Et fiyatı sözde inecekti, iki günde yüzde 15 zam daha geldi

Avrupa ülkelerinden karkas et ithalatının başlaması ve İstanbul Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği’nin (PERDER) ramazan ayı boyunca fiyatı 190 lirada sabitleme kararı alması da eti ucuzlatmaya yetmedi. Vatandaşlar ramazan ayı başında olmasa da en azından ortasında eti kilosu 150 liradan yemeyi beklerken, karkas et fiyatının artması nedeniyle son 2 günde perakende fiyatlar yeniden artarak 300 liraya dayandı.

Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Başkanı Sencer Solakoğlu, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, et fiyatlarının son 2 günde yüzde 15 zamlandığını belirterek, “Ama bu sefer artış sebebi bambaşka! Bunu bazı büyük etçiler hükümeti ithal izni almak için suni olarak yapıyor” dedi ve ekledi:

“2010 yılında bu ülke aynı filmi izledi. Birkaç ithalatçı 1 ayda servet kazandı. 4 USD’ye aldıkları etleri 8 USD’ye sattılar (kg başına) 10’000 ton getiren 40 milyon dolar kazandı yani. Şu anda Et ve Süt Kurumu (ESK) tek ithal izni olan kurum. Süt fiyatlarının baskılanması ülkedeki hayvan varlığını çok düşürdü. Bu sebeple tam zamanı yine servetlerine servet katmak için kolları sıvayan ithalat lobisi bu fırsatı görüp kendi kendine suni olarak fiyatları artırıyorlar. Gayeleri ‘Et fiyatı çok arttı, buna dur dememiz gerek.’ Ama bu sadece bahaneleri. Ülkemiz üzerine oynanan bu oyunlar üretimi daha da sıkıntıya sokacağından şüpheniz olmasın. Derhal önlem alınması şart.”

Bu biraz uzun olacak ama ülkemiz için önemli! Konu ET ve et fiyatları. Lütfen sonuna kadar okuyun…
Et fiyatları son 2 günde %15 daha arttı ama bu sefer artış sebebi bambaşka! Bunu bazı büyük etçiler hükümeti ithal izni almak için suni olarak yapıyor.

— Sencer Solakoglu (@sencer_s) March 19, 2023

ESK: Kıymayı 140, kuşbaşıyı 150 liradan satacağız

ESK Genel Müdürü Mustafa Kayhan ise dün yaptığı açıklamada aldıkları önlemlerle ramazan ayı öncesinde fiyatları ucuzlatacaklarını savundu. Kayhan, “Kıymanın kilogramı 140 lira, kuşbaşının kilogramı da 150 liradan market raflarında satılacak. Ramazan boyunca piyasaya sunulmak üzere 8 bin 500 ton karkas ve 40 bin baş da kesime hazır büyük baş hayvan alım sözleşmesi imzaladık. Bunlar ramazan ayı boyunca giriş yapacak ve biz bunu piyasaya arz etmek suretiyle piyasada oluşan fiyatları dengeleyeceğiz” dedi.  İstanbul özelinde de tedbirler aldıklarını bildiren Kayhan, “İstanbul’da kasap esnafına 72 bin kilogram, sanayiye 100 bin kilogram ve perakende zincir marketlere de 76 bin kilogram karkas et verdik. Fakat geçen hafta İstanbul PERDER ile bir toplantı yaptık. Kendileriyle taleplerine istinaden yapabileceklerimizi değerlendirdik ve nihayetinde bir karar aldık. İstanbul’da faaliyet gösteren ve kasap reyonu olan market zincirlerine karkas et vereceğiz. Onlar da ramazan ayı boyunca tüketicilerimize kıymayı 190 liradan, kuşbaşı eti de 210 liradan satacaklarını taahhüt ettiler. Bu program bugün itibariyle başlıyor” şeklinde konuştu.

‘Kasapların dayanacak gücü kalmadı’

Türkiye Kasaplar, Besiciler, Et ve Et Ürünleri Federasyonu Ankara Temsilcisi Sebahattin Bulut da et fiyatlarının düşmesini beklerken hafta sonu karkas ete gelen zam nedeniyle şaşkınlık içinde olduklarını belirterek, “Karkas et fiyatı 180 liraya çıktı, şimdi 250 liraya kadar çıkacak diyorlar. Böyle giderse kasaplar dayanamaz” dedi. Geçen hafta federasyon başkanıyla birlikte Tarım ve Hayvanlık Bakan Yardımcısı Nihat Pakdil’le görüştüklerini söyleyen Bulut, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Hiç umurlarında değil. Vatandaşın et yemesini engellediler ramazan ayında. Zaten önümüz kurban bayramı, şimdi kasaplar en az 2 ay yatacak. Yaz geliyor elektrik faturaları iki katı gelecek giderleri katlandı. Düne kadar savunduğum besiciler bugün fırsatçılık yapıyorlar. Ete 2 günde bir zam geliyor. Nerede Tarım Bakanlığı? Kasap esnafı gün geçtikçe eriyor, dayanak gücü kalmadı. Bugün üç beş kilo etimi satıp çocuklarıma ekmek götürebilir miyim endişesi yaşıyorlar, artık müşterilerine fiyatları yansıtmaya utanıyorlar” dedi.

Türkiye’de kişi başına yıllık kırmızı et tüketimi 11,1 kilo

• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2021 rakamlarına göre, Türkiye’de yıllık kırmızı et tüketimi 1.952.000 ton. Bunun yüzde 73’ü dana ve sığır, yüzde 20’si koyun. Geri kalanını keçi ve manda oluşturuyor.
• Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) 2021 yılı verilerine göre Türkiye, kişi başına yıllık ortalama 11,1 kilo tüketimle 38 OECD ülkesi arasında 16’ncı sırada bulunuyor. Kişi başına yıllık 36 kilo tüketimle Arjantin ilk sırayı alırken, onu ABD 26, Brezilya 24,4 kilo ile takip ediyor. Et tüketiminin en olduğu OECD üyesi ise 600 gramla Hindistan. Hindistan’ı izleyen ülke ise 1,3 kilo tüketimle Nijerya.
• Toplam tüketimin yarısı ev dışı tüketim (lokanta, otel, askeri birlik). Yüzde 30’unu ise ev tüketimi oluşturuyor. Yüzde 20 ise şarküterilerde pastırma, sucuk, salam olarak tüketiliyor.
• Ev tüketiminin 16-18 puanlık bölümü kasaplardan alınıyor. 12-14 puanlık bölümü ise marketlerden, zincir marketlerden ve yerel marketlerden sağlanıyor.
• Karkas etin kilo maliyeti ortalama 180-185 lira. Sinir ve kemik gibi parçaları atıp maliyete yüzde 22-23 ekleniyor. Lop etin maliyeti ise 225-230 TL’ye kadar çıkıyor.
• İstanbul, ayda tahmini 35 bin tonla et tüketiminin en fazla olduğu il.