Edebiyatla modanın güç birliği: Valentino Uluslararası Booker Ödülü’ne sponsor oldu
Edebiyat dünyası en prestijli ödüllerden Booker Ödülleri'nin 2024 yılı kazananı öğrenmeye bir adım daha yakın. 13 yazarlık uzun listede ABD'li yazarlar çoğunlukta. Neyse ki ilkler de var. Ve güzel haber: Listedeki yedi yazar, Türkçeye çevrilmiş.
Yılın o zamanları geldi. Okuma listeleri güncellenebilir, yeni tanışılan yazarların eserleri Türkçeye çevrilmiş mi diye araştırmalar başlayabilir. Nobel Edebiyat Ödülü’nden sonra en prestijli edebiyat ödülü olan Booker Ödülü’nün uzun listesi açıklandı.
13 kitaptan oluşan uzun liste 1 Ekim 2023 ile 30 Eylül 2024 tarihleri arasında yayınlanan 156 kitap arasından seçilerek belirlendi. Üç aday yazarlarının ilk romanı. Bu senenin listesinde ilkler de var. İlk kez bir Hollandalı ve Kızılderili yazar Booker listesinde. Ayrıca Avustralya da sekiz yıl sonra ülkesinden bir yazarın ödül alma ihtimalini konuşuyor. İngiltere, Kanada ve ABD’li yazarlar da Booker listesinde. Sekiz kadın, beş erkek yazardan oluşan listede ilk romanını yazmış isimler de var, bugüne kadar 20’den fazla roman yayımlamış tecrübeli isimler de. Ve güzel haber listedeki yedi yazarla hemen tanışabilirsiniz, Türkçeye çevrilmiş kitapları var.
-Claire Messud, This Strange Eventful History
Yazarın Türkçeye çevrilmiş kitapları: ‘İmparatorun Çocukları, (YKY) ve ‘Üç Oda Bir Yalnızlık’, (Martı Yayınları)
-Tommy Orange, ‘Wandering Stars’
-Colin Barrett, Wild Houses’
-Richard Powers, ‘Playground’
Yazarın Türkçeye çevrilmiş kitapları:’Her Şeyin Hikayesi’ ve ‘Gakatea 2’ (İthaki Yayınları), Kutsal Üçlemenin Sırrı, (Olimpos Yayınları)
-Hisham Matar, ‘My Friends’
Yazarın Türkçeye çevrilmiş kitapları: ‘Bir Kayboluşun Anatomisi’, (Pegasus Yayınları) ve ‘Dönüş’, (Siren Yayınları)
-Anne Michaels, ‘Held’
Yazarın Türkçeye çevrilmiş kitapları: ‘Bölük Pörçük Yaşamlar’ (Timaş Yayınları)
-Rita Bullwinkel, ‘Headshot’
-Rachel Kushner, ‘Creation Lake’
Yazarın Türkçeye çevrilmiş kitapları: ‘Küba’dan Teleks’ (Can Yayınları), ‘Alev Püskürtenler’ (Can Yayınları) ve ‘Salon Mars’ (Siren Yayınları). Kushner’in 10Haber’e verdiği röportajı buradan okuyabilirsiniz.
-Sarah Perry, ‘Enlightenment’
Yazarın Türkçeye çevrilmiş kitapları: Essex Yılanı (İthaki Yayınları)
-Samantha Harvey, ‘Orbital’
-Percival Everett, ‘James’
Yazarın Türkçeye çevrilmiş kitapları: Ağaçlar, (Sia Kitap)
-Yael van der Wouden ‘The Safekeep’
-Charlotte Wood, ‘Stone Yard Devotional’
Bu yılki uzun listeye girenlerin neredeyse yarısı Booker Ödülü adaylığına aşina. Sürgün, yerinden edilme, kimlik ve aidiyet 2024 uzun listesinde yer alan birçok kitabın büyük temaları arasında. 2024 Booker jüri başkanı Edmund de Waal listedeki eserleri”Bunlar aidiyetin, yerinden edilmenin ve geri dönmenin ne anlama geldiğinin peşinden giden kitaplar” şeklinde tanımlıyor.
Altı kitaplık kısa liste ise 16 Eylül Pazartesi günü açıklanacak. Kısa listeye alınan yazarların her biri iki bin 500 sterlin ödül alacak. Booker Prize 2024 kazananı 12 Kasım Salı günü Londra’da Old Billingsgate’de düzenlenen törenle duyurulacak. Kazanan yazar 50 bin sterlin alacak.
Nobel Edebiyat Ödülleri’nden sonra en prestijli edebiyat ödülü olan Uluslararası Booker Ödülü 1969’dan beri düzenleniyor. Büyük ödül İngilizce kaleme alınan ve İngiliz Milletler Topluluğu veya İrlanda vatandaşı yazarların eserlerine veriliyordu. 2005’ten itibaren ise Man Booker Uluslararası Ödülü adı altında tüm dünyadan yazarların seçilen eserlerine verilmeye başlandı. İsim değişikliğinin nedeni ödüle sponsor olan şirketti. Zaten 2019’da da sponsor değişimiyle yeniden Booker ismine geri dönüldü.
İngilizce yayınlanmış bu kadar roman arasından bu sayılara nasıl iniliyor, romanlar nasıl belirleniyor bir muamma. Yıl boyunca değerlendirilen romanlar ve listeyi belirleyen kriterler kamuoyuna açıklanmıyor. Ödülün sahibi her sene değişen bir jüri tarafından belirleniyor. Jüri yıl boyunca iki liste açıklıyor: Booker uzun liste ve sonunda altı kişinin kaldığı kısa liste.
Ancak Booker Ödülü bir yazarın hayatını değiştirebileceği gibi herhangi bir okurun da hayatını değiştirebilir. Bu yılın kazanan ismi ve kitaplarına Türkiye’deki yayınevleri de kayıtsız kalmayacak ve bizi yeni bir yazarla daha tanıştıracaktır diye düşünüyoruz. Hatta hazırlıklara çoktan başlamış ve yayın programlarında bu yazarlara yer açmış yayınevleri de vardır belki. Önümüzdeki günlerde müjdeli haberleri alabiliriz.
Ödülün önceki kazananları arasında Douglas Stuart, Shehan Karunatilaka, Damon Galgut ve 2019 ortak kazananları Bernardine Evaristo ve Margaret Atwood yer alıyor. Geçen yıl Paul Lynch, ‘Prophet Song’ romanı ile ödülü kazanmıştı.