Türkiye’de yaşlı nüfus arttı, 8,5 milyonun 1,6 milyonu yalnız

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2022’ye ilişkin “İstatistiklerle Yaşlılar” verisi, geçen yıl Türkiye’de yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının artmaya devam ettiğini gösteriyor. Yaşlı nüfus olarak kabul edilen 65 ve daha yukarı yaştaki nüfus, 2017’de 6 milyon 895 bin 385 kişi iken son 5 yılda yüzde 22,6 artışla 2022’de 8 milyon 451 bin 669 kişiye yükseldi.

Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ise 2017’de yüzde 8,5 iken, 2022’de yüzde 9,9’a yükseldi. Böylece Türkiye’de yaşlı nüfus, diğer yaş gruplarındaki nüfusa göre daha yüksek bir hızla artış göstermiş oldu. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının yüzde 10’u geçmesi nüfusun yaşlanmasının bir göstergesi. Nüfus projeksiyonlarına göre yaşlı nüfus oranının 2030’da yüzde 12,9, 2040’ta yüzde 16,3, 2060’da yüzde 22,6 ve 2080’de yüzde 25,6 olacağı öngörülüyor. Verilere göre dikkat çeken tespitler şöyle sıralanıyor:

• Yaşlı nüfusun 2022’de yüzde 44,4’ünü erkek nüfus, yüzde 55,6’sını kadın nüfus oluşturuyor.
• Yaşlı nüfus yaş grubuna göre incelendiğinde, 2017’de yaşlı nüfusun yüzde 61,6’sının 65-74 yaş grubunda, yüzde 29,7’sinin 75-84 yaş grubunda ve yüzde 8,6’sının 85 ve daha yukarı yaş grubunda yer aldığı görülürken, 2022’de yüzde 64,5’inin 65-74 yaş grubunda, yüzde 27,7’sinin 75-84 yaş grubunda ve yüzde 7,9’unun 85 ve daha yukarı yaş grubunda yer aldığı görüldü.
• Yaşlı nüfusun yüzde 0,1’ini oluşturan 100 yaş ve üzerindeki yaşlı kişi sayısı, 2022 yılında 5 bin 344 oldu.
• Ortanca yaş, yeni doğan bebekten en yaşlıya kadar nüfusu oluşturan kişilerin yaşları küçükten büyüğe doğru sıralandığında ortada kalan kişinin yaşı olarak biliniyor.
• Nüfusun yaşlanması ile ilgili bilgi veren göstergelerden biri olan ortanca yaş, 2017’de 31,7 iken 2022 yılında 33,5 oldu.
• Ortanca yaş 2022 yılında erkeklerde 32,8, kadınlarda 34,2 olarak gerçekleşti.
• Birleşmiş Milletler dünya nüfus tahminlerine göre 2022 yılı için dünya nüfusunun 7 milyar 975 milyon 105 bin 156 kişi, yaşlı nüfusun ise 782 milyon 998 bin 642 kişi olduğu tahmin edildi. Bu tahminlere göre, dünya nüfusunun yüzde 9,8’ini yaşlı nüfus oluşturdu. En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ilk üç ülke sırasıyla yüzde 29,9 ile Japonya, yüzde 24,1 ile İtalya ve yüzde 23,3 ile Finlandiya oldu. Türkiye, 184 ülke arasında 66. sırada yer aldı.
• Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu il, 2022 yılında yüzde 20,2 ile Sinop oldu. Bu ili yüzde 19,3 ile Kastamonu, yüzde 18 ile Giresun izledi. Yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu il ise yüzde 3,5 ile Şırnak. Bu ili yüzde 4 ile Hakkari, yüzde 4,1 ile Şanlıurfa izledi. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının yüzde 10 ve üzerinde olduğu il sayısı 2022 yılında 52 oldu.
• En az bir yaşlı fert bulunan 6 milyon 276 bin 433 hanenin 1 milyon 632 bin 874’ünün tek başına yaşayan yaşlı fertler oluşturdu. Bu hanelerin yüzde 74,7’sini yaşlı kadınlar, yüzde 25,3’ünü ise yaşlı erkekler oluşturdu.
• En az bir yaşlı fert bulunan haneler içinde tek kişilik yaşlı hane halkı oranının en yüksek olduğu il, 2022’de yüzde 35,5 ile Burdur oldu. Bu ili yüzde 35 ile Balıkesir, yüzde 34,5 ile Çanakkale izledi. Bu oranın en düşük olduğu il ise yüzde 7,8 ile Hakkari oldu. Bu ili yüzde 13,5 ile Batman, yüzde 14,7 Şırnak ile izledi.

