700 yıllık Roma tabağı Anadolu’dan kaçırıldı, müzayedeye çıkacak, ama itiraz var!

Üçüncü yüzyıla ait gümüş bir Roma tabağı. Üzerinde bir nehir tanrısının tasviri bulunuyor. Tabak 5 aralıkta İngiltere’deki Bonhams müzayede evinde satışa çıkacak. 25 bin dolar ile 37 bin dolar aralığında bir değer biçildi tabağa. Lakin bu tabağın Türkiye’den yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarılan eserlerden biri olduğu iddia edildi.

İddia sahibi Cambridge Üniversitesi’nde arkeoloji alanında öğretim görevlisi ve yağmalanmış antika kaçakçılığı ağları konusunda uzman olan Dr. Christos Tsirogiannis. Gümüş tabağın Anadolu’dan kaçırıldığını açıkladı. Bununla ilgili elinde kanıtlar olduğunu söylüyor.

Kanıt olarak da tarihi eser kaçakçılığından hüküm giymiş koleksiyoner Gianfranco Becchina’nin arşivindeki fotoğrafları sunuyor. Becchina’nın arşivi 2015’te İtalyan polisi tarafından ele geçirilmişti. Arşiv hukukçu Paolo Giorgio Ferri tarafından Tsirogiannis ile paylaşılmış. Tsirogiannis belgeler, kaçakçılardan elde edilmiş binlerce görüntüden oluşan bu arşiv içinde Bonhams müzayede evinde satışa çıkacak gümüş Roma tabağına ait fotoğrafların da olduğunu söylüyor. Hatta bu görüntüleri kamuoyuyla paylaştı. Eserin 1992’de Türkiye’den kaçırıldığını iddia ediyor.

Gianfranco Becchina’nın arşivinde polis tarafından ele geçirilen, restore edilmemiş haliyle gösterilen 3. yüzyıla ait Roma tabağı (ön ve arka). Fotoğraf: Dr. Christos Tsirogiannis

The Guardian‘daki habere göre Bonhams sözcüsü şirketin prosedürleri doğrultusunda objenin menşeini doğruladığını söylüyor. Aslında bu gümüş Roma tabağı temmuz ayında yine Bonhams tarafından satışa sunulmuş. Tsirogiannis o zaman da eserin tarihi eser kaçakçılığından hüküm giyen koleksiyoner Becchina’nın arşivinde yer aldığını açıklamış. Lakin Bonhams eseri müzayedeye çıkarıp 92 bin dolara satmış. The Guardian Tsirogiannis’in bu sefer fotoğraflarla birlikte eserle ilgili olarak elindeki Türk kaçakçılarla ilgili belgeleri de ortaya koyduğunu yazıyor.

Dr. Christos Tsirogiannis.

Bonhams’ın antikalar bölümünün başkanı Francesca Hickin ise “Tabak temmuz ayında Bonhams’ın antika satışındaydı ve satıldı. Ancak alıcı belirlenen zaman diliminde ödemeyi yapmadı ve bu nedenle, göndericinin talebi üzerine 5 aralıkta yeniden satışa sunulacak” diyor. Hickin “Yasal olarak satabileceğimiz nesneleri satışa sunmamızı sağlayan katı prosedürlerimiz var. Gümüş tabakla ilgili olarak hiçbir kolluk kuvvetinden uyarı almadık” diyerek eserin satıştan çekilmeyeceğini söylüyor. Oysa bu yıl Christie’s 9 Nisan’da gerçekleştirilecek dört antik vazonun satışını eserlerin Becchina ile ilişkilendirilmesinden sonra durdurmuştu.

20 yılda her gün neredeyse iki tarihi eser Türkiye’ye iade edildi