Ucuzluk hayal oldu, İstanbul Hali’nde de fiyatlar uçuyor

Türkiye’de dünyanın aksine aylardır artan gıda fiyatlar aile bütçeleri zorlamaya devam ediyor. Asgari ücrete ara zam yapılmaması ve en düşük emekli maaşındaki 2,500 TL’ik artış toplumun özellikle bu kesimlerini sıkıntıya sokuyor.

Adından anlaşılacağı gibi yalnızca “toptan” satışların yapıldığı toptancı halleri de geçmişin aksine sebze ve meyve fiyatlarının el yaktığı yerler haline geldi. Cumhuriyet Gazetesi’nden Şehriban Kıraç’ın haberine göre toptancı hallerinde bazı ürünlerin fiyatları son bir yılda beşe katlandı. Bugün dört kişilik bir hanenin günlük gıda harcamasında sebze ve meyvenin payı yüzde 26’yı aşıyor. Haziran ayı açlık sınırına göre bunun tutarı 168 lira. Bugün günlük asgari ücret ise 566 lira.

Sebze ve meyve üreticiden sofraya gelene kadar altı kez el değiştiriyor. Toptancı Hali’nin zam şampiyonları İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hal Müdürlüğü’nün 19.07.2023 ve 19.07.2024 tarihleri arasındaki fiyat değişimleri esas alınarak belirlendi.

Buna göre armudun kilo fiyatı bir yılda yüzde 525 yükselişle 50 liraya çıkarken limonun kilosu yüzde 289 artışla 70 liraya, taze fasulyenin kilosu yüzde 260 artışla 90 liraya fırladı. Avokadonun tanesi yüzde 150 artışla 50 liraya, karpuzun kilo fiyatı yüzde 150 yükselişle 20 liraya, kirazın fiyatı yüzde 114 artışla 150 liraya, sarımsağın kilo fiyatı yüzde 131 artışla 150 liraya yükseldi.

Fiyat artışı sürecek

Enginarın fiyatı da bir yılda yüzde 525 artış göstererek 50 liraya çıktı. Bir yıl içinde papaz eriği 60 liradan 80 liraya, elma 20 liradan 25 liraya, kayısı 35 liradan 60 liraya, vişne 25 liradan 60 liraya çıktı. Maydanozun demeti 4 liradan 10 lira, sivri biberin kilosu 23 liradan 45 liraya, domatesin kilosu 25 liradan 35 liraya yükseldi. Patatesin fiyatı ise 20 liradan 15 liraya düşerken soğanın fiyatı yerinde saydı.

Türkiye’de mazot, gübre, ilaç, tohum, yem gibi tarımsal girdilerin önemli bölümünün ithalatla sağlanması, dövizdeki artışa bağlı olarak fiyatların sürekli yükselmesine neden oluyor. Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre tarımsal girdi fiyat endeksi mayısta yıllık bazda yüzde 53.1 arttı. Enerji grubundaki artış yüzde 75.4 oldu. Bu artışların devam etmesi bekleniyor. Haziranda Devlet Su İşleri Sulama Birlikleri tarafından belirlenen su bedeli yüzde 60-400 zamlandı. 1 Temmuz’da sulamada kullanılan elektrik fiyatlarına yüzde 30 zam yapıldı. Girdi maliyetlerindeki bu artışlar, ürün fiyatlarının önümüzdeki günlerde de artmaya devam edeceğini gösteriyor.