Bir İstanbul gerçeği: Orhan Pamuk komşularıyla mahkemelik oldu
İzmir depreminde yıkılan dört apartmanla ilgili davalarda verilen mahkumiyet kararlarının hiçbiri kesinleşmedi. Dosyalar ya istinafta ya da Yargıtay'da. Bir apartmanla ilgili henüz ilk mahkeme kararı da verilmedi, iki sanık tahliye edildi.
Dün İzmir’de 30 Ekim 2020’de meydana gelen ve 117 kişinin ölümüne, bin 34 kişinin yaralanmasına yol açan 6.6 büyüklüğünde depremin üçüncü yıldönümüydü. Depremde Rıza Bey, Emrah, Yağcıoğlu, Yılmaz Erbek ve Doğanlar apartmanları yıkılmış, davalar açılmış, bilirkişi raporları beş binanın projelendirme eksiklikleri, malzeme yetersizliği, uygulama ve işçilik hataları, yapım denetimi zaafları yüzünden yıkıldığı tespiti yapılmıştı.
İşte yıkılan o büyük büyük binalar ve üç yılın sonundaki bilanço…
Depremde 36 kişinin hayatını kaybedip 17 kişinin yaralandığı Rıza Bey Apartmanı ile ilgili 4’ü tutuklu 9 kişi hakkında İzmir 5’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olmak’ suçundan dava açıldı. Yargılama sürerken toplanan deliller ve birleştirilen davalarla sanık sayısı 15’e yükseldi. Mimar Ali Serdar Bayram ile yapı müteahhidi Hasan Hüseyin Özkan dışında sanıklar tutuksuz yargılandı. Son olarak 13 Ekim’deki duruşmada Özkan ve Bayram da tahliye edildi ve Rıza Bey Apartmanı davasında tutuklu sanık kalmadı.
Depremde 30 kişinin yaşamını yitirdiği Emrah Apartmanı ile ilgili binanın müteahhidi Hayati Uzun, statik- betonarme proje müellifi ve fenni mesulü Turgay Akkoçlu ile sürveyanı Hüseyin Bilgin Sert gözaltına alındı. Akkoçlu tutuklandı, Uzun ve Sert adli kontrol şartı ile serbest bırakıldı. Şüpheliler hakkında ‘bilinçli taksirle birden fazla insanın ölümüne ve yaralanmasına neden olma’ suçundan hapis cezası istemiyle dava açıldı. Yargılama sürerken Sert hayatını kaybetti, Akkoçlu tahliye edildi. Mahkeme Uzun ve Akkoçlu’yu ‘iyi hal’ indirimiyle ayrı ayrı 14 yıl 5 ay 10’ar gün hapis cezasına çarptırdı. Dosya istinaf mahkemesine taşındı.
15 kişinin hayatını kaybedip 12 kişinin yaralandığı Doğanlar Apartmanı’nda müteahhit Çetin Doğan ile statik-betonarme proje müellifi Mehmet Sedat Boyacı tutuklandı. Sürveyan gösterilen Gündüz Uysal tutuksuz yargılanırken yapı fenni mesulü Bedriye Işıldak firar etti. İzmir 3’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada müteahhit Doğan 18 yıl, proje müellifi Boyacı 12 yıl hapis cezasına çarptırıldı, tutukluluklarının devamına hükmedildi. Sürveyan Uysal da 4 yıl 5 ay 10 gün hapis cezası aldı. Firari sanık Işıldak’ın dosyası ayrıldı. Tarafların itirazlarıyla dosya istinafa gitti; İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14’üncü Ceza Dairesi yeni yargılamada Uysal’ı bu kez 7 yıl 9 ay 10 gün hapse çarptırdı. İlk mahkemede 12 yıl hapis cezası alan proje müellifi Boyacı’nın cezası 6 yıl 8 aya, 18 yıl hapis cezası alan binanın müteahhidi Çetin Doğan’ın cezası ise 15 yıla düştü.
11 kişinin hayatını kaybedip 7 kişinin yaralandığı Yağcıoğlu Apartmanı ile ilgili müteahhit Şerafettin Ağar ile fenni mesul Orhan Ayber tutuklandı. Daha sonra Ayber ileri yaşı ve sağlık sorunları nedeniyle tahliye edildi. İzmir 11’inci Ağır Ceza Mahkemesi Ağar ile Ayber’i ‘bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olmak’ suçundan 12’şer yıl 6’şar ay hapis cezasına çarptırdı. Dosya istinafa taşındı. Yerel mahkemenin kararını bozan İzmir Bölge Adliye Mahkemesi sanıkları ayrı ayrı 13 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırdı. Avukatların itirazlarıyla dosya Yargıtay’a taşındı. Yargıtay 12’nci Ceza Dairesi usuldeki eksikliklerin tamamlanmasına hükmetti.
11 kişinin yaşamını yitirdiği, 11 kişinin de yaralandığı 10 katlı Yılmaz Erbek Apartmanı ile ilgili ikisi tutuklu 11 sanık hakkında İzmir 9’uncu Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olmak’ suçundan dava açıldı. Arsa sahibi Mustafa Yılmaz 15 yıl, binanın inşaat mühendisi Ali Özsoy ise 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Yapı denetim şirketi yetkilileri Binay Bükey ve Eşref Perviz Toğulga ile fenni mesul Nurettin Bozdoğan’a ayrı ayrı 7 yıl 6 ay hapis cezası verildi. 6 sanık beraat etti. Yerel mahkemenin kararları istinafta da onandı, sonra dosya Yargıtay’a gitti.
Emrah Apartmanı’na ilişkin o dönemde Bornova Belediyesi’nde görevli İmar İşleri Müdürü Mehmet Ali U. ile betonarme tetkik masasında görevli inşaat mühendisi Şerife Seyhan H. hakkında ‘bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma’ suçundan dava açıldı. Sanıklar İzmir 4’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanıyor. 10 kişinin yaralandığı Cumhuriyet Sitesi C Blok davasında üç sanığın yargılaması da 44’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde sürüyor. Öte yandan Yılmaz Erbek Apartmanı’nın yapılış süresinde Bornova Belediyesi’nde görev yapan yedi, Cumhuriyet Sitesi’nin yapıldığı dönemde Karşıyaka Belediyesi’nde çalışan üç olmak üzere, toplam 10 tutuksuz sanığın yargılanmasına da asliye ceza mahkemelerinde devam ediliyor.