Okuma yazma bilmeyenlerin oranı yüzde 14,4

• Yaşlı nüfus içinde okuma yazma bilenlerin oranı 2017’de yüzde 80,4 iken 2021’de yüzde 85,6 oldu. Okuma yazma bilmeyen yaşlı nüfus oranı 2017’de yüzde 19,6 iken 2021’de yüzde 14,4 oldu. Okuma yazma bilmeyen yaşlı kadınların oranının, 2021 yılında yaşlı erkeklerin oranından 5,3 kat fazla olduğu görüldü. Okuma yazma bilmeyen yaşlı kadınların oranı yüzde 22,3 iken yaşlı erkeklerin oranı yüzde 4,2 oldu.
• Yaşlı nüfus eğitim durumuna göre incelendiğinde, 2017 yılında yaşlı nüfusun yüzde 44,5’i ilkokul mezunu, yüzde 6’sı ortaokul veya dengi okul/ilköğretim mezunu, yüzde 6,3’ü lise veya dengi okul mezunu, yüzde 6,2’si yükseköğretim mezunu idi.
• 2021’de ise, ilkokul mezunu olanların oranı yüzde 46,5’e, ortaokul veya dengi okul/ilköğretim mezunu olanların oranı yüzde 8,5’e, lise veya dengi okul mezunu olanların oranı yüzde 8,6’ya, yükseköğretim mezunu olanların oranı ise yüzde 7,9 oldu.
• Yaşlı nüfusun eğitim durumu cinsiyete göre incelendiğinde, cinsiyetler arasında önemli farklılıklar olduğu gözlendi. Bitirilen tüm eğitim düzeylerinde yaşlı erkek nüfus oranının yaşlı kadın nüfus oranından daha yüksek olduğu görüldü.

Yaşlı nüfusun yoksulluk oranı yüzde 11,4

• Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ına göre hesaplanan yoksulluk oranı, 2017 yılında Türkiye geneli için yüzde 20,1 iken 2021 yılında yüzde 21,3 oldu.
• Bu oran, yaşlı nüfus için 2017 yılında yüzde 15,5 iken 2021 yılında yüzde 11,4 oldu.
• Yaşlı nüfusun yoksulluğu cinsiyete göre incelendiğinde, yaşlı erkeklerde yoksulluk oranı 2017 yılında yüzde 13,5 iken 2021 yılında yüzde 9,9 oldu. Yaşlı kadınlarda yoksulluk oranı ise 2017 yılında yüzde 17 iken 2021 yılında yüzde 12,6 oldu.

İşsizlik oranı artıyor

• İşgücü istatistiklerine göre, işgücüne katılma oranı 2017’de 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus için yüzde 52,8 iken 2021 yılında yüzde 51,4 oldu. Bu oran yaşlı nüfus için 2017 yılında yüzde 12,2 iken 2021 yılında yüzde 11,3 oldu. İşgücüne katılma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, bu oran yaşlı erkek nüfusta 2021 yılında yüzde 18,6 iken yaşlı kadın nüfusta yüzde 5,4 oldu. Yaşlı nüfustaki işsizlik oranının 2017 yılında yüzde 2,2 iken 2021 yılında yüzde 3 olduğu görüldü.
• İşgücü istatistiklerine göre, istihdam edilen yaşlı nüfusun sektörel dağılımı incelendiğinde, 2021 yılında yaşlı nüfusun yüzde 64,3’ünün tarım, yüzde 27,3’ünün hizmetler, yüzde 6,3’ünün sanayi, yüzde 2,1’inin ise inşaat sektöründe yer aldığı görüldü.
• Ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre, 2021’de ölen yaşlıların yüzde 37,6’sı dolaşım sistemi hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetti.
• Bu hastalığı ikinci sırada yüzde 15 ile solunum sistemi hastalıkları, üçüncü sırada yüzde 12 ile iyi huylu ve kötü huylu tümörler takip etti.
• Ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre, Alzheimer hastalığından hayatını kaybeden yaşlıların sayısı, 2017 yılında 13 bin 642 iken 2021 yılında 12 bin 239 oldu.
• Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı 2017 yılında yüzde 4,6 iken bu oran 2021 yılında yüzde 3 oldu.

İnternet kullanan yaşlıların oranı yüzde 36,6

• Hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre, internet kullanan 65-74 yaş grubundaki bireylerin oranı 2017 yılında yüzde 11,3 iken bu oran 2022 yılında yüzde 36,6’ya yükseldi.
• İnternet kullanan yaşlı bireyler cinsiyete göre incelendiğinde, erkeklerin kadınlardan daha fazla İnternet kullandığı görüldü.
• İnternet kullanan yaşlı erkeklerin oranı 2022 yılında yüzde 43,8 iken yaşlı kadınların oranı yüzde 30,3 oldu.