Türkiye’nin ‘süt sorunu’ bir türlü çözülemiyor, üretici ineğini kesime göndermemek için zor direniyor

Marketten litresini 40-45 liraya satın aldığınız inek sütünü üreticilerin 13 liraya satmak zorunda kaldığını biliyor musunuz? Ulusal Süt Konseyi tarafından 1 Mayıs itibarıyla çiğ süt tavsiye fiyatı kiloda 14,65 lira olarak açıklandığı halde birçok sanayici arz fazlası olduğu ve maliyetlerinin arttığı gerekçesiyle süt üreticilerinden ortalama 13,05 liradan süt almaya başladı. Fiyat soğutucusu olan üreticiler için 13,40 liraya çıkarken, bazı üreticilerde 12,80 liraya kadar düştüğü belirtiliyor. Kazandığı parayla üretim maliyetlerini karşılamakta zorlanan birçok üretici ineklerini kesime göndermek zorunda kalıyor.

Kütahya’nın Gediz ilçesinde 70 ineğiyle 20 yıldır süt üretimi yapan Osman Nuri Öztürk de mağdurlardan. Öztürk, son olarak ürettiği sütü soğutucusu olduğu için litresi 13,40 liraya vermek zorunda kaldığını belirterek, bu fiyatla masraflarını bile karşılayamadığından yakınıyor.

20 yıldır Gediz’de süt üreticiliği yapan Osman Nuri Öztürk, 70 ineğinin yem masraflarını karşılayamaz hale gelmiş.

Bankadan 250 bin lira kredi aldığını, bunu 400 bin lira olarak geri ödeyeceğini söyleyen Öztürk, aylık yem masrafının 91 bin lira, pancar küspesinin ise 42 bin lira olduğunu, mazotun litresine 40-45 lira ödediğini, süt sağmak için harcanan elektrik ve veteriner masrafları da eklendiğinde giderlerini karşılayamaz hale geldiğini anlatıyor. Hayvanlarının günde 20 tane saman ve kuru ot balyası tükettiğini belirten Öztürk, günlük maliyetin 1,200 liraya ulaştığını, buna 3 çuval da yem eklemek gerektiğini söylüyor.

20 yıldır Gediz’de süt üretimi yapan Osman Nuri Öztürk, kazandığı parayla maliyetleri karşılayamaz hale gelmiş.

Nisan ayında yem maliyeti 75 bin lira olduğu için biraz para kazandığını ancak mayısta zam geldiği için maliyetin 91 bin liraya çıktığını söyleyen Öztürk, “Şu anda mevsim itibarıyla aylık süt üretimimiz 16 tona çıktığı halde kazancım maliyetlere yetmiyor. Litre başına 50 kuruş destek falan da ödenmiyor. 3 ayda destek diye aldığım para sadece 6-7 bin lira” diyor.

Osman Nuri Öztürk, soğutma sistemi olduğu için sütün litresini 13,40’tan vermiş. Soğutucusu olmayan üreticilerin sütüne ödenen para 12,80 liraya kadar düşüyor.

“Yeni bir et ve süt krizi kapıda mı?”

Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, Anadolu’nun birçok yerinde hâlâ özellikle küçük üreticilerin sütünü bırakın 14,65 TL olarak açıklanan fiyata, 13,50 TL’ye dahi satamadığını ve zarar ettiğini belirterek, “Hatta birçok bölgede çiftçilerimizden gelen bilgiye göre bayramda süt almak istemeyen, fiyatları daha da geriye çeken, vadeleri uzatan ve süt bırakan sanayiciler de var. Buna rağmen market fiyatlarına baktığımızda yağı alınmış 1 litre kutu sütü 25 TL’den aşağı göremiyoruz o halde sanayici kazanıyor, market kazanıyor, aracı süt toplayanlar kazanıyor, peki çiftçi nasıl üretecek? Bu maliyetlerle üretime nasıl devam edecek?” dedi.
Şu anda sanayicilerin de süt fazlası ve stoktaki artıştan bahsettiğini vurgulayan Doğru, “Eğer bu iddia da doğruysa, nasıl ki et fiyatları yükseldiğinde ithalatla müdahale eden bir Et Süt Kurumu var, o halde süt fiyatları düştüğünde de üreticiyi koruyacak önlemler alması lazım. Gerekirse süt tozu yapımı için çiğ süt alıp stoklamak veya süt ve süt ürünü ihracatına kullanılan çiğ süt miktarı kadar ton başına 750 dolar gibi bir destek vererek ihracatın önünü açmak ve piyasayı canlandırmak lazım. Yoksa bu gidişat yakında yeni bir et ve süt krizinin habercisi” diye konuştu.

‘Arz arttı, sanayicinin ihracat avantajı da yok’

Ulusal Süt Konseyi Genel Sekreteri Selçuk Akkaya, üretim maliyetlerine göre belirledikleri çiğ süt alım fiyatının tavsiye fiyatı olduğunu belirterek, “Fiyatı biz belirlemiyoruz. Sütün niteliğine ve yağ oranına göre bazı çiftliklere litrede ödenen para 18 liraya kadar çıkıyor, bazılarında da belirlenen tavsiye fiyattan satılıyor” diyor. Mevsim itibarıyla süt üretiminde arzın arttığına dikkat çeken Akkaya, ihracat avantajı olmayan sanayicilerin süt tozu fiyatı düşük olduğu için ihracat yapamadığını, bunun da arz-talep dengesini bozduğunu söylüyor. Yemin üretim maliyetinin yüzde 60-65’ini oluşturduğunu söyleyen Akkaya, yem açığı sorununun çözülmesi gerektiğini vurguluyor.

1 litre sütün maliyeti 12,41 lira

Ulusal Süt Konseyi’nin yaptığı hesaplamaya göre, 1 litre sütün maliyeti mayıs ayı itibarıyla 12,41 TL’yi buluyor. 10,81 TL ile karma yem maliyette en büyük kalemi oluştururken, onu 8,70 TL ile yonca, 2,46 TL ile saman, 2,55 TL ile de mısır silajı izliyor.

Türkiye’de süt krizi: Üretimden tüketime karmaşık dinamikler

Süt fiyatlarına zam geldi: Litresi 14,65 lira oldu

Hayvanlar kesime gidince kırmızı et üretimi arttı, çiğ süt üretimi azaldı