Zamlar yeni terim yarattı: ‘100 gram’ ekonomisi
Et fiyatlarındaki artışın günah keçisi yine aracı ve tüccar oldu
Kırmızı ve beyaz et fiyatlarındaki astronomik artış aracı ve tüccarın tek hedef haline getirilmesine neden oldu. Üretimi artırmaktan bahseden yok. Migros İcra Başkanı Dr. Özgün Tort "Ne kadar çok üretirsen o kadar hızlı düşer fiyatlar" diyor.
Ekonomi
5 Mayıs 2024
Uçuşa geçen kırmızı et fiyatları tavuk etine talebi patlattı. Artan talep tavuk eti fiyatlarında yüksek zamlara neden oldu. Kırmızı ve beyaz et fiyatları artmaya devam ediyor. Birinci sınıf etin kilogram maliyeti 600 TL’yi bulurken tüketici ise kime kez 1,000 TL’ye yaklaşan fiyatlara razı olmak zorunda kalıyor. Et fiyatlarındaki astronomik artış ise tavuk etine talebi adeta patlatırken fiyatların da son beş ayda yaklaşık üçe katlanmasına neden oldu. Ticaret Bakanlığı kanatlı et ihracatına kısıtlama kararı alırken kemiksiz beyaz et fiyatları ise market ve kasaplarda 250 TL’yi aşmış bulunuyor.
Kurban bayramı ve sonrası artan talep nedeniyle önce kırmızı etin ardından da beyaz etin fiyatının daha da yükselmesi bekleniyor. Türkiye’nin büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığı hızla azalıyor. Bu da fiyat artışlarının hız keseceğine ilişkin beklentileri boşa çıkartıyor. Üretici ve kasaplar da fiyat artışları için artan maliyetlerle ve hayvan varlığındaki azalmaya dikkat çekiyor. Ancak fiyatlardaki her artışta hep suçlanan bir kesim de aracılar ve tüccarlar. Her zaman her türlü fiyat artışından bu iki kesimi sorumlu tutan Türkiye ne hikmetse bunun önlemini yıllardır alamıyor.
Üç gemi damızlık geldi, fiyat beş TL düştü
Fiyatlardaki artıştan aracı ve tüccarı sorumlu tutanlardan biri de İstanbul Perakendeci Kasaplar Esnaf Odası Başkanı Aydın Tüfekçi. Tavuk etine son bir yılda yüzde 170 zam geldiğinin altını çizen Tüfekçi Haber Global televizyonuna yaptığı açıklamada “Maliyetler nedeniyle, tavuk üreticileri üretimi kısma kararı alınca fiyatlar da yukarı yönlü artmaya başlamıştı. Kanatlı hayvanda ihracat kısıtlaması fiyatların artmasının önüne geçecektir. Türkiye geçenlerde üç gemi dolusu büyükbaş ve damızlık hayvan geldi. Kırmızı et fiyatlarında beş TL düşüş söz konusu. Asıl sorun üretici ile kasaplar arasındaki aracılar. Fiyatların artmasına aracı ve tüccarlar neden oluyor. Et fiyatlarının normal seyrine dönmesi için küçük aile besiciliğinin desteklenmesi gerekiyor. Türkiye’nin hayvancılıktaki geleceği küçük aile besiciliğine verilecek desteklere bağlıdır” dedi.
En kaliteli etin maliyeti 600 TL
Yaklaşan Kurban Bayramına da dikkat çeken Tüfekçi şunları söyledi:
“Halihazırda karkas dediğimiz kemikli ham etin kilogram fiyatı, 370 ile 410 TL arasında değişiyor. Karkas etin yüzde 25’i kemik payı, yüzde 2’si taze kesim firesi, yüzde 2’si de sinir firesi. Bunun üzerine yüzde 4 kredi kartı kesintisi, kira, stopaj, personel gideri, elektrik ve diğer masrafları koyduğumuzda 1 kilogramlık birinci sınıf etin maliyeti 600 TL’yi buluyor.”
Kurbanlık fiyatları en az yüzde 50 artar
Türkiye Kasaplar Besiciler Et ve Et Ürünleri Esnaf ve Sanatkarları Federasyonu Başkanı Osman Yardımcı da önümüzdeki günlerde işlerde durgunluk nedeniyle fiyatların bir miktar düşebileceğini belirterek “Önümüzdeki günlerde işlerdeki durgunluk ve Kurban Bayramı etkisiyle fiyatlarda bir miktar düşüş görebiliriz. Ancak Kurbanlıkların fiyatı bir önceki yıla kıyasla en az yüzde 50 zamlanır” dedi.
Kırmızı ve beyaz ette sorun nasıl çözülür?
Fiyat artışlarının tüm günahını aracı ve tüccara yüklemek en kolay iş. Ancak ne sorunla başa çıkabilmek için sürekli sonuç vermeyen kısıtlamaları ve ithalatı gündeme getiren devlet, ne de tüketim zincirindeki diğer oyuncular “Biz nerede yanlış yapıyoruz?” sorusunun yanıtını arıyor.
Gıda fiyatlarındaki yüksek oranı artışı ve alınması gereken önlemleri organize perakendenin büyük oyuncularından Migros Grubu İcra Başkanı (CEO) Dr. Özgür Tort ile konuştuk. Dr. Tort konuyla ilgili 10Haber’in sorularını yanıtladı:
Gıda fiyatları nasıl düşecek, ne yapmak gerekir?
İki bacağı var bu işin. En temel bacağı üretim. Ne kadar çok üretirsen o kadar hızlı düşer fiyatlar. Önce süt, et ve tavuktan başlayalım. Bu üçgen kendi kendini besliyor. Süt fiyatında bir istikrarımız olursa, süt fiyatında istikrar ne demek? Sütün üretiminin desteklenmesi demek. Süt üretimini destekledik zaten orada iyi çalışan bir komite var. Bu komite zaten sütün maliyetinin ne olduğunu takip ediyor. Ama süte adil bir fiyat verecek ve süt üreticisi gerçek anlamda para kazanacak.
Adil fiyattan kastınız nedir?
Yani maliyetleri karşılayacağı, yeminin maliyetini, işletme maliyetini karşılayacağı doğru bir süt fiyatı. Bu komitenin doğru fiyatı vermesi gerekiyor. Sütü çözdüğümüz anda dişinin kesilmesi engelleneceği için nesil gelişmesi başlayacak. Nesil gelişmesi bir iki sene süreceği için o bir iki sene içinde besilik hayvanı ithal edeceğiz. Yalnızca besilik dana ithal edeceğiz. Yani canlı küçük besilik dana. O iki üç seneyi öyle kurtaracağız. O üç sene zarfında besi geldikçe besi fiyatları kendi kontrolünde düşecek. Çünkü o onu besliyor. Orası dengelendiği zaman tavuğun fiyatı dengelenecek. Çünkü et fiyatı çok arttığı için şu anda tavuğa çok büyük talep kayması var ve arz da artmadığı fiyatı hızla yükseliyor. Onun maliyet kaynaklarında ciddi bir artış yok şu anda. Artış arz yetersizliğinden oluyor.
Oyunlar ve Bulmacalar