Trump döneminde ‘çip savaşları’nın daha da şiddetlenmesi bekleniyor

Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın ABD’de seçimleri kazanarak yeniden iktidara gelmesiyle ABD’nin teknoloji alanında yapacağı hamleler dünyada önde gelen medya kuruluşları tarafından yeniden tartışılmaya başladı. Trump’ın, görevi devralmasının ardından ABD çip endüstrisini çalmakla suçladığı Tayvan’dan gelen çiplere gümrük vergisi uygulaması bekleniyor.

Trump’ın ilk başkanlık döneminde, ABD’nin, dış ticaret açığını kapatmak için Mart 2018’de Çin’den ithal edilen güneş panelleri ve alüminyuma uygulanan gümrük vergilerini artırması ile başlayan ABD-Çin ticaret savaşı, kısa bir süre sonra Çin’in önemli teknoloji devlerinden Huawei’ye getirilen kısıtlamaların ardından adeta teknoloji savaşlarına evrilmişti.

Çin’e gelişmiş çip üretimi için ekipman gönderilmesini yasaklamıştı

Huawei ile başlayan teknoloji ürünleri çekişmesi, daha sonra yine Trump’ın ilk döneminde uygulanan çip kısıtlamaları ile devam etti. Trump ilk başkanlık döneminde ABD’li şirketlerin Çin’e gelişmiş çip üretimi için ekipman göndermesini kısıtlamış ve birçok Çinli şirkete yasaklar getirmişti.

İki ülke arasında özellikle çip konusunda yaşanan çekişmeler ABD Başkanı Joe Biden döneminde de devam etti. ABD Kongresi’nden geçen “Çip ve Bilim Yasası”, yerli çip üretimini teşvik etmek amacıyla teşvik çağrısında bulunmuştu. Biden tarafından 2022’de imzalanan yasa, yarı iletken sektörünü desteklemek için 52 milyar dolarlık doğrudan finansman sağlıyor.

Çip Yasası olarak da anılan yasanın yürürlüğe girmesinin ardından Tayvanlı dünyanın en büyük ve en gelişmiş yarı iletken üreticilerinden Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), ABD Ticaret Bakanlığı’ndan alması beklenen 7 milyar dolar fon ile Arizona’da bir çip üretim merkezi açacağını duyurmuştu.

Nvidia ve TSMC çiplerin yüzde 90’ını üretiyor

Öte yandan çip üretiminin büyük bölümü Doğu Asya’da gerçekleşiyor. Tayvan, Güney Kore ve Japonya çip üretimi konusunda ön plana çıkıyor. Ancak çipin üretiminde kullanılan ve stratejik öneme sahip olan galyum ve germanyumun en büyük üretici ise Çin olarak ön plana çıkıyor. Avrupa endüstri derneği Critical Raw Materials Alliance’a (CRMA) göre dünya çapındaki germanyumun yaklaşık yüzde 60’ını Çin üretiyor.

CNBC’de yer alan habere göre ise dünyada ileri seviyede gelişmiş çiplerin yüzde 90’ı Tayvanlı TSMC tarafından üretiliyor. Şirketin müşterileri arasında ABD’li Nvidia ve Apple gibi şirketler de bulunuyor.

‘Tayvan Amerikan çip endüstrimizi çalıyor’

Trump’ın yeniden iktidara gelmesi ile çip konusunda atacağı adımlar da yeniden merak konusu oluyor. Ekim ayında The Joe Rogan Experience podcast programına konuk olan Trump, Tayvan’ı ABD çip endüstrisini çalmakla suçlamıştı.

Trump, ABD’nin Çip Yasası’nı da eleştirerek, başkan seçilirse Tayvan’dan gelen çiplere gümrük vergisi uygulayacağını söylemişti. Trump programda yaptığı açıklamada, “Bu çip anlaşması o kadar kötü ki zengin şirketlerin burada çip fabrikası kurmaları için milyarlarca dolar veriyoruz ama onlar yine de bize bu iyi şirketleri vermeyecekler” ifadesini kullanmıştı.

Trilyon dolarlık şirketler kulübünün 10’uncu üyesi Tayvanlı TSMC oldu

Tayvan gerilimi çip sektörüne bir günde yarım trilyon dolar kaybettirdi

Çin-ABD arası çip savaşları: Çinli çalışan veri çalmış

Çip rekabetine yapay zeka ve jeopolitik gerilim gazı