TÜSİAD eleştirdi… Özilhan: Yapısal sorunlar erteleniyor, vakit kaybediyoruz

Türk Sanayici ve İş insanları Derneği (TÜSİAD) olağan Genel Kurulu yapıldı. Genel Kurul toplantının açılış konuşmasını TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkanı sıfatıyla son kez kürsüye gelen Tuncay Özilhan yaptı. Özilhan başkanlığı YİK’te halen başkan yardımcısı olarak görev alan Ömer Aras’a bıraktı. TÜSİAD Genel Kurul toplantısında TÜSİAD Onursal Başkanlığı’na Tuncay Özilhan, TÜSİAD Başkanlığı’na ise yeniden Orhan Turan seçildi. Toplantının açılış konuşmasında son dokuz yılı değerlendiren Özilhan “Yüksek enflasyon, istikrarsızlık, düşük katma değerli üretim, orta gelir tuzağı, yeşil ekonomiye uyum ihtiyacı ve orta gelir tuzağı önemli başlıklar olarak duruyor” dedi. Yapısal sorunların ertelendiğini belirten Özilhan sorunları  kesin ve kalıcı olarak çözmek yerine sadece palyatif çözümlerin vakit kaybına yol açtığını, yapısal sorunların ertelendiğini belirtti.

TÜSİAD sanayinin röntgenini çekti: Rekabet için etkin bir politikaya ihtiyaç var

Hâlâ gelir adaletsizliğiyle mücadele ediliyor

Üretim artışı sağlanmadan makro ekonomik sorunlarda kalıcı iyileşmenin mümkün olmadığının altını çizen Özilhan refahın adil dağıtılmasına dikkat çekti. Yüksek enflasyon ve refah üretmeyen büyümenin geçim sıkıntısı getirdiğinin altını çizen Özilhan yüksek enflasyon ve refah üretmeyen büyümenin geçim sıkıntısı getirdiğinin altını çizerek yıllardır aynı sorunları yaşayan ülkenin 2024 yılında hâlâ gelir adaletsizliğiyle mücadele ettiğini dile getirdi.

Yaraları hâlâ saramadık

“Mülteci sayısı 2015 yılında 16 milyondan 2023 yılında 30 milyona ulaştı” diyen Özilhan şunları söyledi: “Türkiye tüm dünyada İran ile birlikte en fazla göçmene ev sahipliği yapan ülke oldu. Bu tür olumsuz tabloya dünyanın hemen her yerinde tepkiler geldi. Toplumsal olaylar tırmandı. Türkiye’nin batı ve doğu arasında bir köprü olduğuna ve Avrupa Birliği üyelik sürecinin önemine işaret ettim. Küresel riskler, bölgesel tehditler, ekonomik çıkarlar dikkate alındığında Avrupa Birliği Türkiye için vazgeçilmez öneme sahip. 2024 yılında Türkiye hala terörle mücadeleye devam ediyor. Göreve geldiğimde 1999 Gölcük depreminin üzerinden dokuz yıl geçmişti. Geçen sene yaşadığımız depremin yaralarını hala tam olarak saramadık.”

Kişi başı gelir düştü

Özilhan 2015 yılında enflasyonun yüzde 9, kişi başı gelirin 11 bin dolar, cari açığın gayri safi yurt içi hasılaya oranının yüzde 3 olduğunu hatırlattı ve son verilere göre enflasyonun yüzde 65, kişi başı gelirin 10 bin 659 dolar, cari açığın gayri safi yurt içi hasılaya oranının da yüzde 3,6 olduğunu söyledi. Türkiye ekonomisinin dünya ekonomisindeki payının yüzde 1,15, küresel mal ve hizmet ihracatındaki payının ise yüzde 4,1 olduğunu belirten Özilhan “Üretim artışı sağlamadan makro ekonomik sorunlarda kalıcı bir iyileşme mümkün değildir. Küresel konjonktür durumu daha da önemli hale getirdi” dedi.

Yapısal sorunlar ertelenmemeli

Refahı artırmak için istihdamı artırmak gerektiğini söyleyen Özilhan “2015 yılında işsizlik 10,3’tü geçen yılın kasım ayında yüzde 9 oldu. 2024 yılında Türkiye hala vatandaşlarına iyi işler oluşturma mücadelesine devam ediyor. İşsizlik sorunu yaşarken bir de nitelikli insan kaynağı sorunu yaşıyoruz” diye konuştu. Özilhan konjonktür ne kadar elverişsiz olursa olsun, geleceği kaybetmemek için uzun vadeli düşünmek ve yapısal sorunları ertelemeden çözmek gerektiğini söyledi.

