Rus petrolü Türkiye’ye 2 milyar dolar kazandırdı

Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Batı ülkeleri Rusya’ya yaptırım uygularken Türkiye en büyük petrol ithalatçılarından biri haline geldi. Rusya’dan ham petrol ithalatı kasım ayında tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Reuters bu sayede Türkiye’nin 2023 yılında enerji faturalarında 2 milyar dolar tasarruf ettiğini yazdı.
Reuters’ın LSEG verilerine ve şirketlerin tahminlerine dayanarak yaptığı hesaplamaya göre, Türkiye ve Türk şirketleri indirimli Rus petrolü ve rafine ürün ithalatını artırarak 2023 enerji faturalarında yaklaşık iki milyar dolar tasarruf sağladı ve Ankara, Batı’nın yaptırımlarına rağmen komşusundan daha fazla alım yapmak istiyor.

Putin, Rus petrolüne tavan fiyat uygulayanlara petrol satışını yasakladı

Çin ve Hindistan’dan daha şanslı

Türkiye Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından Avrupa ülkelerinin Rus petrol ve doğalgaz ithalatının çoğunu durdurmasından sonra Batı yarımkürede Rus enerjisinin en büyük ithalatçısı haline geldi. Çin ve Hindistan Rusya’dan Türkiye’den daha büyük miktarda ithalat yaptı ancak Ankara’nın Rus limanlarına yakınlığı daha ucuz navlun sayesinde diğer alıcılardan daha fazla tasarruf ettiği anlamına geliyor.

Tüm zamanların en yüksek seviyesi

LSEG verilerine ve Reuters hesaplamalarına göre Rusya’nın Türkiye’ye ham petrol sevkiyatı Kasım 2023’te tüm zamanların en yüksek seviyesi olan günlük 400 bin varile (bpd) yükseldi ve geçen ay Rusya’nın toplam deniz yoluyla petrol ihracatının yaklaşık yüzde 14’ünü oluşturdu.
Ticaret kaynakları özel Rus petrol üreticisi Lukoil’in Azeri şirketi Socar ile Socar’ın Türk STAR rafinerisinde günde 200 bin varile kadar petrol rafine etmek için anlaşma imzalamasının ardından Türkiye’ye tedarikin önümüzdeki aylarda daha da artmasının beklendiğini söylüyor. Artan ham petrol arzına ek olarak Türkiye’nin Rus dizel, kalorifer yakıtı, jet ve deniz yakıtı ithalatı Ocak-Kasım 2023 döneminde yüzde 200 artarak günde yaklaşık 0,29 milyon varile ulaştı.

Varil başına 3,3-20 dolar daha az ödüyor

LSEG verilerine ve şirketlere göre Rusya ocak-kasım döneminde Türkiye’ye 8,6 milyon tonu ultra düşük kükürtlü dizel (ULSD 10ppm) olmak üzere 13 milyon ton distilat tedarik ederken bu rakam 2022’nin aynı döneminde 3,2 milyon tonu ULSD olmak üzere 4,3 milyon ton distilattı. Tüccarlara göre Türkiye bu yıl Akdeniz’deki benzer kalitelerin fiyatlarına kıyasla Rus dizelinin tonu için 25 ila 150 dolar (varil başına 3,3-20 dolar) daha az ödüyor. Ham petrolde ise varil başına 5-20 dolar arasında indirim yapıldı.

Ucuz ithalat ticaret açığını azalttı

Daha ucuz enerji ithalatı Ankara’nın ticaret açığını azaltmasına ve bu yıl şimdiye kadar yüzde 30 değer kaybeden para birimi üzerindeki baskıyı azaltmasına yardımcı oldu. LSEG verilerine göre Türkiye aynı dönemde dizel ihracatını da yüzde 120 artırarak ocak-kasım döneminde 2,75 milyon tondan 6,03 milyon tona yükseltti.

Türkiye yalnız değil

Rus petrolü alımında büyük tasarruf sağlayan tek ülke Türkiye değil. Moskova’ya yönelik yaptırımlara katılmayı reddeden Hindistan da bu yıl Rus petrolü ithalatını yüzde 77 oranında artırdı. Hükümet verilerine dayanan hesaplamalara göre 2023’ün ilk dokuz ayında Rus petrol ithalatından yaklaşık 2,7 milyar dolar tasarruf etti. Ancak Hindistan 1,7 milyon varil/gün ile çok daha büyük miktarlarda Rus petrolü ithal ettiğinden Türkiye’nin varil başına tasarrufu çok daha yüksek oldu.

Türkiye’deki rafineriler Akdeniz’in en kârlı tesisleri oldu

Şirketler Rus petrolü taşıyan bir tankerin Türkiye’ye altı milyon dolara, Hindistan’a ise dokuz milyon dolara getirildiğini göz önünde tutup navlun fiyatlarında tasarruf yapılabileceğini söyledi. Kpler’in analisti Viktor Katona Türkiye’deki rafinerilerin Şubat 2022’de Rusya’ya uygulanan yaptırımlardan bu yana Akdeniz’de en kârlı tesisler arasında yer aldığını söyledi.

Avrupa Birliği, Rus petrolüne fiyat sınırında anlaştı: 60 dolar