Köksal: Finansal okur yazar olmayan Borsada asla kazanamaz

Finansal Okuryazarlık Derneği (FODER) Danışma Kurulu Üyesi ve T-Gate Yönetim Kurulu Üyesi Attila Köksal Türkiye’de yıllardır finansal okuryazarlık eğitimi vermelerine rağmen, bunun insanların yatırımlar konusundaki davranış biçimlerine yansımadığını tespit ettiklerini belirtti.

Yatırımda davranış biçimlerinin kontrol edilmesinin çok önemli olduğuna değinen Köksal “Finansal okur yazarlık eğitimlerinin zaman içinde davranış biçimlerine yansımadığını gördük. Ne yapmak lazım bunun için tabii ki finansal okur yazarlık eğitimleri vermek lazım fakat vatandaşları sürekli davranışsal müdahalelerle yönlendirmek, tabiri caizse hafif dürtmek gerekir. Onları doğru yola sevk edecek hatırlatmalar yapmak lazım. Dijital olarak bunun için yeterli imkanlar ve kabiliyetler var” dedi.

Borsada manipülasyon yapan gruplar var

Oksijen TV’de Güzem Yılmaz Ertem’in sorularını yanıtlayan Köksal’a göre borsada manipülasyon yapan gruplar var. Bu grupların davranış bilimlerini hatmettiklerini belirten Köksal şunları söyledi:

“Değme akademisyenden, değme profesörlerden çok daha iyiler. İnsanları nasıl etkileyeceklerini, onları nasıl yanılgıya sürükleyeceklerini biliyorlar. Mesela SASA çok iyi yönetilen ve gayet başarılı bir şirket. Değerlemesi 500 milyon dolardan 22 milyar dolara kadar çıktı. Trene herkes bindi. 22 milyar dolar Koç Holding ve Sabancı Holding çarpı 2 demek. Burada bir yanlışlık var. Siz sosyal etkileşim içinde ‘Burada bir fırsat var. Bu fırsatı kaçırmayalım’ diyorsunuz. Sonra yankı odaları başlıyor. Gruplar vs. millet birbirini galeyana getiriyor.

Kazanmaları imkansız

Bizim ne yapıp edip vatandaşları düzenli birikim yapar, düzenli yatırım yapar hale getirmemiz lazım. Tabi ‘yatırım yapın’ demek kolay. Türkiye’de birçok aile yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Ama yine de çok küçük rakamlarla bile birikim yapmayı özendirmemiz gerekir. ‘Gel vatandaş bak borsada fırsat var. Burada kazanırsın’ falan. Asla kazanamazlar. Bu işleri bilmeyen bir vatandaş gelecek borsaya hisse senedi alacak, temel analizi öğrenecek, teknik analizi öğrenecek, kazanması imkansız. Parasını kaybeder gider. Biz bu vatandaşa gel kardeşim ayda 100-200 biriktir bunları fonlarla değerlendir, kumbaraya atar gibi at ve hiç bakma, alım satım da yapma dersek birikimleri değerlenir.”

Döviz lobisi biziz, vatandaşlar

Türkiye’de yastık altındaki 600-700 milyar dolarlık döviz ve altın birikiminin  Türkiye ekonomisine hiçbir katkısının bulunmadığını ifade eden Attila Köksal sözlerini şöyle sürdürdü:

“Türk hane halkı birikimlerinin üçte birini TL’ye,  üçte birini dövize, yüzde 10-15’lik bölümünü altına ve  yüzde 5 civarındaki kısmını da fonlara yatırım yaparak kullanıyor. Bu yaklaşık 350-400 milyar dolar arası bir rakam. Yani finansal sistem içindeki miktar. Bu nasıl bir portföy? Bir kere kısa vadeli. KKM çıktıktan sonra TL mevduatın büyük kısmı dövize dönüştürüldü. Bu kez sistemdeki birikimin neredeyse 3/4’ü döviz oldu. Dolayısıyla biz Türkiye’ye yatırım yapmıyoruz. Vatandaşın portföyüyle ülke ekonomisi arasında çıkar çatışması var. Siyasetçi diyor ya, ‘Döviz lobisi var’… O dediği hepimiziz. Ülke olarak dövize yatırım yapmışız. Dolayısıyla dövizin yukarı gitmesini istiyoruz.

Bu paranın vatandaşa da faydası yok

Yastık altında 5-7 bin ton arası altın olduğu söyleniyor. Yastık altında 150-250 milyar dolar arasında büyüklüğünü bilmediğimiz bir servet yatıyor. Sistemde 350-400 milyar dolar var, yastık altında da bunun yarısından fazla para var ama bunun ülke ekonomisine hiçbir faydası yok. Kaldı ki vatandaşa da faydası yok. Yastık altındaki döviz yıllardır enflasyona karşı kaybettiriyor.”