Turan’dan seçim uyarısı

TÜSİAD Başkanı Orhan Turan ise TÜSİAD olarak zorlu bir dönemde görev yaptıklarını söyleyerek “Ortak akılla yan yana durarak, birbirimizden güç alarak ve birbirimize destek vererek doğru bildiklerimizi bu dönemde de söylemeye devam edeceğiz. Atatürk’ün çizdiği yolda, ülkemizin çağdaş uygarlık yolunda ilerlemesini sağlayacağını düşündüğümüz tüm konuları, toplumumuzun en geniş kesimleriyle paylaşmaya özen gösterdik” dedi. 6 Şubat depremlerine ve Marmara Bölgesi’nde beklenen depreme değinen Turan “​​​​​​​TÜSİAD olarak ayrıca, Deprem Görev Gücümüz ile beklenen Marmara depremi karşısında, özel sektörün hazırlıklı olması için çeşitli çalışmalar yapıyoruz. Afet yönetimi çok ciddi bir planlama, hazırlık ve koordinasyon gerektiriyor. Geçen sene yaşadığımız yıkıcı deprem bu gerçeği en acı biçimde öğretti. Kurumlarımızı ve kurallarımızı güçlendirip, kentlerimizi depreme dirençli hale getirmeliyiz. Bu konularda vakit kaybetmenin vebalini alamayız” diye konuştu.

Rasyonel politikalara bağlı kalınmalı

Ülke gündeminin önemli başlıklarından birinin de yerel seçimler olduğunu belirten Turan “Umuyorum ki önümüzdeki yerel seçimler genel seçim mantığında ilerlemek yerine kentlerdeki yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yönelik somut projeleri tartışacağımız bir zemin oluştursun. Tüm siyasi partilerimizden örneğin akıllı kent projelerini, teknolojiyi kent yaşamına nasıl entegre edeceklerini duymak isteriz. Yerel yönetimler demokrasinin aşağıdan yukarıya inşa edilmesinde büyük rol sahibi. Yerindenlik ilkesi merkezi yönetimle yerel yönetimler arasındaki yetki ve görevlerin paylaşımının düzenlenmesi açısından kilit bir kavram. Yurttaş tercihinin dikkate alınması ve yetki ve sorumluluğun halka en yakın birimler tarafından yerine getirilmesi, hizmetlerin etkinliği açısından önem taşır” dedi. Turan, ekonomik iyileşme için rasyonel politika çerçevelerine bağlı kalmaya devam edilmesi gerektiğini, enflasyonla mücadelede para politikasının sosyal politikalar ve maliye politikası ile de desteklemesini önemsediklerini ifade ederek bu sürecin sadece enflasyonun düşürülmesi açısından değil aynı zamanda özellikle sabit gelirliler üzerindeki olumsuz etkileri açısından da son derece önemli olduğunu belirtti.

Kayıtdışı ile mücadele güçlendirilmeli

Orhan Turan ekonominin rekabetçiliğini artırmak için kayıt dışı ile mücadelenin daha da güçlendirilmesi gerektiğini belirterek şunları söyledi: “Vergisini kuruşuna kadar doğru ödeyen, her türlü mevzuata harfiyen uyan işletmeler kayıt dışı çalışan işletmelerin karşısında rekabette zorlanıyor. Kayıt dışı ekonomi kayıtlı kesimin vergi yükünün ağırlaşmasına yol açıyor. Üstelik kayıt dışı ekonomi, çevre kirliliği, halk sağlığı, çalışanların sosyal güvenlik hakları, iş sağlığı ve güvenliği, hatta suç ekonomisi gibi, bir dizi negatif unsur ile de iç içe geçer. Bu nedenle kayıtlı ekonomiye geçişin özendirilmesini çok önemsiyoruz.”

