kaldırdı. Tesla CEO’su Elon Musk, Meksika’da bir fabrika açmak için “tam gaz gitmeden önce” makroekonomik koşulları incelediğini söyledi.
Elektrikli araçlar bölümü yılın üçüncü çeyreğinde 1,3 milyar dolar zarar eden Ford, şimdi yaklaşık 12 milyar dolarlık kapasite artırım projesini bekletiyor. Bekletilen projede Mustang Mach-E’nin üretiminin kısmen durdurulması ve Kentucky eyaletinde planlanan iki ortak girişim batarya tesisinden birinin inşaatının ertelenmesi de bunuyor.
Geçen hafta açıklama yapan Ford’ın finanstan sorumlu başkan yardımcısı John Lawler bu hafta yaptığı açıklamada, “Elektrikli araçların büyümediği yönünde bir söylem hakim. Büyüyorlar. Sadece sektörün ve açıkçası bizim beklediğimizden daha yavaş bir hızda büyüyorlar” dedi. Lawler, daha düşük talebin Ford’un yakın vadede belirli alanlarda daha az kapasiteye ihtiyaç duyduğu anlamına geldiğini ve bu nedenle bu yatırımı erteleneceği söyledi.
Elektrikli araç şirketi olarak kurulan Tesla 2030’da yılında yılda 20 milyon araç satmak istediğini söyledi. Bu rakam ise üretimde on kattan fazla bir artış anlamına geliyor. GM 2025 sonuna kadar yılda 1 milyon elektrikli araç satmayı planlarken, Ford 2024 yılı için 600,000’lik bir hedef belirlemişti.
İçten yanmalı araç üretiminden daha az işçi gerektiren elektrikli araç üretimine geçişe ilişkin kaygılar, geçtiğimiz ay Ford, GM ve Stellantis’e karşı greve giden ve bu hafta Ford ile geçici bir anlaşmaya varan United Auto Workers sendikası ile yapılan sözleşme görüşmelerinde öne çıktı.
Cox Automotive veri grubuna göre ABD’de üçüncü çeyrekte 313,000 elektrikli araç satıldı. Cox Automotive’e göre elektrikli araçların geçen yılın üçüncü çeyreğinde toplam satışlarda yüzde 6,1 olan payı bu yılın aynı döneminde 7,9’a ulaştı.
Böyle olmasına rağmen büyüme hızı yavaşlıyor. Elektrikli araçların payı artmasına rağmen büyüme hızı yavaşlıyor. Cox Automotive’in araştırma şirketi Kelley Blue Book’a göre, 2022’nin üçüncü çeyreğinde satışlar yıllık bazda yüzde 75 artmasına karşılık bu yılın üçüncü çeyreğinde artış hızı yüzde 50’ye geriledi.
Elektrikli araçlar bayilerin otoparklarında da daha uzun süre kalıyor. Cox’a göre, bayilerin elektrikli otomobil ve kamyon arzının tamamını satması 88 gün sürüyor. Benzinli araçlar ise 60 günde satılıyor. Elektrikli otomobil ve kamyonlar Ekim 2022’de 39 günde alıcı buluyordu.
Yahoo Finance/Ipsos tarafından yapılan bir ankete göre, ABD’li tüketicilerin yalnızca üçte biri bir sonraki satın alacakları otomobil veya kamyonun elektrikli olacağını söylüyor. En yaygın endişeler şarj altyapısı, sürüş menzili ve içten yanmalı motorlu araçlara göre elektrikli araçların daha yüksek maliyetli olması.
Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in analistlerinden Steve Brown, “Erken benimseyenler benimsemiş gibi görünüyor. Şimdi daha yaygın bir tüketici kitlesine ulaşması gereken bir noktaya kayıyor ve çeşitli nedenlerden dolayı da, ana akım tüketiciler daha tereddütlü gibi görünüyor” dedi.
Fiyatlandırma önemli bir faktör. Joe Biden yönetiminin yerli elektrikli araç üretimini teşvik etmeyi amaçlayan Enflasyonla Mücadele Yasası, 7,500 dolarlık vergi teşviğine uygun elektrikli araç sayısını ABD’de montaj ve bileşen tedariki kriterlerini karşılayan modellerle sınırlandırdı. Vergi teşviğinin amacı araçları daha uygun fiyatlı hale getirmek ve önümüzdeki yıldan itibaren alıcılar teşvikten yararlanmak için yıllık vergi beyannamelerini vermeyi beklemeyecekler. Araçlarını satın aldıkları noktada teşvikten yararlanacaklar.
Kelley Blue Book’a göre elektrikli araçlar genellikle geleneksel motorlu araçlardan daha pahalıydı ancak Tesla’nın bu yılın başlarında yaptığı fiyat indirimleri pazarı hareketlendirdi. Geçen ay yeni bir aracın ortalama satış fiyatı yaklaşık 47,900 dolardı. Elektrikli bir aracın fiyatı bir yıl önceye göre yüzde 22’lik düşüşle ortalama 50.700 dolara indi.
Musk buna rağmen yüksek faiz oranlarının araç sahiplerinin aylık ödemelerini artırdığı için Tesla’nın talebini olumsuz etkilediğini söyledi. Şirket üçüncü çeyrekte Wall Street’in beklediğinden daha az araç sattı.
JD Power’ın veri ve analizden sorumlu başkan yardımcısı Tyson Jominy, şu anda ABD’de satılan 14 vergi teşviğine uygun yaklaşık 50 elektrikli modelin ana akım ya da lüks, otomobil ya da kamyon ayrımı olmaksızın benzer şekilde fiyatlandırıldığını söyledi. Önümüzdeki yıl yaklaşık 30 modelin daha piyasaya çıkması planlanıyor.
“Pazar tüm bu girişleri absorbe edemez” diyen Jominy, “Aynı fiyat noktasında çok az satış için savaşan çok fazla giriş” olduğunu da sözlerine ekledi.
GM İcra Kurulu Başkanı Mary Barra bu hafta yaptığı açıklamada “Elektrikli araç ivmemizin hızını azaltmanın” şirketin fiyatlandırma gücünü sürdürmesine olanak sağlayacağını söyledi.
Ancak Ford’daki yöneticiler, elektrikli araçların fiyatlarındaki primin azalmasını beklediklerini söylediler. Lawler, şu anda elektrikli araçlarda “muazzam” bir fiyat baskısı olduğunu ve “ileriye dönük olarak, EV’lerde gerçekten bir maliyet oyunu” olduğunu söyledi.
Atlas Public Policy danışmanlık şirketinin kurucusu Nick Nigro, yeni teknolojilerin benimsenmesinin plato çizmesinin alışılmadık bir durum olmadığını ve Colorado gibi bazı eyaletlerde herhangi bir yavaşlama olmadığını söyledi. Nigro’ya göre ulusal çapta satışların yavaşlaması pazarın zorlandığının bir göstergesi değil, ancak sektör, muslukları tekrar açmak için daha fazla tüketici talebi görmeleri gerektiğini açıkça ortaya koyuyor. Birçok otomotiv uzmanı da bu görüşü yineleyerek elektrikli araçlara olan talebin hala iyi, ancak arzın daha iyi olduğunu söyledi.