Yılda yüzde 80 para kaybettiren fona yatırım yapar mısınız? Kimse de yapmadı zaten

Türkiye Elektronik Fon Alım Stım Platformu’na (TEFAS)  girip birikimlerini serbest yatırım fonlarında değerlendirmek isteyenler geçenlerde ilginç bir veriyle karşılaştı. Türkiye’nin en büyük bankası Ziraat’in kurduğu TL cinsinden ‘Ziraat Portföy Birinci İstatiksel Arbitraj Serbest Fon’ yatırımcısına son bir yılda yüzde 79,8; son 6 ayda yüzde 77,3; son 3 ayda yüzde 77,2 kaybettirmiş, son bir ayda ise bir miktar toparlanarak kayıplarını yüzde 60,43’e çekmeyi başarmıştı. Yani para kazanmak için parasını bu fona yatıranların birikimi argo deyimiyle “deve” olmuştu. Haber sosyal medyada yayılmaya ve bolca konuşulmaya başladı.

Ancak 100,000 paya sahip fon ile ilgili veriler dikkatli şekilde incelendiğinde şüpheli bir durum olduğu görülüyordu. Fon özet bilgilerine bakıldığında fonun yatırım stratejisi Borsa İstanbul’da işlem gören; ortaklık paylarında, ortaklık paylarına ait rüçhanlarda, varantlarda, vadeli işlem sözleşmeleri, opsiyon sözleşmeleri ve diğer türev araçlarda gün içinde gerçekleşebilecek fiyat uyuşmazlıklarını; piyasa yapıcılık algoritmaları ve yüksek hızlı işlem algoritmaları kullanarak ayrıca istatistiksel arbitraj fırsatlarını algoritma destekli sistemler ile değerlendirerek sermaye kazancı sağlamayı ve portföy değerinin artırmaktı.

Yani fon yatırımcılarına küçük fiyat farklıklarından dünya kadar para kazandırmayı hedefliyordu. Fon ayrıca söz konusu yatırım stratejisi sonucu oluşan pozisyon risklerini de uygun araçlarla hedge edip onları da koruyacaktı. Ancak verilere üstünkörü bir bakış bu stratejinin pek de tutmadığını gösteriyor.

Getiri sürekli düşüşteydi, bir payın fiyatı 15,26 kuruşa kadar gerilemişti.  Yalnızca tek kişinin yatırımcı olduğu fonun toplam değeri de 15,265 TL’ye düşmüştü. Yani Ziraat Portföy’ün kurduğu fon topu atmıştı. Fon ile ilgili görüntü sosyal medyaya düştüğü için de bir dedikodu tufanı da çoktan başlamıştı.

Fonla ilgili gerçek durum neydi?

Dedikodu tufanı başlamıştı başlamasına ama fonla ilgili gerçek durum neydi? Araştırdık ve görünenden çok farklı bir durum ortaya çıktı. Ziraat Portföy’den edinilen bilgiye göre fon halka açmak ve yatırımcıların birikimlerini değerlendirmelerine yardımcı olmak amacıyla kurulmuştu. ‘İçi boş fon’ olamayacağı için deyim yerindeyse böylelerine bir miktar başlangıç sermayesi (seed money) konurdu. Bu fonda da öyle olmuştu. 75 bin lira civarında bir seed money konmuş ancak bir takım teknik nedenlerle fon halka açılamamıştı.

Fon halka açılamayınca da MKK ödentisi ve fon yönetim masrafları gibi bir takım harcamaları nedeniyle seed money azalmış ve TEFAS’taki ürkütücü görüntü ortaya çıkmıştı. Fonun tek yatırımcısı da seed money koyarak kurucu olan Ziraat Portföy idi.

Yani “Ziraat Portföy Birinci İstatiksel Arbitraj Serbest Fon”un “Zombi Fon” haline gelmesinde kurucu şirketin bir basiretsizliği ve beceriksizliği yoktu. Ancak bu algı Ziraat Portföy’ü de rahatsız etmiş olacak ki “Zombi Fon”u kapatmaya karar vermişler. Yani bundan sonra hiç kimse “Zombi Fon” hakkında bilgi almak için onları aramayacak ve sosyal medyadaki “muhabbet” de sona erecek.

Norveç Varlık Fonu Türkiye’ye 1,3 milyar dolar yatırdı