Şahsi ikbal yerine ülkenin geleceği için rekabet edilmeli

Türkiye’nin son bir yılı birçok acıyla geçirdiğine dikkati çeken Turan sözlerini şöyle tamamladı: “Şehitlerimizin acısı hala yüreğimizde. Kahramanmaraş depremlerinde 50 binden fazla vatandaşımız hayatını kaybetti. Filistin’de ölen çocukların sayısı 11 bini aştı. 2024’te acılarımızı dindirebilmeyi temenni ediyorum. Ülkemizin karşı karşıya olduğu tüm güçlükleri aşabileceğimiz konusunda kafamda hiçbir şüphe yok. Yetişmiş insan potansiyelimiz, bilim insanlarımız, her alandan uzmanlarımız, yetkin sivil toplumumuz, yüreği ülkesi için çarpan 85 milyon vatandaşımız var. Her türlü ekonomik ve siyasi sorunu nasıl olsa bir şekilde çözebiliriz. Ama yiten giden canları yerine getiremeyiz. Katledilen doğayı, bozulan ekolojik sistemi geri döndüremeyiz. Fırsat eşitliği sağlayamadığımız gençlerimize iyi bir gelecek sunamayız. Vakit geçirmeden ülkemizin geleceği için yaşamsal olan konulara odaklanalım, kayıkçı kavgasını bir kenara bırakalım. Kısa vadeli kısır çekişmelere rağbet etmeyelim. Şahsi ikbal peşinde koşmak yerine ülkenin geleceği için rekabet edelim.”

Bu sistemde cemaat ve tarikatlara yer olmaması gerekir

Orhan Turan, bilimin ve çağdaş eğitimin önemini hatırlattı. Turan, “Çağı yakalamamızı sağlayacak olan eğitim sistemi ezberci değil, eleştirel ve yaratıcı düşünceyi öncelemekten geçer. Bu sistemde cemaat ve tarikatlara da siyasetle ilişkilendirilen yapılara da yer olmaması gerekir” dedi. Turan “Çağı yakalamamızı sağlayacak olan eğitim sistemi ezberci değil, eleştirel ve yaratıcı düşünceyi öncelemekten geçer. Bilimin yol göstericiliğine sıkı sıkı sarılmalıyız. Bu sistemde cemaat ve tarikatlara da siyasetle ilişkilendirilen yapılara da yer olmaması gerekir. Unutmayalım ki geleceğimizi üzerine inşa edeceğimiz en önemli sütunlarından biri insan. Belki de en önemlisi. Bu temeli tahkim etmeliyiz” dedi.

Üyelik girişi ücretine ve aidata enflasyon kadar zam

Genel kurulda 2024 bütçesi de onaylandı. 2023 yılında 161 milyon 758 bin TL olan gelirler 2024 yılı için 234 milyon 125 bin TL öngörüldü. 2023 yılında 175 bin TL olan yıllık üyelik aidatı enflasyon oranında artırıldı ve 290 bin TL’ye çıkarıldı. 350 bin TL olan yeni üyelik ücreti de aynı oranda artışla 580 bin TL yapıldı. Geçen yıl 129 milyon 147 bin TL olan aidat gelirlerinin bu yıl 215 bin 281 TL olması öngörüldü. Geçen yıl 72 milyon 342 bin TL olarak gerçekleşen personel giderleri ise bu yılki bütçede 113 milyon 317 bin TL olarak planlandı.

TÜSİAD ’da kim gitti kim geldi?

TÜSİAD Yönetim Kurulu’ndan Murat Özyeğin, Mehmet Tara, Elvan Ünlütürk ve Ebru Dicle ayrıldı. Yeni yönetim kurulu şu isimlerden oluştu:

Orhan Turan (Başkan)
Serpil Veral (Başkan Yardımcısı)
B. Can Yücaoğlu (Başkan Yardımcısı)
Ozan Diren (Başkan Yardımcısı)
Cevdet Alemdar
İzel Levi Coşkun
Fatih Kemal Ebiçlioğlu
Perihan İnci
Ömer Mert
Çağatay Özdoğru
İzzet Özilhan
Yılmaz Yılmaz

Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan’ın dokuz yıl başkanlıktan sonra görevi bıraktığı Yüksek İstişare Konseyi ise şu isimlerden oluştu:

Ömer Aras (Başkan)
Ömer M. Koç (Başkan Yardımcısı)
Arzuhan Doğan Yalçındağ (Başkan Yardımcısı)
N. Ümit Boyner (Başkan Yardımcısı)
Zekeriya Yıldırım (Başkan Yardımcısı)
Tayfun Bayazıt (Sekreter)
Agah Uğur (Sekreter)

Şimşek, TÜSİAD’a ‘Hızlı sonuç verecek yöntemler bulunmuyor’ demiş